Τετάρτη, 04 Οκτωβρίου 2017 17:49

Τι άφησαν από τον μεσαίωνα οι Καταλανοί στην Αιτωλοακαρνανία

Πηγή Φωτο: discoveragrinio.gr

Του Λίνου Υφαντή,

Σαν στιγμιότυπο στην Ελληνική ιστορία πέρασε η κατοχή των Καταλανών στον Ελλαδικό χώρο. Αρχικά ήρθαν ως μισθοφόροι ύστερα από πρόσκληση του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄Παλαιολόγου. Ήταν η εποχή μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους, όπου η Βυζαντινή αυτοκρατορία προσπαθούσε να ανακτήσει τα εδάφη της, αλλά ήταν σε δύσκολη κατάσταση στρατιωτική και οικονομική.

Ο στρατιωτικός σχηματισμός τους λέγονταν η  Καταλανική Εταιρεία ή Μεγάλη Καταλανική Κομπανία. Οι Καταλανοί προέβησαν σε λεηλασίες σε στη Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία και διάφορα μέρη της Ελλάδος. Εν τέλει εδραίωσαν την παρουσία τους στην Ρούμελη, δημιουργώντας το «Δουκάτο των Αθηνών» με επίσημη γλώσσα την Καταλανική ενώ η δικαιοσύνη και οι νόμοι λειτουργούσαν με βάση το εθιμικό δίκαιο της Βαρκελώνης. Οι Καταλανοί εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα από το 1311 έως το 1388, όταν το δουκάτο καταλύθηκε οριστικά το 1388, όταν πέρασε στα χέρια του Ιταλού Νέριο Ατσαγιόλι. Στο διάστημα αυτό βρίσκονταν σε συγκρούσεις με γειτονικά κρατίδια, τα οποία διοικούνταν από  άλλους Λατίνους αλλά και με το δεσποτάτο της Ηπείρου

Το Δουκάτο περιλάμβανε τη Βοιωτία και την Αττική. Όπως ο Σταματιάδης αναφέρει «ο βίος των Καταλανών ήταν ληστρικός» Μάλιστα για λίγο διάστημα επέδραμαν το 1318  από το Δουκάτο των Νέων Πατρών ( σημερινή Υπάτη) σε Λοκρίδα και Ναύπακτο «μαζί με άλλους Αραγόνιους (σ.σ. Η Αραγονία είναι γειτονική περιοχή στην Καταλανία, που ένα μέρος των κατοίκων της μιλάει καταλανικά και στο μεσαίωνα άνηκαν στο ίδιο βασίλειο). Από τότε το καταλανικό Δουκάτο των Αθηνών συνεννόθηκε με των «Νέων Πατρών». Το Δουκάτο χωρίστηκε στα καπετανάτα  Σιδηροκάστρου ( Φθοιώτιδας), Νέων Πατρών (Υπάτης) και Σαλώνων (Άμφισσας).

Στεκόμαστε στο Δουκάτο των «Νέων Πατρών» γιατί από εκεί οι Καταλανοί πιθανόν έκαναν επιδρομές και στην γειτονική περιοχή της Αιτωλίας, που άνηκε στο δεσποτάτο της Ηπείρου.

Στην Αιτωλοακαρνανία οι Καταλανοί δεν καταγράφηκαν λεπτομέρειες  για   μόνιμη παρουσία τους ή διοικητική τους  οντότητα, αν και αναφέρει ο Σταματιάδης τόσο ότι εξέτειναν προσωρινά τα όρια του κράτους του ως την Άρτα περιλαμβάνοντας φυσικά και την Αιτωλοακαρνανία, όσο  επιδρομές στη Ναύπακτο, κάτι που φαίνεται λογικό από τη στιγμή που η Φωκίδα άνηκε στο καταλανικό βασίλειο των Νέων Πατρών.Μάλιστα η επέκταση έγινε και με την μέθοδο επιγαμιών με ντόπιους ηγετίσκους, όπως στα Σάλωνα. Η παρουσία τους στην Αιτωλοακαρνανία και την Άρτα κράτησε μόνο έως το 1331, όταν το βασίλειο της Νάπολι εξεστράτευσε και τους έδιωξε από την περιοχή. Άφησαν μόνο στη λαογραφία την ονομασία «Κατελάνος» κατά παράφραση του «Καταλανός» την ψηλότερη κορυφή του Παναιτωλικού όρους. Η κορυφή αυτή είναι ορατή μέσα από την πόλη του Αγρινίου.  Αυτή είναι και η πιθανότερη εκδοχή, καθώς η παράφραση της ίδιας της λέξης Καταλανός σε Κατελάνος σώζεται και σε επωνύματα, λέξεις δημώδεις  ή μεσαιωνικούς τίτλους. Eπίσης κατά τον Σταματιάδη στην Ακαρνανία λέξη «Καταλανοί» ταυτίζεται με τη θηριωδία, αρπαγή, κακουργία ενώ το Καταλανός θεωρείται βρισιά και σημαίνει αυτόν που είναι «εθισμένος στους φόνους».

