Η χειραγώγηση και ο ναρκισσισμός είναι βαρύγδουποι όροι, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται στην ίδια πρόταση. Αλλά υπάρχει λόγος που συχνά λέγονται μαζί.
Τα δύο αυτά φαινόμενα πάνε χέρι-χέρι και οι ειδικοί λένε ότι είναι κρίσιμο να καταλάβουμε το γιατί. «Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πότε σας χειραγωγούν», σημειώνει η Erica Turner, θεραπεύτρια σχέσεων και relationship coach, «διότι έτσι μπορείτε να αντιληφθείτε πότε μία σχέση κάνει κακό στην ψυχολογία σας και να αποφασίσετε τι θα κάνετε με τη ζωή σας».
Ενώ μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπίσετε τα σημάδια της χειραγώγησης – το σώμα σας μπορεί να τα αντιληφθεί πριν από το μυαλό σας. «Μπορεί εσείς να μην καταφέρνετε να εντοπίσετε τα σημάδια, αλλά οι αντιδράσεις του σώματός σας, τα αναδεικνύουν. Να θυμάστε πως το ένστικτό σας δεν κάνει ποτέ λάθος», λέει η Dr. Kate Cummins, κλινική ψυχολόγος με έδρα την Καλιφόρνια.
Οι ειδικοί σε θέματα σχέσεων σημειώνουν παρακάτω ποια είναι τα έξι πολύ συχνά σημάδια χειραγώγησης από έναν νάρκισσο και πώς να τα εντοπίσετε, ώστε να βοηθήσετε το μυαλό (και την καρδιά) σας να συμβαδίσει με το ένστικτό σας.
Love bombing
Το να σας κατακλύζουν με επαίνους και δώρα στην αρχή μιας σχέσης μπορεί να σας κάνει να νιώθετε όμορφα, αλλά είναι ένα από τα πρώτα σημάδια ναρκισσιστικής χειραγώγησης. «Πρόκειται για μια χειραγωγική τακτική για να σας προσελκύσει το άλλο άτομο, ενώ στην πραγματικότητα δεν γνωρίζετε σχεδόν τίποτα ο ένας τον άλλον», λέει η Erica Turner.
Πώς να το εντοπίσετε: Η Erica Turner λέει ότι το πιο προφανές παράδειγμα του love-bombing είναι να σας λένε «σ’ αγαπώ» μετά από μια εβδομάδα γνωριμίας ή να λαμβάνετε ακριβά δώρα λίγες μέρες μετά την έναρξη μιας σχέσης.
Gaslighting
Το Gaslighting είναι μια άλλη τακτική που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα ναρκισσιστικό άτομο σχεδόν από την αρχή μιας σχέσης. Πρόκειται για μία τεχνική κατά την οποία ένας άνθρωπος σάς προκαλεί αίσθημα αμφισβήτησης για τον εαυτό σας και για το τι πραγματικά έχει συμβεί. «Αυτή η συμπεριφορά δημιουργεί σύγχυση και προβληματισμό στο μυαλό του άλλου ανθρώπου», λέει η Dr. Cummins.
Πώς να το εντοπίσετε: Η ψυχολόγος τονίζει ότι όταν αντιληφθείτε ότι το άλλο πρόσωπο σας είπε ψέματα και εκείνο το αρνηθεί και προσπαθήσει να στρέψει την κατάσταση υπέρ του, κατηγορώντας εσάς, τότε είναι πολύ πιθανό να είστε θύμα gaslighting ότι μπορεί να πιάσετε ένα άτομο σε ένα ψέμα, και εκείνο θα αμυνθεί και θα σας κατηγορήσει. «Αν αισθάνεστε ότι συνεχώς αμφισβητείτε τον εαυτό σας… μάλλον σας χειραγωγούν στη σχέση σας». Μάθετε εδώ ποια είναι τα πιο έκδηλα σημάδια gaslighting.
Ενοχή και ντροπή
Η ψυχολόγος λέει ότι οι ναρκισσιστές, χειριστικοί άνθρωποι έχουν έναν τρόπο να ενοχοποιούν και να ντροπιάζουν τους συντρόφους τους, ώστε να τους δημιουργούν την ιδέα πως εκείνοι ξέρουν καλύτερα και είναι προτιμότερο να παίρνουν όλες τις αποφάσεις – ακόμα και εκείνες που δεν αφορούν τη σχέση τους.
Πώς να το εντοπίσετε: Η relationship expert προειδοποιεί: Όταν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί απειλητικές δηλώσεις αυτοτραυματισμού ή υπονόμευσης του εαυτού του, τότε μάλλον προσπαθεί να σας χειραγωγήσει.
Φόβος απέναντι σε έναν δυναμικό σύντροφο
Ένας νάρκισσος συχνά θεωρεί «απειλή» έναν σύντροφο με προσωπικότητα, που λειτουργεί ως αυτόνομο άτομο, λέει η Jaime Mahler, MS, LMHC, ειδική σε θέματα ψυχικού τραύματος.
«Ένας άνθρωπος που χειραγωγεί δεν βρίσκεται σε μια σχέση για να τιμήσει τον άλλο ως άτομο», λέει η Mahler. «Βρίσκεται στη σχέση για να διαμορφώσει το δικό του ιδανικό ταίρι. Στα μάτια του, είστε μια κινούμενη αντανάκλαση του εγώ τους, και αν δεν βλέπουν αυτό που θέλουν, τότε εκείνοι νιώθουν κατώτεροι και προσπαθούν να σας μειώσουν, αποτρέποντάς σας από το να είστε ο εαυτός σας».
Πώς να το εντοπίσετε: Η Mahler λέει ότι οι νάρκισσοι μπορεί να είναι επικριτικοί ή να προσπαθούν να ελέγξουν τα πάντα, από τις επιλογές φαγητού μέχρι τα ρούχα ή τη δουλειά και τους φίλους σας. «Αν τολμήσετε να εκφράσετε τη γνώμη σας, σας τιμωρούν κοροϊδεύοντάς σας, υποτιμόντας σας και προσβάλλοντάς σας, ώστε γίνετε ξανά “υπάκουοι” στα θέλω τους».
Απομόνωση
Είναι σύνηθες να βλέπετε λιγότερο τους φίλους σας όταν είστε σε σχέση ή βγαίνετε ραντεβού. Αυτό δεν είναι κακό. Αλλά ένας νάρκισσσος μπορεί να επιδιώκει αυτή την απομάκρυνσή σας.
«Οι χειριστικοί άνθρωποι προσπαθούν να σας απομονώσουν από το δίχτυ ασφαλείας των φίλων και της οικογένειάς σας για να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο έλεγχο πάνω σας.
Προσπαθούν να σας γίνουν απαραίτητοι», λέει η Dr. Cummins. «Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σταδιακά με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να μην το αντιληφθείτε καν πριν να είναι αργά».
Πώς να το εντοπίσετε: Οι φράσεις που χρησιμοποιούν οι νάρκισσοι, όπως «Κανείς δεν σε αγαπάει όπως εγώ» και «Ποιος άλλος σε ξέρει τόσο καλά όσο εγώ;», αποτελούν μια ύπουλη τακτική χειραγώγησης και μπορεί να γίνουν και πιο ξεκάθαρες καταλήγοντας κάπως έτσι: «Αν με αγαπούσες δεν θα έβγαινες για καφές με αυτές τις φίλες σου».
