ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Εμφάνιση άρθρων βάσει ετικέτας: ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Πέμπτη, 22 Μαϊος 2025 18:18

Τα ερείπια της άγνωστης αρχαίας Ακρόπολης στο φαράγγι του Αχελώου (video)

Στον Αχελώο ποταμό, μετά την γέφυρα της Τέμπλας (κατασκευής 1915), που ενώνει τους νομούς Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας συναντάμε ένα εντυπωσιακό φαράγγι, που διέρχεται ο ποταμός πριν καταλήξει στην λίμνη Κρεμαστών.

Στην είσοδο του φαραγγιού, πεζοπορώντας 500 μέτρα φτάνουμε σε ένα μικρό ύψωμα φυσικό οχυρό. Εκεί, σε στρατηγική θέση, συναντάμε ερείπια Αρχαίας Ακρόπολης.

Ένας ανεξερεύνητος αρχαιολογικός χώρος με κυκλώπεια οχύρωση και ερείπια, όπου πιστεύεται ότι βρίσκεται και ναός της Αρτέμιδος της Αγροτέρας της αρχαίας Αγραίας.

agriniopress.gr

Κατηγορία Γνωρίστε την Αιτωλοακαρνανία

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη, 27 Μαρτίου 2025 20:25

Μια αρχαία πόλη στο Χαλκιόπουλο

Στο κέντρο του Βάλτου αναδύεται με βάση τα αρχαιολογικά τεκμήρια, ένα καλά οχυρωμένο οικιστικό σύνολο, το οποίο παραπέμπει στο πολιτικό κέντρο του έθνους των Αγραίων, ενός από τα πέντε έθνη που συναποτελούσαν το μέγα έθνος των Αιτωλών, κατά τον αρχαίο ιστορικό Θουκυδίδη.

ΚΕΙΜΕΝΟ -ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γεώργιος Τσιάκαλος

Αποτελούσε ανεξάρτητο βασίλειο αρχικά τον 5ο π. Χ. αιώνα και αργότερο τον 3ο π. Χ. αιώνα, ομόσπονδο τμήμα της ισχυρής Αιτωλικής συμπολιτείας. Στο σημερινό Χαλκιόπουλο, που αποτελεί το κέντρο της γεωγραφικής επικράτειας του Βάλτου, αποκαλύπτεται με ιδιαίτερα πειστικό τρόπο, η βάσιμη υπόθεση, ότι απλωνόταν η πρωτεύουσα κώμη των Αγραίων.

Σημειώνονται τέσσερις θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην περιοχή των Χαλκιοπούλων. Οι τρείς κυριότερες εξ’ αυτών σχηματίζουν νοητό ορθογώνιο τρίγωνο, πράγμα που εξασφαλίζει άριστη οπτική επικοινωνία μεταξύ τους και τέλεια προστασία της εκτεταμένης πεδιάδας της Ποταμιάς Χαλκιοπούλων (σημερινό νέο χωριό) για τα μέτρα του ορεινού κατά βάση Βάλτου.

arxaia xalkiopoulo (2)

Πρόκειται για τη θέση ‘Κάστρο’ επί του χαμηλού λόφου Άγιος Δημήτριος στον συνοικισμό Τριαλώνια. Περιλαμβάνει κυκλική οχύρωση διαμέτρου 460 μέτρων και κατάλοιπα αρχαίων κτιρίων, όπως μαρτυρούν πλήθος κεραμικών και δουλεμένων λίθων.

Ο Άγγλος περιηγητής του 19ου αιώνα Woodhouse μαρτυρά την παρουσία μεγάλων αρχαίων κτιρίων γύρω από την ακρόπολη, στη θέση των οποίων χτίστηκαν τα σημερινά σπίτια (αλώνια). Κάτω από την ακρόπολη του Κάστρου απλωνόταν ο οικισμός που έλεγχε την πεδιάδα και τον ρου του ποταμού Ίναχου.

Απέναντι ακριβώς, στον συνοικισμό του χωριού που ονομάζεται Αρωνιάδα, δεσπόζει η θέση ‘Κουλούρι’ που αποτελεί μοναδική φρουριακή εγκατάσταση, που ο αρχαιολόγος Μαστροκώστας το 1967 χαρακτηρίζει ‘εξαιρετική ως προς την κατασκευή της’. Αποτελεί κυκλικό φρούριο διαμέτρου 300 περίπου μέτρων ασφαλισμένο από τη φύση του εδάφους από τρείς πλευρές (εξ΄ ου και Κουλούρι).

arxaia xalkiopoulo (1)

Η τρίτη θέση είναι το οχυρό που διατηρεί ως σήμερα την ονομασία ‘Παλιόκαστρο’, επί του όρους Καλάνα σε υψόμετρο 1.400 μ., κοντά στον συνοικισμό Ξωμερή στο παλιό Χαλκιόπουλο. Αποτελεί την ισχυρότερη και ασφαλέστερη θέση που στεφανώνει την πεδιάδα των Χαλκιοπούλων και περιλαμβάνει ανεπτυγμένο σε μήκος τείχος, ικανού πάχους, με διαμορφωμένη πύλη, επικοινωνώντας οπτικά με όλες τις θέσεις στην πεδιάδα και στα γύρω υψώματα.

Διατηρείται η ιστοριούλα που διηγούνταν οι γηραιότεροι για το ‘σκαφίδι’ που πέταγαν οι κάτοικοι του ‘Παλιόκαστρου’ σε αυτούς του ‘Κάστρου’ για να ζυμώσουν, το οποίο εκλαϊκεύει στη σύγχρονη εποχή την επικοινωνία των φρουριακών θέσεων για την προστασία της πεδιάδας και του οικισμού, που έζωναν τα τρία οχυρά από βορρά, ανατολή και δύση κατά το απώτατο, αρχαίο παρελθόν.

Η μικρότερη οχυρή θέση, μαρτυρείται νότια, στην είσοδο του χωριού, στη θέση ‘Οχυρώματα’ που ασφάλιζε την τέταρτη δίοδο νότια προς το σημερινό γεφύρι της Βέργας και την οδό προς Αγρίνιο.

arxaia xalkiopoulo (4)

Το συμπέρασμα είναι, πως η ύπαρξη ισχυρών οχυρωματικών έργων που προστατεύουν την πεδιάδα και όλες τις εμπορικές και στρατιωτικές οδούς που έρχονται από την ανατολική Ελλάδα (Ευρυτανία), βόρεια Ελλάδα (Ήπειρο), δυτική (Αμφιλοχία-Αμβρακικό κόλπο) και νότια (Αγρίνιο) παρουσιάζουν την ύπαρξη μιας ακμαίας κώμης που δέσποζε στη θέση του σημερινού χωριού των Χαλκιοπούλων.

Οι δε τεχνικές οχύρωσης για τα οχυρά με το λεγόμενο ψευδοϊσόδομο σύστημα οχύρωσης, δηλαδή με ορθογώνιες τραπεζοειδής δουλεμένες πέτρες είτε με ακανόνιστο τραπεζιόσχημο, παραπέμπουν σε μεικτό σύστημα αρχιτεκτονικής που τοποθετούν τη δημιουργία τους μεταξύ του 5ουκαι 3ου π. Χ. αιώνα, (απ΄ το υπό έκδοση ερευνητικό άρθρο ‘Η Εφύρα των Αγραίων: μια πειστική υπόθεση ταύτισης της αρχαίας κώμης’).

Ανάρτηση στην ομάδα: Ορεινός Βάλτος ιστορία

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 18 Ιανουαρίου 2025 21:24

Ποιος ήταν ο σκληρότερος Βαλτινός αρματολός και πιθανότερος πατέρας του Γεωργίου Καραϊσκάκη

Ο Δημήτριος Καραΐσκος υπήρξε ο σκληρότερος αρματολός του Βάλτου.

Γιος του Ιωάννου Καραΐσκου η Λαλαγίωργου (πιθανόν το Λαλαγίωργος παρατσούκλι κάποιου προγόνου) από την Ελένη κόρη του καπετάν γεροΔήμου Σταθά, ο Δημήτριος Ισκος η Καραΐσκος γεννήθηκε το 1757, εποχή ακμής του παππού του γεροΣταθά και σίγουρα δεν υπήρξε κτηνοτρόφος και μάλιστα μετακινούμενος όπως τον φαντάστηκε αργότερα ο λογοτέχνης Φωτιάδης.