Στην Καταλονία λοιπόν του σήμερα έγινε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της. Όσο μακριά και αν είναι η χώρα αυτή, υπάρχει η κοντινή κορφή του Κατελάνου που την βλέπουμε και μας θυμίζει το σύντομο πέρασμα της από τα μέρη μας, που χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Πηγές:

Οι Καταλανοί εν τη Ανατολήυπό Επαμ. Ι. Σταματιάδου. 1869.

el.wikipedia.org

agrinionews.gr

Τελευταία τροποποίηση στις Πέμπτη, 24 Σεπτεμβρίου 2020 11:39

Τελευταία άρθρα

  • Prev
Αν και την πρωτοκαθεδρία στα κρυμμένα νησιά-διαμάντια την έχει δικαιωματικά το Αιγαίο, η αλήθεια είναι πως και το Ιόνιο δεν μένει καθόλου πίσω. Και μάλιστα, τα κρυμμένα μικρά νησιά του Ιονίου ...
28 Μαϊος 2023
H Aιτωλοακαρνανία τα έχει όλα. Βουνά, ποτάμια, λίμνες, δάση…Μαγικά είναι τα τοπία της και οι διαδρομές της. Μια από αυτές παρουσιάζει ο Βασίλης Γαλατάς με τις φωτογραφίες του. Ένα «οδοιπορικό» ...
28 Μαϊος 2023
Φτελιά, Αγία τριάδα, Προφήτης Ηλίας πρώην Πλακωτή, Λάλα λάκα Tέσσερις οικισμοί από την κοινότητα Ανοιξιάτικου του Δήμου Αμφιλοχίας που μέσα από το παρακάτω βίντεο μπορείτε να παρατηρήσετε την ομορφιά ...
28 Μαϊος 2023
Του Λϊνου Υφαντή, Αρχές της δεκαετίας του ’70 αποπερατώθηκε το Δημαρχέιο Αγρίνιου. Το μόνο που υπολείπονταν σε σχέση με τη σημερινή του μορφή ήταν να μπει το σήμα της πάλης του Ηρακλή με τον ...
27 Μαϊος 2023
Ήταν ο κεντρικός σταθμός από το 1890 που ξεκίνησε,της γραμμής Κρυονέρι - Αγρίνιο, έως το 1970 που έκλεισε η εταιρεία σιδηροδρόμων δυτικής Ελλάδας ,80 χρόνια λειτουργίας, μεταφοράς εμπορευμάτων και ...
26 Μαϊος 2023
"Ο Παναγιώτης και η Απόφαση του να Μείνει στο Χωριό: Μια Ιστορία Επιτυχίας" Παρά τη γοητεία των μεγάλων πόλεων και τους γρήγορους τρόπους ζωής, ο Παναγιώτης αναγνώρισε τις δυνατότητες της περιοχής ...
23 Μαϊος 2023
Η μαγευτική παραλία Διόνι βρίσκεται νότιο δυτικά της κωμόπολης Κατοχής Οινιαδών και συνιστά ένα Μυστικό Παράδεισο του Ιονίου. Πρόκειται για μια εκτενή αμμώδη παραλία στις εκβολές του Ποταμού Αχελώου ...
23 Μαϊος 2023
Του Λίνου Υφαντή, Η Θαμάρ Αγγελίνα Παλαιολογίνα (1264 –  1311) ήταν κυρία της Βόνιτσας , της Αιτωλίας και της Ναυπάκτου (Lepanto). Ήταν κόρη του Νικηφόρου Α’ Κομνηνού Δούκα του Δεσποτάτου της ...
23 Μαϊος 2023
Κυκλοφόρησε το 17ο τεύχος τού πολύ καλού περιοδικού ΝΟΗΜΑ, του Τετραμηνιαίου πυρήνα Νόησης και Λόγου, με πολλά σημαντικά θέματα.     Στις σελίδες 42 - 50 δημοσιεύεται το Β' μέρος ...
21 Μαϊος 2023
Ένας πραγματικός ύμνος για την εκθαμβωτική Κοντυλένια από το Μεγανήσι, το καταπράσινο νησί απέναντι από τη Λευκάδα.   Η Κοντυλένια ένα πρόσωπο υπαρκτό, τόσο όμορφη, αψεγάδιαστη μα δεμένη με ...
11 Μαϊος 2023
Του Λίνου Υφαντή, Ο  μετέπειτα Αλή Πασάς των Ιωαννίνων ήταν γνωστός για τη ληστρική του δράση στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, τη Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα πριν αναλάβει το πασαλίκι των ...
11 Μαϊος 2023
Με βίντεο και  φωτογραφίες ο Βασίλης Γαλατάς παρουσιάζει ένα οδοποιρικό στο χωριό Τόρνος και στο φαράγγι «Μικρό Πάντα Βρέχει» της Ευρυτανίας.  Ο Τόρνος είναι μικρός ορεινός οικισμός του ...
10 Μαϊος 2023