Είναι μία από τις ωραιότερες διαδρομές που μπορεί να κάνει κάποιος στην ορεινή Ελλάδα, περνώντας μέσα από μοναδικά βουνά, φαράγγια και πλαγιές, ακολουθώντας (στην ουσία) την εξέλιξη της ομορφότερης οροσειράς της χώρας, της Πίνδου.
Η πορεία από τη Ναύπακτο στα Άγραφα ελίσσεται σε τόπους αυθεντικούς, ακατέργαστους, επιβλητικούς –οι περισσότεροι από αυτούς, μάλιστα, παραμένουν άγνωστοι στο ευρύτερο κοινό. Εδώ θα συναντήσει κανείς ατελείωτες κορυφογραμμές, «αλπικά» τοπία και λιβάδια, θα ανέβει εντυπωσιακές ορθοπλαγιές και θα βυθιστεί σε βαθιές χαράδρες. Επιπλέον, θα σε υποδεχτούν καταπράσινα δάση, σκιερά φαράγγια και ποτάμια με κρυστάλλινα νερά, με όλα αυτά να συνθέτουν έναν ιδιαίτερο οικολογικό παράδεισο, στην καρδιά της πατρίδας μας. Ένα τοπίο αυθεντικού, ανέγγιχτου, και εξαιρετικού φυσικού κάλλους.
Στην περιοχή αυτή ο χρόνος έχει συνήθως τους δικούς του ρυθμούς, ενώ, ακόμα και το καλοκαίρι, στα ορεινά χωριά χρειάζεσαι μπουφανάκι από τις απογευματινές ώρες και μετά.
Από τη Ναύπακτο, λοιπόν, ανεβαίνεις στην Ορεινή Ναυπακτία, περνώντας από την Ελάτου και την Άνω Χώρα, και φτάνεις στον Πλάτανο για να συνεχίσεις έπειτα μέχρι τη Δομνίστα και το Κρίκελλο, καταλήγοντας στον κεντρικό δρόμο προς Καρπενήσι. Εδώ στρίβουμε αριστερά, περνάμε μέσα από την πόλη και συνεχίζουμε για Βίνιανη και από εκεί προς Κερασοχώρι και Κρέντη. Από όπου ξεκινάει ένας παραποτάμιος δρόμος (με άσφαλτο) δίπλα στα νερά του Αγραφιώτη, ο οποίος βρίσκεται συνεχώς στα αριστερά μας. Διασταυρωμένος μια-δυο φορές με γεφυράκια, τερματίζει τελικά στα Άγραφα.
Αφήνοντας πίσω μας τη Ναύπακτο
Αφήνοντας πίσω μας τη Ναύπακτο, επομένως, μπαίνουμε από την αρχή σε μια διαδρομή μοναδικής ομορφιάς με στόχο, όπως είπαμε, να φτάσουμε στην Ελατού: έναν μικρό οικισμό, κρυμμένο μέσα στα έλατα (όπως λέει και το όνομά του). Λίγο μετά είναι η Άνω Χώρα, χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά των Βαρδουσίων που ατενίζει τις απέναντι βουνοκορφές, στα 1.000 μέτρα υψόμετρο. Τον Φεβρουάριο, μάλιστα, οργανώνουν εδώ και τη γιορτή της τσιγαρίθρας –είδος αλλαντικού– συνοδεία κρασιών και τσίπουρου, ενώ τον Οκτώβριο γίνεται η γιορτή του κάστανου. Εδώ κοντά βρίσκεται και ο Πλάτανος, το μεγαλύτερο κεφαλοχώρι της περιοχής.
Πλησιάζοντας έπειτα στο φράγμα του ποταμού Εύηνου είναι τα Ευηνοχώρια που σε μαγεύουν, με την τρομερή τους θέα στη λίμνη του Εύηνου –κυρίως από τον Άγιο Δημήτριο. Έπειτα συναντάμε την Αράχοβα στα 1.000 μέτρα, ένα ακόμα πανέμορφο κεφαλοχώρι με συγκλονιστική θέα. Εδώ κάναμε και την πρώτη μας διανυκτέρευση, μιας και βρίσκει κανείς τόσο δωμάτια σε μικρές μονάδες, όσο και γραφικά ταβερνάκια με φοβερά ψητά κρέατα, όπως και μια κλασική, πανέμορφη βουνίσια πλατεία, η οποία σε προκαλεί να αράξεις.