Η καταγωγή των Καραΐσκων ήταν σίγουρα η περιοχή του Βάλτου κατά κάποιους το Σακαρέτσι κατά τον Βλάχογιαννη που γνώρισε απογόνους η Δούνιστα που όπως έγραφε και ζούσαν στις μέρες του, όπως και σήμερα. Οταν δολοφονήθηκε ο Γιωργάκης Σταθάς το αρματολίκι περιήλθε στον Δημήτριο Ισκο.

Αυτός όταν ο Αλη πασάς έγινε κυρίαρχος της Ηπειρου προσκύνησε και αφού εξόντωσε από τον Βάλτο τον Γιώργο Θώμο δολοφόνησε και τον Γεώργιο Συκά η Βλαχόπουλο Σαρακατσάνο αρχίζοντας μια βεντέτα που κρατούσε ως και το 1821, η κόντρα με τους Βλαχόπουλους υπήρχε από την εποχή των Σταθαίων όταν οι Βλαχόπουλοι ως Σαρακατσανοι είχαν έχθρα με τους αρματολούς του Βάλτου και τον γύρω περιοχών που ενοχλούταν από τις ληστρικές ενεργειες των Σαρακατσάνων κτηνοτρόφων ,είχε λήξει πριν την δολοφονία του Γιωργάκη Βλαχόπουλου καθώς ο τελευταίος είχε παντρευτεί κόρη του Γιωργάκη Σταθά.

Στη συνέχεια έλαβε μέρος κατά του Σουλίου και στην καταστροφή στο Σέλτσο, το 1807 όμως τον βρίσκουμε κατά του Αλή και να είναι στην άμυνα της Λευκάδας υπό τον Καποδίστρια. Επίσης είχε ρόλο και στην δολοφονία του Κίτσου Μπότσαρη στην Αρτα.

Τελικά θα τον δηλητηριάσουν πιθανόν κατ εντολή του Αλή πασά. .Σύζυγος του Δημήτρη Καραϊσκου ηταν η Αθανω Στράτου Επίσης είχε τέσσερις κόρες που έλαβαν συζύγους Μποτσαρη, Τυπάλδο, Σταϊκο ,και Γριβογιώργο.

Οι γιοι του επίσης ειχαν κόρες αρματολών ο Γιαννάκης, είχε σύζυγο την κόρη του Γιαννακη Μπουκουβάλα και ο Ανδρέας την κόρη του αρματωλού Μήτσου Κοντογιάννη Ασήμω. Κατά πολλούς γιος του ο ήρωας Γεώργιος Καραισκάκης ,οι πιθανότητες είναι πολλές , άσχετα με το πώς τον φαντάστηκαν η Χατζημιχάλη και ο Φωτιάδης την εποχή της γέννησης του ήρωα ούτε μεγαλοτσέλιγκας που τον ,φοβούνταν ήταν ούτε μεγάλος σε ηλικία, ήταν περίπου 25 χρονών άγαμος γόνος μεγάλου τζακιού που το πιθανότερο δεν θα ήθελε νύφη κάποια κόρη ασήμαντης οικογένειας έστω και κλεφτών όπως οι Διμισκαίοι, οπότε πιθανόν ο έρωτας του με τη μάνα του Καραϊσκάκη να μην πήγε σε γάμο έμεινε όμως ο σπόρος, και λίγο αργότερα ο Καραΐσκος ήρθε σε γάμο με κόρη δυνατής οικογένειας αυτής των Στραιταίων περίπου το 1790.

ΕΡΕΥΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. ΖΗΚΑΣ

ΠΗΓΕΣ: Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833 : προτάσσεται ιστορία του Αρματωλισμού / Νικολάου Κ. Κασομούλη Κωστή Παπαγιώργη ΤΑ ΚΑΠΑΚΙΑ Τσιάμαλος, Δημήτριος (2007, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών), Κοινωνική και επαναστατική συνείδηση των ενόπλων της Ρούμελης στην επανάσταση του 1821 ΑΡΧΕΙΟ ΙΘΑΚΗΣ

Η δημοσίευση στην σελίδα του Facebook ΟΡΕΙΝΟΣ ΒΑΛΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

agriniopress.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2024 23:47

Βίντεο: η Μονή Τατάρνας και η μακραίωνη ιστορία της

Το μοναστήρι της Τατάρνας (ή Τετάρνας) είναι από τα πιο ιστορικά μοναστήρια της Στερεάς Ελλάδας.

Βρίσκεται στο νομό Ευρυτανίας δυτικά από το χωριό Τριπόταμος και πλησίον της παλιάς ιστορικής μονοκάμαρης γέφυρας με την ίδια ονομασία (Γέφυρα Τατάρνας) στον ποταμό Αχελώο.

Το παλιό ιστορικό μοναστήρι δεν υπάρχει πια, όπως και η παλιά γέφυρα. Κατέρρευσε (το 1963) μετά από τους σεισμούς, που επακολούθησαν την κατασκευή του φράγματος των Κρεμαστών και την δημιουργία της λίμνης των Κρεμαστών

Για την σχεδόν χιλιετή ιστορία και στο παρόν ενός εκ των πιο ιστορικών μοναστηριών της Στερεάς Ελλάδας, μίλησε ο νέος Ηγούμενος της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Τατάρνης Αρχιμανδρίτης π. Δαμασκηνός Τσιάκας σε βίντεο που ακολουθεί.

agrinionews.gr

Κατηγορία Πολυμέσα - Παρουσιάσεις

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη, 15 Οκτωβρίου 2024 12:37

Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Σαρδινίων. Ένα μοναστήρι του Βάλτου που ξαναζωντανεύει!!

Γράφει ο Σπύρος Συμεών

Φωτογραφίες: Κώστας Παππάς, Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος

Λίγα μόλις χιλιόμετρα μετά την Αμφιλοχία και ακριβώς λίγο βορειότερα του δρόμου που ενώνει τα Σαρδίνια με την Βαρετάδα βρίσκεται η Ιερά Μονή της Αγίας Παρασκευής Σαρδινίων. Το καθολικό είναι κτίσμα του 17ου αιώνος και είναι σταυροειδούς μορφής με οκτάπλευρο τρούλλο, που σε κάθε του πλευρά ανοίγεται από ένα μονόλοβο τοξωτό παράθυρο. Η σκεπή του καθολικού είναι πέτρινη ενώ ο ναός εσωτερικά κοσμείται με τοιχογραφίες με πλούσια θεματολογία από την Παλαιά αλλά και την Καινή Διαθήκη. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες που είναι περιμετρικά του κυρίως ναού εσωτερικά και αναπαριστούν κάθε στάδιο από τις στάσεις των χαιρετισμών. Εξαίχουσα θέση έχει και η τοιχογραφία του Αγίου Βαρβάρου, τοπικού μεγάλου και θαυματουργού Αγίου της Αιτωλοακαρνανίας ενώ επίσης αξιοθαύμαστη είναι απεικόνιση του Αββά Σισσώη μπροστά στον τάφο του Μεγ. Αλεξάνδρου. Στο Ιερό Βήμα σε σαγηνεύει η μορφή του Αγίου Σπυρίδωνος με το έντονο βλέμμα. Το τέμπλο της καθολικού είναι ξυλόγλυπτο με ιδιαίτερη λεπτομέρεια αν και χρήζει ανακαίνισης ένεκα της φθοράς του χρόνου. Το καθολικό της μονής έχει μια μικρή λιτή στα πρότυπα των βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών και καθολικών του Αγίου Όρους.

Στον περίβολο της μονής διάσπαρτα τα πετρόχτιστα διώροφα κτίσματα που αποτελούν τα κελιά και τους βοηθητικούς χώρους της μονής καθώς και το αρχονταρίκι της μονής όπου ο γέροντας της μονής Αρχιμανδρίτης Ζαχαρίας υποδέχεται τους επισκέπτες δείχνοντας την μοναδική μοναστηριακή φιλοξενία που τον διακατέχει.

Άνθρωπος νέος στην ηλικία, σεβάσμιος δε, προσιτός και αρκετά δραστήριος. Αγαπά τα ζωάκια και έτσι η μονή διαθέτει τρία σκυλάκια τα οποία τα χαρακτηρίζει η διάκριση μιας και δεν πλησιάζουν αν δεν τα φωνάξει κάποιος αλλά όταν αυτό γίνει τότε η χαρά τους είναι απερίγραπτη κι αυτή μεταφέρεται και στους επισκέπτες. Μην ξεχάσουμε βέβαια να αναφερθούμε στον πολύ όμορφο κήπο με τα κηπευτικά που φροντίζει ο πατήρ Ζαχαρίας αλλά και τα γαιδουράκια που από ότι φαίνεται έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στο ψωμί αλλά και τα χάδια.

