Μνημεία από πέτρα στην Ορεινή Τριχωνίδα

Toυ Σπύρου Αδάμη

Η πέτρα υπήρξε το πρωτογενές υλικό που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος για να αναπτύξει μια ολόκληρη πέτρινη διαδρομή. Από την εποχή του λίθου κυριάρχησε σαν βασικό υλικό για να στεγάσει τις ανάγκες των ανθρώπων και παράλληλα να μορφοποιήσει ένα ολόκληρο πολιτισμό.

Ξεφεύγοντας από τους οικισμούς απλώθηκε στα λίθινα ειδώλια, στις οχυρώσεις, στα τείχη ,στα κάστρα και πλαισίωσε την καθημερινή ζωή μέχρι και σήμερα. Έτσι πέρα από τις μνημειακές κατασκευές ,στις μέρες μας έχουν διασωθεί απομεινάρια από μάρτυρες του πέτρινου παρελθόντος.

Μπορεί στην εποχή τους να ήταν συνηθισμένες και απαραίτητες, στην εποχή μας όμως η αντοχή τους στο χρόνο έχει βρεθεί σε κρίσιμο σημείο και ό,τι παραμένει όρθιο είναι αναγκαίο να συντηρηθεί και να διασωθεί. Η κατάρρευση του γεφυριού της Πλάκας δείχνει το μεγαλείο της αδιαφορίας της πολιτείας για την τύχη των μνημείων της πέτρας.

Εστιάζοντας το ενδιαφέρον για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα πέτρινα μνημεία στην Αιτωλοακαρνανία διαλέξαμε να αναδειχθεί η περιοχή της Ορεινής Τριχωνίδας.

Ας πάρουμε την περιοχή πλησίον του Θέρμου

Από τις διαδρομές που επί χρόνια ακολουθήσαμε με τους μαθητές μας καταγράψαμε απίθανες ιστορίες εγκατάλειψης πέτρινων μνημείων στην περιοχή.Συγκεκριμένα κοντά στην περιοχή του χωριού Σταράλωνα υπάρχει ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός το Μωρόσκλαβο.Δεκάδες δίπατα ή μονόροφα πέτρινα σπίτια από την πρώιμη Τουρκοκρατία ή και πριν ,δέχθηκαν ένα απίθανο βανδαλισμό και καταλήστευση από ανθρώπινα χέρια.

Πριν από χρόνια τόχαμε αναδείξει σε δισέλιδο αφιέρωμα εφημερίδας αλλά η ανταπόκριση από την πολιτεία ήταν να το εγκαταλείψει μέσα στην εκκωφαντική αδιαφορία .

Ο οικισμός συνεχίζει να καταρρέει απροστάτευτος.

Επόμενος σταθμός η πέτρινη τοξωτή γέφυρα που συνδέει τα χωριά Αχλαδόκαστρο (Αρτοτίβα) και την Κάτω Χρυσοβίτσα

Έργο κι αυτό της πρώιμης Τουρκοκρατίας ,ισάξιο των γνωστών Ηπειρώτικων γεφυριών ,στάθηκε ολόρθο πάνω από τον Εύηνο ποταμό. Το παλιό μονοπάτι έγινε χωματόδρομος και η επισκεψιμότητα είναι δυσχερής με συμβατικά αυτοκίνητα.Μπορεί άνετα να αποτελέσει τόπο για περιήγηση ,αρκεί να αναδειχθεί και να τύχει ανάλογης προβολής.

ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ

Σε μια διαδρομή μας σε μια δασώδη περιοχή πριν το χωριό Χρυσοβίτσα βρεθήκαμε σ ένα καλά προστατευμένο μνημείο από πέτρα. Μια περίκλειστη βρύση με πέτρινη δεξαμενή με πέτρινη δεξαμενή με αψηδωτή διακόσμηση στεκόταν αγέραστη και αγέρωχη. Πιθανολογείται από τα λιτά αρχιτεκτονικά της στοιχεία ότι μπορεί να ανήκει στην πρώιμη ή ύστερη Τουρκοκρατία. Άντεξε στην αδιαφορία και στο χρόνο. Την σωτηρία την οφείλει στις βελανιδιές και τα πουρνάρια που έκαναν το χώρο απρόσιτο. Ίσως ήταν τυχερό και γλύτωσε από κάποιους που θα έβρισκαν έτοιμα δομικά υλικά. Η λιτή παρουσία του δεν υποδηλώνει καμιάς μορφής ασημαντότητα.

Παρόμοια περίπτωση που έχει απομείνει είναι η βρύση του ΑΓΑΛ κάτω από το χωριό Λεπενού και στο χωριό Ζελίστα Ναυπακτίας που όμως έχουν βανδαλιστεί.

Σήμερα αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε για το συγκεκριμένο μνημείο μόνο και μόνο για να προστατευθεί, να καταγραφεί και να αξιοποιηθεί. Από κει και πέρα ας αναλάβουν την προστασία του η εφορία νεώτερων μνημείων και ο τοπικός δήμος.Ας ελπίσουμε ότι η πολιτεία , χαμένη στα μεγαθέματα της εποχής μας, δεν θα αδιαφορήσει και πάλι.Οι τοπικές αρχές ας σκύψουν να βρουν τρόπους διάσωσής τους πριν να είναι αργά.

Κοντά στην περιοχή του χωριού Σταράλωνα υπάρχει ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός το Μωρόσκλαβο. Δείτε εικόνες:

η πέτρινη τοξωτή γέφυρα που συνδέει τα χωριά Αχλαδόκαστρο (Αρτοτίβα) και την Κάτω Χρυσοβίτσα

Σε μια δασώδη περιοχή πριν το χωριό Χρυσοβίτσα μια περίκλειστη βρύση με πέτρινη δεξαμενή με πέτρινη δεξαμενή με αψηδωτή διακόσμηση στέκεται αγέραστη και αγέρωχη.