Ο χώρος είναι πολύ καθαρός και μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο δίπλα σχεδόν στο χωρίο της Βερετάδας με δρόμο ασφαλτοστρβωμένο και πινακίες θα λέγαμε σχετικά επαρκείς.

Ο πατήρ Ζαχαρίας εγκαταβιεί στην για δεκαετίες ερειπωμένη μονή εδώ και κάτι παρα πάνω από έναν χρόνο. Το μισό από αυτό το διάστημα χωρίς ρεύμα μιας και όπως είπαμε ήταν ερειπωμένη.

Κάτοικοι της περιοχής και πιστοί αλλά και φιλοάγιοι επισκέπτες και προσκυνητές έχουν αγκαλιάσει την προσπάθεια του γέροντα Ζαχαρία ο οποίος πάντοτε μιλάει για την αγάπη και στήριξη τους αλλά και την αγάπη και στήριξη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ.κ. Δαμασκηνού.

Στην μονή τελείται επίσης πέραν των καθιερωμένων ακολουθιών και μία αγρυπνία κάθε μήνα όπου αρκετοί μεταβαίνουν και συμμετέχουν σε αυτήν κάτω από το κατανυκτικό φως των κεριών που θυμίζει άλλη εποχή και σε άλλους τα αγιορείτικα καθολικά που ως μόνη πηγή φωτός τους έχουν τα καντήλια και τα κεριά. Το ίδιο άλλωστε και στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής όπου ο γέροντας δεν ήθελε να αλλοιώσει αυτή την κατανυκτική ατμόσφαιρα του καθολικού και παρότι το ρεύμα έφτασε στην μονή αυτό δεν διοχετεύθηκε στο καθολικό.

Ο καθένας μας μπορεί να απευθύνεται για το πρόγραμμα των ακολουθιών αλλά και των αγρυπνιών στο τηλ. 698 109 4844 μιας και ακόμη δεν υπάρχει σταθερό τηλέφωνο στην μονή.

Ήδη μέσα σε αυτούς τους λίγους μήνες έχει γίνει αισθητή η ανάσταση του μοναστηριού και αρχίζει με γοργούς ρυθμούς να μετατρέπεται σε ένα ζωντανό πνευματικό λίκνο της περιοχής με έντονη δραστηριότητα.

Κατηγορία Γνωρίστε την Αιτωλοακαρνανία

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη, 03 Οκτωβρίου 2024 19:14

Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Σαρδινίων: Ένα μοναστήρι του Βάλτου που ξαναζωντανεύει! (εικόνες)

Η Ιερά Μονή της Αγίας Παρασκευής Σαρδινίων βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα μετά την Αμφιλοχία και ακριβώς λίγο βορειότερα του δρόμου που ενώνει τα Σαρδίνια με την Βαρετάδα

Γράφει ο Σπύρος Συμεών

Το καθολικό είναι κτίσμα του 17ου αιώνος και είναι σταυροειδούς μορφής με οκτάπλευρο τρούλλο, που σε κάθε του πλευρά ανοίγεται από ένα μονόλοβο τοξωτό παράθυρο. Η σκεπή του καθολικού είναι πέτρινη ενώ ο ναός εσωτερικά κοσμείται με τοιχογραφίες με πλούσια θεματολογία από την Παλαιά αλλά και την Καινή Διαθήκη. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες που είναι περιμετρικά του κυρίως ναού εσωτερικά και αναπαριστούν κάθε στάδιο από τις στάσεις των χαιρετισμών.

Εξαίχουσα θέση έχει και η τοιχογραφία του Αγίου Βαρβάρου, τοπικού μεγάλου και θαυματουργού Αγίου της Αιτωλοακαρνανίας ενώ επίσης αξιοθαύμαστη είναι απεικόνιση του Αββά Σισσώη μπροστά στον τάφο του Μεγ. Αλεξάνδρου. Στο Ιερό Βήμα σε σαγηνεύει η μορφή του Αγίου Σπυρίδωνος με το έντονο βλέμμα. Το τέμπλο της καθολικού είναι ξυλόγλυπτο με ιδιαίτερη λεπτομέρεια αν και χρήζει ανακαίνισης ένεκα της φθοράς του χρόνου. Το καθολικό της μονής έχει μια μικρή λιτή στα πρότυπα των βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών και καθολικών του Αγίου Όρους.

Ο χώρος είναι πολύ καθαρός και μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο δίπλα σχεδόν στο χωρίο της Βερετάδας με δρόμο ασφαλτοστρβωμένο και πινακίες θα λέγαμε σχετικά επαρκείς.
Ο πατήρ Ζαχαρίας εγκαταβιεί στην για δεκαετίες ερειπωμένη μονή εδώ και κάτι παρα πάνω από έναν χρόνο. Το μισό από αυτό το διάστημα χωρίς ρεύμα μιας και όπως είπαμε ήταν ερειπωμένη.

Ο καθένας μας μπορεί να απευθύνεται για το πρόγραμμα των ακολουθιών αλλά και των αγρυπνιών στο τηλ. 698 109 4844 μιας και ακόμη δεν υπάρχει σταθερό τηλέφωνο στην μονή.
Ήδη μέσα σε αυτούς τους λίγους μήνες έχει γίνει αισθητή η ανάσταση του μοναστηριού και αρχίζει με γοργούς ρυθμούς να μετατρέπεται σε ένα ζωντανό πνευματικό λίκνο της περιοχής με έντονη δραστηριότητα.

Φωτογραφίες: Κώστας Παππάς, Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος

agrinio24.gr

Κατηγορία Πολυμέσα - Παρουσιάσεις

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 28 Σεπτεμβρίου 2024 18:56

Σαν σήμερα: Η νυκτομαχία του Καρβασαρά το 1825

Γράφει ο Νίκος Τέλωνας, συγγραφέας, πρώην Δήμαρχος Αμφιλοχίας

Οι στάχτες του ελληνικού εμφυλίου πολέμου (1823-1825), έδωσαν στον Σουλτάνο Μαχμούτ Β΄, τον επικαλούμενο Γαζή, την ευκαιρία να σβήσει την ελληνική επανάσταση. Για το σκοπό αυτό και για τα όσα έπρεπε να ακολουθήσουν στη Δυτική Ελλάδα, επέλεξε τον στρατηγό Ρεσίτ Μεχμέτ Κιουταχή , διορίζοντάς τον Σερασκέρη και Ρούμελη Βαλεσί, τίτλος, που συγκέντρωνε στο πρόσωπο που τον έφερε, μεγάλες στρατιωτικές και διοικητικές αρμοδιότητες.

Αρχές Μαρτίου του 1825, ο Κιουταχής, ύψωσε στα Γιάννενα τη σημαία του πολέμου, καλώντας υπό τη σκιά της όσους πίστευαν στο κοράνι. Η ελληνική επανάσταση είχε εισέλθει στην πιο οδυνηρή της φάση, ο δε ήχος από τα πολεμικά ταβλαμπάζια έφτανε να ακούγεται μέχρι την πόρτα του Καζά του Βάλτου, το Μακρυνόρος.

Πληροφορίες, για πολύ μεγάλη εισβολή στο Κάρλελι -όπως ονομαζόταν τότε η Ακαρνανία και η Αιτωλία – περνούσαν από στόμα σε στόμα διογκώνοντας τον αριθμό των εχθρικών στρατευμάτων και απλώνοντας παντού τρόμο και πανικό:

‘’Ο Σερασκέρης συνάζει στρατεύματα όλο Αρβανίτες…έως 40 χιλιάδες. Εργάτας με τα σακιά των και τζαπιά και φτυάρια και 4 χιλιάδες μαστόρους κτιστάδες και όλο ετοιμάζονται’’

Από τη Μηλιά του Βάλτου έναν μικρό οικισμό, γραδωμένο σε μια κλίση του απότομου όρους Καλάνα, όπου και η ονομαστή ‘’αποκλείστρα’’ του Βάλτου, στέλνεται στους αρμόδιους ολιγόλογο σημείωμα:

‘’ο στρατός συμποσούται περί τας 20 χιλιάδες· έφερον προσέτι και 600 σφυριά και 150 αμόνια με τους γύφτους και 40 βουβάλια με αμάξια’’

Και καθημερινά οι ειδήσεις πυκνώνουν:

‘’…θα ορμήσουν από τρία μέρη δια το Μεσολόγγι, με προσταγή βασιλική να αφήσουν εις κάθε στένωμα αρκετούς δια οπισθοφύλαξιν, μάλιστα δε εις Μακρυνόρος 2 χιλιάδες. Ανάγκη να στείλουν -οι δικοί μας- πιστούς Αρχιστρατήγους με αρκετές δυνάμεις να πιάσουν το Μακρυνόρος και Καρβασαράν’’.

Η τριμελής επιτροπή που βρισκόταν στο Μεσολόγγι και ενεργούσε αντί του Γενικού Διευθυντού Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, προέκρινε ότι τρία ήταν τα σημαντικότερα, αλλά και πλέον επικίνδυνα σημεία που έπρεπε να ενισχυθούν με ισχυρές ελληνικές δυνάμεις προς αναχαίτιση του εχθρού· το Μακρυνόρος, η Βόνιτσα και ο Καρβασαράς.

Ο Καρβασαράς, κατά την περίοδο εκείνη, δεν ήταν παρά ένα πέρασμα, όπου υπήρχε το μεγάλο χάνι, το κεντρικό πηγάδι, 4-5 οικήματα και ένα μεγαλύτερο κτίριο στην παραλία, που αναφέρεται ως ‘’τα τελωνεία του Καρβασαρά’’.

Η θέση ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Βρισκόταν στο σημείο όπου τα τελευταία κύματα του Αμβρακικού βρέχουν την ακτή και έπειτα ξεκινά χαράδρα, -1,5 περίπου χιλιομέτρου-, που σχηματίζουν οι βάσεις των βουνών, Πέταλα (ανατολικά) και Πλατού (δυτικά). Στην Ανατολική πλευρά της θέσης αυτής, ήταν κτισμένη η αρχαία Λιμναία, με τα τείχη της να φτάνουν στην επιθαλάσσια πύλη, κατά μέτωπο του Αμβρακικού Κόλπου.

Στον περιτοιχισμένο αρχαίο χώρο ο Αλή Πασάς Τεπελενλής, είχε εγκαταστήσει προ της ελληνικής επαναστάσεως ισχυρή φρουρά από τουρκαλβανούς, που σκοπός τους ήταν να ελέγχουν το επικίνδυνο αυτό πέρασμα, καθιστώντας τη στρατηγική αυτή θέση ως ορμητήρια στρατιωτική στενωπό, που κατά την περίοδο εκείνη -και όχι μόνο- σχετιζόταν με την κατοχή του υπερκείμενου Μακρυνόρους και την πολύ σημαντική θέση Λαγκάδα, από την οποία γινόταν το υποχρεωτικό πέρασμα προς την βόρεια είσοδο των ακαρνανικών Θερμοπυλών (ή δυτικών Θερμοπυλών όπως είχε ονομαστεί το Μακρυνόρος).

Η στρατηγική αξία της στενωπού του Καρβασαρά, η οποία συναντάται και με το πολύ ποιητικό και ελάχιστα γνωστό όνομα ‘’Χαλκαί Πύλαι’’ αποτυπώνεται εναργέστατα στην αγωνιώδη αλληλογραφία που διακινήθηκε κατά τις παραμονές της εκκίνησης του εχθρού από την Ήπειρο προς το Μεσολόγγι:

‘’ανάγκη να στείλουν πιστούς Αρχιστρατήγους να πιάσουν το Μακρυνόρος και Καρβασαράν…’’ (επιστολή Αναστ. Αλεξίδη 3/1/1825)

‘’Η αντί του Γεν. Διευθυντού κατά την Δ. Ελλάδα ενεργούσα επιτροπή θέλει διορίση να ανακατασκευασθούν τα δύο οχυρώματα εντός του Καρβασαρά (Αρχαία Λιμναία) να καθαρισθή η στέρνα και να οχυρωθή το αναγκαιότατον αυτό μέρος’’. (20 Φεβρουαρίου 1825 από Ναύπλιο).

‘’να δυναμωθή ο Καρβασαράς με 4 μπάρκες κανονιέρες δια να γενή κυρία του Αμβρακικού κόλπου’’ (επιστολή Αθ. Ψαλίδα 3/1/1825 από Κέρκυρα)

‘’ξεκινούμεν όλα τα μικρά σώματα και τα συγκεντρώνομεν εις τας δύο θέσεις Μακρυνόρος και Καρβασαράν δια να προλάβωμεν τα κινήματα του εχθρού’’. (επιστολή Σπανιολάκη από Μεσολόγγι)

‘’εάν οι εχθροί πιάσουν τον Καρβασαράν και εμφωλεύσουν εκεί, εις τρόπον ώστε να σταθή ύστερον δύσκολον είς ημάς να τους εβγάλωμεν με μεγαλωτάτην ζημίαν του Έθνους και κίνδυνον της Δ. Ελλάδος.’’ (επιστολή Σπανιολάκη προς Μαυροκορδάτον)

‘’Ως αρχηγός της θέσεως Καρβασαρά συμπεραίνω ότι η μεγαλυτέρα δύναμις χρειάζεται εδώ· γιατί το πόστο του Καρβασαρά, είναι το ωφελιμότερον’’. (επιστολή Νότη Μπότσαρη 16 Μαρτίου 1825 από Καρβασαρά)

‘’όποιος πιστεύει εις τον Ιησούν Χριστόν με προθυμίαν να καταφθάση εις το εδώ πόστον του Καρβασαρά… όπου μένει η θέσις παντελώς άδεια…’’ (επόμενη επιστολή Νότη Μπότσαρη από Καρβασαρά)

Από τα λίγα που παρετέθησαν -καθότι είναι εκτεταμένη η αγωνιώδης αλληλογραφία-, εξάγεται αβίαστα το συμπέρασμα ότι, επιβαλλόταν αντί πάσης θυσίας να ενισχυθεί πρώτα η θέση του Μακρυνόρους και κατόπιν αυτή του Καρβασαρά, ούτως ώστε σε περίπτωση διάσπασης του μετώπου του Μακρυνόρους -σχεδόν ακατόρθωτο, εάν ήταν καλά οχυρωμένο- να αναχαιτισθεί ο εχθρός στην στενωπό του Καρβασαρά.

Δυστυχώς, αλυσίδα από ανεπίτρεπτα λάθη, αμέλειες και αδιαφορία, από την ίδια ακόμα την Κυβέρνηση –αφού ούτε ψωμί δεν είχαν τα στρατεύματα- όπως και οι εχθρότητες μεταξύ των οπλαρχηγών για τα αξιώματα, είχαν ως αποτέλεσμα να αφεθή ο εχθρός και ανενόχλητος να εισβάλει στο Μακρυνόρος, να περάσει το στένωμα του Καρβασαρά, χωρίς εμπόδια και με ολάνοιχτο το δρόμο να κατευθυνθεί προς το Μεσολόγγι.

Ο Κιουταχής, με μελετημένες κινήσεις έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην απρόσκοπτη διάβαση των εφοδιοπομπών του, ώστε όταν θα πολιορκούσε το Μεσολόγγι, να μην κινδυνεύει να βρεθεί, από ενδεχόμενες δολιοφθορές, από πολιορκητής πολιορκημένος. Προς επίτευξη του στόχου του διέταξε να πυρποληθούν οι λόγγοι του Μακρυνόρους και σε όλη την έκταση του δρόμου, από Καρβασαρά μέχρι Γουριά, κατασκεύασε οχυρώματα που απείχαν μεταξύ τους μία έως δύο ώρες.

Σε αυτά τοποθέτησε δυνάμεις με αρκετούς άνδρες, οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να σπεύδουν σε αλληλοβοήθεια μεταξύ τους, όποτε αυτό καθίστατο αναγκαίο. Στον Καρβασαρά, επειδή η τροφοδοσία θα κατέφθανε και δια θαλάσσης, ενίσχυσε τα αρχαία τείχη της Λιμναίας, όπου υπήρχαν ελλείψεις και εγκατέστησε στρατιωτική δύναμη 500 περίπου ανδρών, που είχαν στη διάθεσή τους περί τις 300 γκαμήλες και άλλα τόσα σχεδόν άλογα, μουλάρια και γαϊδούρια, προς μετακόμιση των ζαερέδων (τροφών) από εκεί στο Μεσολόγγι.

Έφερε δε από την Πρέβεζα 50 μονόξυλα, που τα φόρτωσε σε βοϊδάμαξες και τα μετέφερε στο Ανατολικό (Αιτωλικό) για να τα ενώσει με τσετέρες (σχεδίες) και να πραγματοποιήσει εκεί απόβαση. Στο Μεσολόγγι έφτασε στα μέσα Απριλίου 1825 και έστησε αμέσως τα πυροβόλα και τα ολμοβόλα· έτσι σχηματίστηκε ο από ξηράς κλοιός στη μαρτυρική Πολιτεία και τα μελλούμενα θα προσελάμβαναν τραγωδίας σχήμα…

Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου, ο Καραϊσκάκης είχε ξεκινήσει τη στρατολόγηση παληκαριών, με σκοπό να αρχίσει τη δολιοφθορά εναντίον των εχθρικών εφοδιοπομπών, ώστε τελικά να φέρει τον πολιορκητή Κιουταχή σε δύσκολη θέση.

Το Καλοκαίρι του 1825 τον συναντάμε στο Βάλτο, στο ‘’περιβόλι του διαόλου’’, όπως χαριεντιζόμενος ο ίδιος τον αποκαλούσε, όπου βρήκε στο κάλεσμά του αναπάντεχη ανταπόκριση. Σε δύο επιστολές του εκείνη ακριβώς την περίοδο, αναφέρει:

‘’άμα έφθασα εις το Βάλτον εγώ, εκ Βάλτου ηκολούθησαν μαζί μου και έβγαλαν τόσα άρματα του Βάλτου, όπου κανείς δεν ενθυμείται άλλοτε να εκστρατεύσουν τόσοι βαλτινοί επικεφαλής των οποίων έχω αυτούς (τους Καραχρησταίους εκ Χαλκιοπούλων Βάλτου) οίτινες έδειξαν εν πολέμοις και δείχνουν μεγάλα κατορθώματα…’’

‘’Ημείς εδώ όθεν απεράσαμεν εμψυχώσαμε τον κόσμον και αποδιώξαμε πάσαν τουρκολατρίαν. Ο Γεωργάκης Καραχρήστος και Κασβίκης και όλοι οι βαλτινοί εσυνάχθησαν και είναι μαζύ μας…’’

Κατόπιν στρατοπέδευσε στο Δραγαμέστο (κοντά στον Αστακό) όπου συγκεντρώθηκαν και άλλοι αγωνιστές και ενωμένοι άρχισαν να στήνουν ενέδρες εναντίον τούρκικων εφοδιοπομπών, γεγονός που το ομολογεί και ο Μαυροκορδάτος, σε μια επιστολή του , στις 05 Μαΐου 1825 :

‘’…διάφορα Σώματα -αποφεύγει να αναφέρει τον Καραϊσκάκη-περιερχόμενα και ενεδρεύοντα εις την Ακαρνανίαν τον εχθρόν άρχισαν να του δυσκολεύουν την μετακίνησιν των τροφών εις το ενδότερον όπου εύρε τον τόπον πάντα έρημον των αναγκαίων’’

και στη συνέχεια της επιστολής του προτείνει την παρεμπόδιση των τροφών δια του αποκλεισμού του Αμβρακικού,

‘’..όλες οι ελπίδες του εχθρού να λάβουν τροφάς στέκονται εις Καρβασαράν και Πρέβεζαν. Η καταστροφή του εχθρού κρέμεται από εν και μόνον μέσον· το να παρουσιασθή μια ολιγάριθμος ελληνική μοίρα και να αποκλείση τούτον τον λιμένα και ούτω οι εχθροί οίτινες αλλαχόθεν δεν ημπορούν να λάβουν τροφάς ειμή από Πρέβεζαν και Καρβασαράν θέλουν ψοφήσει της πείνας…’’.

Σε άλλη επιστολή, στις 11 Ιουνίου 1825, που στέλνουν πολιορκημένοι οπλαρχηγοί από το Μεσολόγγι, προς τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, επισημαίνουν το πόσο σημαντικό είναι να εμποδισθή η τροφοδοσία του εχθρού από Καρβασαρά και Λουτράκι (Κατούνας Ξηρομέρου).

Η εκστρατεία του Κιουταχή όσο εύκολη φάνηκε στην αρχή, τόσο δύσκολη εξελισσόταν, καθώς περνούσε ο καιρός. Οι ενοχλήσεις που δεχόταν οι εφοδιοπομπές του, είχαν αρχίσει να δημιουργούν πολλά προβλήματα· το ψωμί που περίμεναν από Καρβασαρά ήταν ανακατεμένο πλέον με καλαμπόκι και κεχρί και υπερβολικά μαύρο.

Οι αρρώστιες και οι πυρετοί τους εξαντλούσαν. Οι αποτυχίες στα γιουρούσια και η αναπάντεχη αντίσταση των πολιορκημένων, τους απογοήτευε. Έτσι το αγωνιστικό τους φρόνημα κάμπτονταν και ακολουθούσαν λιποταξίες.

Η εκστρατεία του Κιουταχή βρισκόταν σε σημείο καμπής· αν οι Έλληνες κατόρθωναν να αποκόψουν την πρόσβασή του στις τροφές και τα πολεμοφόδια, θα έμενε μόνο να τον αποδεκατίσουν· εκεί στον κάμπο, έξω από τα τείχη του Μεσολογγίου.

Αυτός ο φόβος του Κιουταχή, ήταν το σχέδιο που επεξεργαζόταν το κοφτερό μυαλό του «γιού της Καλόγριας»…

Το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, το σχέδιο να χτυπηθή η φρουρά του Καρβασαρά και να καταστραφεί ολόκληρος ο συρμός από τις εκατοντάδες φορτηγών ζώων , που εφοδίαζαν το στρατόπεδο του Ρούμελή Βαλεσί Ρεσίτ Μεχμέτ Πασά (Κιουταχή) τέθηκε σε εφαρμογή:

‘’Ημείς αύριον Σάββατον εκστρατεύομεν όλοι μας από εδώ δια Καρβασαράν να βαρέσωμεν Τούρκους και καμήλες’’,

γράφουν από το Δραγαμέστο, προς την επιτροπή, οι Γ. Καραϊσκάκης, Ανδρίτσος Σαφάκας, Ευάγγελος Κοντογιάννης, Δημοτσέλιος, Γ. Πεσλής, Χρ. Μακρής και Ζαχαράκης Γιολδάσης.

Νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα, της 28^ης Σεπτεμβρίου 1825 τα τμήματα των οπλαρχηγών είχαν πλησιάσει αθόρυβα το τοιχόκαστρο του Καρβασαρά:

‘’ώραν τετάρτην της νυκτός ωρμήσαμεν αιφνιδίως κατά των βαρβάρων εστρατοπεδευμένων εις Καρβασαράν και επροξενήσαμεν μεγάλην φθοράν και φρίκην …’’

Ο αιφνιδιασμός ήταν φοβερός· οι Τουρκαλβανοί μισοκοιμισμένοι ακόμα, αλαλιάστηκαν από το ξαφνικό χτύπημα και μέχρι να πάρουν τα όπλα στα χέρια, άρχισαν να σωριάζονται οι πρώτοι νεκροί.

Στην παράκτια πύλη του τείχους της Λιμναίας -στο κέντρο δηλαδή της σημερινής Αμφιλοχίας- μόλις οι Έλληνες πάτησαν το τοιχόκαστρο, η φρουρά δεν είχε πια άλλο δρόμο σωτηρίας, παρά μόνον τη θάλασσα, όπου πάνω στην αγωνία τους να σωθούν από τη σφαγή, πολλοί έπεφταν μέσα και πνίγονταν.

Μέσα στο μεγάλο ανακάτωμα, που η νύχτα το είχε τυλίξει με τρόμο, δεν έπεφταν μόνο άνθρωποι· σακατεύονταν γκαμήλες, μουλάρια και άλογα:

‘’πολεμούντες λοιπόν -έγραφαν στη Διοίκηση ο Καραϊσκάκης και οι οπλαρχηγοί- εις αυτήν την νυκτομαχίαν εφονεύθησαν από τα ελληνικά όπλα περισσότεροι από τριακόσιους εχθροί, οι δε διασωθέντες ερρίφθησαν εις την θάλασσαν και από τον τρόμον των επνίγησαν. Τα δε εκείσε Ευρωπαϊκά πλοία εδόθησαν εις φυγήν. Επήραμεν καμήλια 130 εσκοτώσαμεν και υπέρ τα 150. Ομοίως αλογομούλαρα επήραμεν ογδοήντα και χωριστά τα σκοτωμένα και αφανήσαμεν εξ ολοκλήρου εκείνο το εχθρικό ορδί..’’

Η νικηφόρα εκείνη ‘’νυκτομαχία’’ έκανε φτερά και πέταξε από άκρη σ’ άκρη, όπου κατοικούσαν ελεύθεροι και σκλαβωμένοι Έλληνες.

Η εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά», που εξέδιδε στο Μεσολόγγι ο Ελβετός Φιλέλληνας Ιάκωβος Μάγερ, στο φύλλο της 3^ης Οκτωβρίου 1825, γράφει:

‘’…ο γενναίος Καραϊσκάκης και οι λοιποί συνάδελφοί του οπλαρχηγοί, κατεπάτησαν όλα τα εμπόδια, εισεχώρησαν έως και εις αυτόν τον Καρβασαράν και δια των κατορθωμάτων των έδειξαν ότι είναι άξιοι συνάδελφοι των υπερασπιστών του Μεσολογγίου’’.

Η «Γενική Εφημερίς της Ελλάδος» σε δημοσίευμα της 03^ης Οκτωβρίου 1825 σημειώνει:

‘’.. εις αυτόν τον πόλεμον που διήρκησεν 4 ώρας εσκοτώθησαν υπέρ τους 300 εχθρούς και όσοι έμειναν ερρίφθησαν ζώντες εις το πέλαγος να πνιγώσι από τον τρόμον των…’’

Την ίδια ημερομηνία, η «Εφημερίς Αθηνών», πληροφορούσε τους αναγνώστες ότι:

‘’Γενναιότατος Καραϊσκάκης όρμησεν αιφνιδίως με απαραδειγμάτιστον ανδρείαν και τόλμην και επήδησε μέσα εις τον Καρβασαράν, όπου εφόνευσε υπέρ τους τριακόσιους· εζώγρησεν 180 αλογομούλαρα και 120 καμήλια και έπνιξεν εις την θάλασσαν και άλλους πολλούς’’.

Παρόμοιες ανακοινώσεις και σχόλια σώζονται σε διάφορες αλληλογραφίες, όπως του Καραϊσκάκη προς τον Ι. Κωλέττη, του Βασ. Γούδα προς τον Κ. Μπότσαρη, καθώς και σε πολλές σημειώσεις -άλλες χρονολογούμενες και άλλες αχρονολόγητες- γραμμένες από αγωνιστές εκείνης της περιόδου οι οποίες διατηρούνται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπως του: Δημοτσέλιου, Κασομούλη, σε έγγραφο από τη συλλογή του Ρήγα Παλαμήδη, το οποίο μάλιστα χαρακτηριστικά αναφέρει το γεγονός, ως ‘’τον κατ’ εξοχήν πόλεμον, καθώς είναι εκείνος του Καρβασαρά», σε επιστολή που έστειλε ο Γεώργιος Σταύρου στον Πρόκριτο Γεώργ. Κουντουριώτη κ.α., που μας πληροφορούν ότι στη μάχη εκείνη

‘’ελαβώθησαν μόνον δύο και εφονεύθη είς’’ και ‘’ δια της βοηθείας του Υψίστου κατέστη το στρατόπεδο εκείνο Γής Μαδιάμ’’

και το ιδιαίτερα σημαντικό ότι τον πόλεμον εκείνο τον έκαναν ‘’νηστικοί’’ γι’ αυτό και δύο ημέρες μετά -30 Σεπτεμβρίου- σε αναφορές που στέλνουν οι πρωτεργάτες της μάχης ζητάνε ντουφέκια για να μην τους βρή ο εχθρός άοπλους:

‘’ως γυναίκας και μας κόψει’’ και ‘’ τροφές να μας σταλούν γρήγορα διότι σήμερον είμεθα νηστικοί…’’

Τα αποτελέσματα της μάχης ενθουσίασαν του Έλληνες, αναπτέρωσαν τις ελπίδες τους και ενίσχυσαν το πολεμικό τους φρόνημα. Από την άλλη μεριά έφερε το στρατόπεδο του πολιορκητή σε κατάσταση απελπισίας.

Η μάχη του Καρβασαρά, κατά το Σπηρομήλιο: ‘’έκανε τον Ρεσίτ να οργισθή τον Καραϊσκάκην μολονότι έκρυβε εις το στράτευμα το όνομά του διότι και το όνομά του μόνο επροξένει τρόμο…’’

και κατά μία σημείωση, εκ των Γ.Α.Κ. (συλλογή Βλαχογιάννη) :

‘’την δεινήν θέσιν εις ην είχαν περιέλθη ο αγέρωχος Ρούμελη Βαλεσί κατέστησεν αυτήν επιδεινωτέραν δια της φοβεράς εκείνης εν Καρβασαρά νυκτομαχίας’’.

Αν λάβουμε υπ’ όψιν :

α) ένα σχεδόν άγνωστο πολεμικό κατόρθωμα που πραγματοποιήθηκε κατά την κάθοδο της εμπροσθοφυλακής του Κιουταχή, στη θέση ‘’Παλιοκούλια’’ του Μακρυνόρους, όπου ο Βαλτινός οπλαρχηγός Γιαννάκης Στράτος, με μια μικρή δύναμη, κατόρθωσε, στις 14 Μαρτίου 1825, να αναχαιτίσει και να τρέψει σε φυγή ισχυρή στρατιωτική δύναμη, εκ χιλίων ιππέων και άλλων τόσων πεζών, που πραγματοποίησε δύο γιουρούσια και όχι μόνο δεν κατόρθωσε να διασπάσει τη σημαντική πλην ελάχιστα οχυρωμένη θέση αλλά ‘’και πάλιν ντροπιασμένοι έφυγαν’’ και

β) τον απρόσμενο θρίαμβο της νυκτομαχίας του Καρβασαρά με την ‘’εξ ολοκλήρου αφανισμού του εχθρικού εκείνου στρατοπέδου’’

αβίαστα συμπεραίνεται ότι η πλημμυρίδα του εχθρικού στρατού καθώς και ο αγέρωχος Σερασκέρης Ρεσίτ Μεχμέτ Πασάς Κιουταχής, που την κατηύθυνε προς το μαρτυρικό Μεσολόγγι, κάθε άλλο παρά αήττητοι -όπως κατόρθωσαν να ενσπείρουν τον φόβο- ήταν.

Εάν το Μακρυνόρος είχε ενισχυμένη οχύρωση, θα επαναλαμβανόταν και πάλι ο θρίαμβος της 18^ης Ιουνίου 1821, όπου οι Τούρκοι έπεφταν πάνω στους λίγους αγωνιστές κατά κύματα και θερίζονταν όπως τα στάχυα του σταριού, όπου

‘’δια της ασφαλούς φυλάξεως του Μακρυνόρους ου μόνον η Ρούμελη εφρουρήθη εκ τούτου αλλά και η του Χουρσίτ μετά της Πελοποννήσου συγκοινωνία κατέστη δυσχερής…΄΄

Παρόμοια όμως επιτεύγματα απαιτούν εθνική ενότητα και όχι μίση, διαιρέσεις, ιδιοτέλειες και τελικά εμφύλιες συρράξεις, από τα οποία η Ελληνική Επανάσταση κινδύνευσε να σβήσει.

Στα 200 χρόνια από την εθνική μας Παλιγγενεσία αναζητούμε τους τρόπους προκειμένου να διατηρήσουμε αναμμένο το τρεμάμμενο καντήλι της ιστορικής μνήμης…

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ

Νικόλαος Χαρ. Τέλωνας

Εξ αρχειακής έρευνας

Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.)

Συλλογή Βλαχογιάννη. Μικροί κλάδοι, φακελ. 12, έγγραφο 209.

Συλλογή Βλαχογιάννη, κατάλογος ΣΤ΄, κυτίον 1: έγγραφο 1253, κυτίον 2: έγγραφο 220, κυτίον 3: έγγραφα 68, 192, 362, 382, 720, 1193, 1263, 1290, 1322, 1334, 1337, 1621, 1622, 1304, 1324, 1337, κυτίον 4: έγγραφα 358, 379, 414, 841, 842, 924, 1198, κυτίον 5: έγγραφα 9, 43, κυτίον 6: έγγραφο 225, κυτίον 9: έγγραφο 1047.

Γ.Α.Κ. Επιτροπή Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, φακελ. 12, έγγραφο 417

Ιστορικό Αρχείο, Μουσείο Μπενάκη : φακελ. Γ. Καραϊσκάκης, έγγραφο 07

dimosamfilochias.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 25 Μαϊος 2024 19:46

Μπαμπαλιό Βάλτου: Ένας ποντιακός οικισμός βγαλμένος από παραμύθι

Στην όχθη της τεχνητής λίμνης Καστρακίου και του Αχελώου ποταμού δεσπόζει το Μπαμπαλιό Βάλτου, ένα από τα τέσσερα προσφυγικά χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, που δημιούργησαν ξεριζωμένοι Πόντιοι το 1923.

Η ιστορία του χωριού ξεκινά το 1923 όταν περίπου 60 οικογένειες Ποντίων αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Αμφιλοχίας από τον Εύξεινο Πόντο και έχτισαν από το μηδέν ένα πανέμορφο χωριό γεμάτο ζωή. Ελληνικές χριστιανικές οικογένειες που ξεριζωμένοι, ταλαίπωροι και με απώλειες έφτασαν στην Ελλάδα, κατάφεραν να προοδεύσουν και να συμβάλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη και προκοπή αυτού του τόπου.

Η αρχική του θέση ήταν σε χαμηλότερα υψομετρικά σημείο και το 1969 λόγω της κατασκευής του φράγματος οι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στο σημερινό σημείο του οικισμού. Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας καθώς ο Αχελώος έχει δημιουργήσει πανέμορφα φιορδ και εντυπωσιακά τοπία που θυμίζουν παραλίμνιους οικισμούς της Κεντρικής Ευρώπης.

Από τον Αύγουστο του 2019, το Μπαμπαλιό απέκτησε το Ποντιακό Μουσείο ένα στολίδι που κοσμεί και φωτίζει, ενεργοποιεί τη θύμηση και καθρεφτίζει το παρελθόν στο παρόν. Στο Ποντιακό Μουσείο υπάρχουν διάφορα ιστορικά τεκμήρια και κειμήλια που άφησαν ως παρακαταθήκη οι πρόγονοί τους που θυμίζουν την 100 χρόνων ιστορία του χωριού και του Ελληνισμού του Πόντου.

Στο ακόλουθο βίντεο, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Μπαμπαλιού κ. Αναστάσιος Αποστολάκης, μας διηγείται την ιστορία του χωριού του…

iaitoloakarnania.gr

Κατηγορία Γνωρίστε την Αιτωλοακαρνανία

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 25 Μαϊος 2024 19:41

Η Ιστορία του Αγίου Ανδρέα του Ερημίτη που βρήκε την ευτυχία στην ερημιά (Βίντεο)

Οδοιπορικό στο Σπήλαιο του Αγίου Ανδρέα του Ερημίτη

Στην αγκαλιά της σιωπής, όπου η φύση ψιθυρίζει μυστικά στον άνεμο, έζησε πριν από 742 χρόνια ένας Άγιος Άνθρωπος. Μακριά από την κοσμική ματαιότητα είχε βρει καταφύγιο στην ερημιά, αγκαλιά με την προσευχή και την απλότητα.

Σε μια σπηλιά στα Όρη του Βάλτου στην Καλάνα στέγασε μια ζωή, αφιερωμένη στην πνευματική αναζήτηση. Εκεί αγιογραφούσε, μελετούσε τις Γραφές ψάλλοντας ύμνους δοξολογίας στον Θεό. Η νηστεία και η λιτότητα σημάδευαν τις μέρες του, ενώ η προσευχή γινόταν η αστείρευτη πηγή δύναμης και γαλήνης.

Φήμες για την αγιότητα του έφταναν στα αυτιά των ανθρώπων της γύρω περιοχής, τραβώντας τους προς την ερημιά. Ασθενείς, ταλαιπωρημένοι, ψυχές γεμάτες βάρος, έρχονταν να ζητήσουν παρηγοριά και καθοδήγηση. Ο Άγιος τους άκουγε με υπομονή, προσφέροντας λόγια σοφίας και παρηγοριάς.

Μέσα από την απλότητα και την ταπεινοσύνη του, ο Άγιος άγγιζε τις ψυχές τους. Η ακτινοβολία της αγάπης του γινόταν φως που έδιωχνε το σκοτάδι, ενώ η σοφία του έδιωχνε την αμφιβολία και την απελπισία.

Κάθε μέρα, η ζωή του γινόταν μαρτυρία πίστης και αφοσίωσης. Σαν φάρος στην ερημιά, φώτιζε τον δρόμο προς την σωτηρία, υπενθυμίζοντας σε όλους την αξία της απλότητας, της προσευχής και της αγάπης.

Τα χρόνια πέρασαν, και ο Άγιος άφησε την τελευταία του πνοή στην σπηλιά του. Η φήμη του όμως, ζει ακόμα, ψιθυρίζοντας ιστορίες για έναν Άγιο που βρήκε την αληθινή ευτυχία στην αγκαλιά της ερημιάς.

Η κληρονομιά του Αγίου Ανδρέα, παραμένει ζωντανή υπενθυμίζοντάς μας πως η αληθινή ευτυχία δεν βρίσκεται στα υλικά αγαθά, αλλά στην πνευματική αναζήτηση και στην αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο.

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 11 Μαϊος 2024 19:36

Μπαμπαλιό: «Ξεριζώθηκαν μέχρι και οι πεθαμένοι μας» – καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε τρεις φορές (www.reader.gr)

Το Μπαμπαλιό είναι ένα μικρό παραλίμνιο χωριό της Ορεινής Αιτωλοακαρνανίας που κρύβει όμως μια τεράστια ιστορία. Η καταστροφή από τους Οθωμανούς, οι πρόσφυγες από τον Πόντο και τα σπίτια που βρίσκονται κάτω από το νερό.

Μια ομάδα Οθωμανών εύφορων φτάνει σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Αιτωλοακαρνανίας για να εισπράξει το χαράτσι. Οι ντόπιοι, όμως, έχουν διαφορετικές βλέψεις. Τους εντοπίζουν, τους αιχμαλωτίζουν και τους σκοτώνουν επί τόπου. Τα νέα δεν αργούν φτάσουν στον πασά στα Γιάννενα, ο οποίος διατάσσει να γίνει στάχτη και να σφαγιαστούν όλοι όσοι μένουν σε αυτό.

Τα στρατεύματα φτάνουν πρώτα σε ένα κοντινό μοναστήρι για να πάρουν οδηγίες. Εκεί τους συναντά ο ηγούμενος Αγάπιος, ο οποίος ξέρει πολύ καλά τι πρόκειται να συμβεί. Έτσι, λοιπόν, καταστρώνει ένα σχέδιο. Τους κερνάει ένα γεύμα, βάζει τροφή για τα άλογα και τους πιάνει την κουβέντα. Την ίδια ακριβώς στιγμή όμως ειδοποιεί έναν μοναχό να πάρει ένα μουλάρι και να πάει αμέσως να ειδοποιήσει τους κατοίκους του χωριού να φύγουν. «Τραβά να τους πεις να εξαφανιστούν» του λέει.

Ο μοναχός προλαβαίνει να φτάσει πριν τους Τούρκους. Οι ντόπιοι παρατούν εν μία νυκτί τα σπίτια τους, παίρνουν ό,τι προλάβουν και ξενιτεύονται στην Τρίπολη. Τα στρατεύματα καίνε τα πάντα, αφήνοντας πίσω τους μόνο μερικά ερείπια που διασώζονται μέχρι σήμερα. Ανάμεσα σε αυτά και της εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων, στην κορυφή της οποίας οι κάτοικοι σήμερα έχουν τοποθετήσει έναν φωτεινό σταυρό, για να μην ξεχαστεί ποτέ αυτή η τραγωδία.

Οι πρόσφυγες από τον Πόντο και η νέα ζωή στην εύφορη γη του Αχελώου

Οι πρώτοι πρόσφυγες από τον Πόντο που έφτασαν στο Μπαμπαλιό.

Τα χρόνια περνούν και η περιοχή παραμένει ακατοίκητη. Οι μόνοι που φτάνουν εκεί είναι μερικοί τσομπάνηδες που νοικιάζουν τα βοσκοτόπια για να φέρνουν τα ζώα τους το καλοκαίρι. Όλα αλλάζουν όμως ριζικά το 1923. Δύο χιλιάδες χιλιόμετρα περίπου μακριά, οι Έλληνες που ζουν στα χωριά γύρω από την Τρίπολη του Πόντου γίνονται πρόσφυγες και φτάνουν με καράβια στο λιμάνι της Αμφιλοχίας, στο πλαίσιο της συμφωνίας για ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

«Έκαναν δύο μέρες για να φύγουν από τον Πόντο και να φτάσουν στην Κωνσταντινούπολη με τουρκικά πλοία. Εκεί οι Τούρκοι τους έκαναν σωματικό έλεγχο και τους έπαιρνε οτιδήποτε πολύτιμο. Μέχρι και τα χρυσά δόντια τους ξερίζωναν. Από εκεί μπήκαν σε ελληνικά καράβια και έκαναν άλλες 22 μέρες μέχρι να φτάσουν εδώ» εξηγεί ο Φάνης Κοντοχρήστος, πρόσφυγας τρίτης γενιάς και πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού, «Αξέχαστες Πατρίδες».

Παραδοσιακή φορεσιά των Ποντίων του Μπαμπαλιού.

Οι εκτοπισμένοι εγκαθίστανται στο σημερινό Μπαμπαλιό. Εξαιτίας του γεγονότος ότι βρίσκεται στις όχθες του Αχελώου, η περιοχή είναι εύφορη. Αρχίζουν να καλλιεργούν τα χωράφια τους, να αγοράζουν ζώα, να δημιουργούν μια νέα κοινωνία. Όπως σημειώνει ο πρόεδρος του χωριού σήμερα, Τάσος Αποστολάκης, το χωριό φτάνει να έχει ακόμη και 120 παιδιά στο δημοτικό σχολείο.

«Έφτιαξαν μια ολόκληρη πολιτεία. Είχε αγροτικό ιατρείο, σταθμό χωροφυλακής, σχολή κοπτικής – ραπτικής, σιδηρουργείο που επισκεύαζε και έφτιαχνε τα δικά του αγροτικά εργαλεία, κεραμοποιείο, ποτοποιείο, πέντε καφενεία, τρία κρεοπωλεία, μία μπυραρία» θυμάται ο ίδιος.

«Ο κάμπος ήταν η Γη της επαγγελίας. Τα περισσότερα χωριά ήταν ποτιστικά και έβγαζαν ζαρζαβατικά, σιτάρια, καλαμπόκια, τριφύλλια για τα ζώα. Στα χρόνια της μεγάλης πείνας, το ‘41, δεν υπήρξε Μπαμπαλιώτης νηστικός γιατί είχε το κάθε σπίτι από μία έως 10 αγελάδες» προσθέτει.

Τα νερά της λίμνης που κάλυψαν τα πάντα και η νέα προσφυγιά

Κάτω από τα νερά της τεχνητής λίμνης βρίσκονται ακόμη τα ερείπια του πρώτου προσφυγικού χωριού.

Και ενώ η ζωή τους είχε αρχίσει να στρώνει μετά από πολύ κόπο και προσπάθεια, η λίμνη έρχεται να τα καταστρέψει όλα. Η ιστορία έχει ως εξής: το 1960 γίνεται γνωστό ότι πρόκειται μερικά χιλιόμετρα μακριά να κατασκευαστεί ένα φράγμα για να συγκρατεί τα νερά του Αχελώου. Αυτό σημαίνει ότι η συγκέντρωση των νερών που περνούσαν από το Μπαμπαλιό και δημιουργούσαν όλη αυτή την εύφορη γη, σταδιακά θα αυξανόταν με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια τεχνητή λίμνη που θα τα σκέπαζε όλα.

Το 1968 οι αρχικές προβλέψεις γίνονται πραγματικότητα. Η στάθμη αρχίζει να ανεβαίνει και να βυθίζει σπίτια και χωράφια. Οι πρόσφυγες πρέπει να ξενιτευτούν για ακόμη μία φορά. «Η λίμνη τα κατάπιε όλα. Ακόμη και οι πεθαμένοι αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν. Τους ξεθάψαμε από το παλιό νεκροταφείο. Ούτε εκεί δε βρήκαν ησυχία» εξηγεί ο Φάνης Κοντοχρήστος.

Οι περισσότερες από τις οικογένειες φεύγουν για το Αγρίνιο, την Αθήνα και τα υπόλοιπα αστικά κέντρα. Μόνο 25 από αυτές μένουν πίσω και αποφασίζουν να χτίσουν εκ νέου το χωριό πιο ψηλά.

«Φτιάξαμε τον οικισμό με μεγάλες θυσίες. Δεν είχαμε γη. Ευτυχώς που υπήρχε κάποιος Γεωργιάδης και μας έδωσε οχτώ στρέμματα γης για να φτιάξουμε τα σπίτια μας» σημειώνει ο πρόεδρος, με τον Χάρη Κοντοχρήστο να παίρνει τον λόγο: «είμαστε οι μοναδικοί πρόσφυγες που πληρώσαμε την περιουσία μας δύο φορές: την πρώτη στο κράτος όταν οι παππούδες μας ήρθαν από τον Πόντο και τη δεύτερη για να φτιάξουμε το σημερινό χωριό».

Από το παλιό χωριό έχει διασωθεί μόνο μια εκκλησία που χτίστηκε πάνω σε έναν λόφο, περιτριγυρισμένο από πανύψηλα δέντρα. Μόνο όταν κατεβαίνει η λίμνη φαίνονται μερικοί από τους τοίχους των ερειπωμένων σπιτιών. Τον χειμώνα, όμως, βυθίζονται και πάλι.

«Όταν πήγα στο γυμνάσιο έλεγα το ποπ κορν τσακλία και το γιαούρτι οξύγαλα»

Ο πρόεδρος του χωριού, Τάσος Αποστολάκης, και ο πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου «Αξέχαστες Πατρίδες» μπροστά από τα μνημείο με τα ονόματα των χωριών του Πόντου απ’ όπου κατάγονται οι σημερινοί Μπαμπαλιώτες.

Σήμερα στο Μπαμπαλιό ζουν 35 κάτοικοι. «Κι όσο πάει και μειώνονται» εξηγεί ο πρόεδρος. Καφενείο ή παντοπωλείο δεν υπάρχει και το σημείο συνάντησης είναι είτε η κεντρική πλατεία με τα μεγάλα πλατάνια, είτε το προσφυγικό μουσείο που στεγάζεται ακριβώς δίπλα. Περνώντας την πόρτα, νιώθεις απευθείας ότι μεταφέρεσαι σε μια άλλη εποχή, καθώς παντού τριγύρω υπάρχουν κειμήλια, εργαλεία και φορεσιές που έφεραν οι πρόσφυγες από τον Πόντο με τα καράβια.

Το μουσείο λειτουργεί εδώ και οχτώ χρόνια, ενώ κάθε καλοκαίρι γίνεται ένα μεγάλο πανηγύρι με ποντιακές λίρες και χορούς. Ο Φάνης Κοντοχρήστος πια ζει μόνιμα στην Αθήνα αλλά έρχεται συχνά για να δει τους δικούς του που έχουν μείνει πίσω. Ο ίδιος μεγάλωσε εκεί και έμαθε από πρώτο χέρι την ποντιακή διάλεκτο.

«Έμαθα ποντιακά στο σπίτι, από τη μαμά και τη γιαγιά μου. Όταν πήγα γυμνάσιο σε άλλο χωριό, πολλές από τις λέξεις δεν τις ήξερα. Για παράδειγμα, το ποπ κορν ή τις φακιόλες, εγώ τις έλεγα τσακλία. Το γιαούρτι, οξύγαλα» σημειώνει.

Τον τελευταίο καιρό έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια προκειμένου να καταγράψει σε βιβλίο τις μαρτυρίες των παππούδων και των γιαγιάδων που ζουν στο χωριό που έζησαν στο πετσί τους τι σημαίνει προσφυγιά. «Δεν υπήρχαν ρατσιστικά επεισόδια, αλλά στην αρχή δεν ήταν τόσο καλές οι σχέσεις με τα γύρω χωριά. Μόνο με το Μαλατέικο που ήταν απέναντι. Εκεί έγιναν και οι πρώτες κουμπαριές» καταλήγει.

Μία από τις πρώτες γιαγιάδες που ήρθε νύφη από το Μαλατέικο στο Μπαμπαλιό κάθεται σήμερα στο μπαλκόνι της και αγναντεύει τη θέα της λίμνης και του πατρικού της στο βάθος. Ακριβώς δίπλα είναι ο γιος της. «Δεν τη βρίσκεις πουθενά αλλού αυτού τη θέα. Βγαίνεις το πρωί και σε ξυπνάνε τα πουλιά. Ησυχάζει η ψυχή σου».

Άκης Κατσούδας - reader.gr

Κατηγορία Αφιερώματα στην Αιτωλοακαρνανία απο διάφορα ΜΜΕ

Ετικέτες