Μετά από ένα απολαυστικό διήμερο ξεκούρασης και εξερευνήσεων στα πέριξ συνεχίσαμε τη διαδρομή μας περνώντας από το Κρίκελλο. Είναι ένας από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας, χτισμένος σε υψόμετρο 1.120 μέτρων, με τον Κρικελλιώτη ποταμό και με αγνάντι στη (σχεδόν μόνιμα χιονισμένη) κορυφή της Καλιακούδας, στα 2.100 μέτρα. Από εδώ περνά και το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4: μια σπάνια διαδρομή, μέσα σε αιωνόβια πλατάνια και γύρω από πηγές με κρυστάλλινα νερά. Κάναμε φυσικά και μια στάση στην κεντρική πλατεία του χωριού, που την περιτριγυρίζουν παραδοσιακά πέτρινα σπίτια, καφενεδάκια και ταβερνάκια με ντόπιες λιχουδιές.
Στη συνέχεια συναντάμε τον κεντρικό δρόμο προς Καρπενήσι, στρίβουμε αριστερά και περνάμε μέσα από την πόλη (όπως είπαμε και πιο πριν), με κατεύθυνση προς Φραγκίστα. Σε λίγο βρίσκουμε τη διακλάδωση προς Κερασοχώρι, από την οποία αρχίζει μια φανταστική θέα προς την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Έπειτα κάνουμε αριστερά προς Κρέντη και από εκεί ξεκινάμε μια διαδρομή στο πλάι του ποταμού Αγραφιώτη, την οποία μόνο ως συγκλονιστική μπορείς να τη χαρακτηρίσεις.
Πότε δίπλα στο ποτάμι, ανάμεσα σε καταπράσινα, πυκνά πλατάνια που σε προκαλούν να σταματήσεις και να δροσιστείς, και άλλες φορές ανεβαίνοντας σε τρομερά ύψη, με τον γκρεμό κάθετα κομμένο αριστερά, αισθάνεσαι λες και βρίσκεσαι στο μέσον του πουθενά. Αλλά και σε ένα θεαματικό τοπίο, το οποίο πραγματικά σου κόβει την ανάσα. Αφού η θερμοκρασία το επέτρεπε, λοιπόν, κάναμε στάση στις όχθες του Αγραφιώτη και πλατσουρίσαμε στα γάργαρα νερά του –άλλωστε τα βάθη εδώ δεν είναι μεγάλα.
Φτάνοντας στα Άγραφα
Στη συνέχεια, στο τέλος περίπου του δρόμου και ύστερα από μία μικρή παράκαμψη προς τα δεξιά, φτάνουμε στα Άγραφα. Σημειώστε ότι στη διάρκεια αυτής της μοναδικής διαδρομής τα νερά του Αχελώου, του Μέγδοβα και του Αγραφιώτη διασταυρώνονται κάθε λίγο και λιγάκι, ενώ από πηγές αναβλύζουν κρύα ύδατα. Το δε τοπίο εναλλάσσεται ανάμεσα σε απότομα βράχια, σκιερά φαράγγια και πλατανόσκεπες βουνοκορφές, συνθέτοντας ένα ανάγλυφο σπάνιας φυσικής ομορφιάς.
Από εδώ ξεκινούν και οι δρόμοι για τα ορεινά χωριά της περιοχής, τα οποία μοιάζουν λες και κρύβονται μέσα στις καταπράσινες πλαγιές των Αγράφων, με την πέτρα και το ξύλο των παραδοσιακών τους σπιτιών να βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον.
Αξίζει λοιπόν να προγραμματίσετε μια βόλτα στο Κερασοχώρι, στη Μαυρομάτα, στο Μάραθο –γενέτειρα του αγωνιστή του 1821 Κατσαντώνη– στο Τρίδενδρο, στο Τροβάτο (σε υψόμετρο 1.060 μέτρων, στους πρόποδες του Ντεληδημιού) ή στα ιστορικά Βραγγιανά, ονομαστά για τη Σχολή που λειτούργησε το 1662 από τον Διδάσκαλο του Γένους Ευγένιο Γιαννούλη τον Αιτωλό. Αλλά και στα Επινιανά, ένα ποιμενικό χωριό σε υψόμετρο 1.100 μέτρων ή στο όμορφο Μοναστηράκι, στις νότιες πλαγιές του όρους Φτέρη.
Σε μια παράκαμψη, επίσης, θα συναντήσετε και μια τοποθεσία πάνω στον Αγραφιώτη που λέγεται «Ξύλα Κόκκαλη» και είναι φτιαγμένη για οργανωμένη κατασκήνωση, διαθέτοντας μικρά κτήρια, στα οποία μπορείς να μείνεις. Αρκεί βέβαια να έχεις τις απαραίτητες προμήθειες. Στο δε ποτάμι, σημειώστε, υπάρχει κι ένα μικρό φράγμα, που επιτρέπει το κολύμπι.
Προϊόντα της αγραφιώτικης γης
Τα Άγραφα ήταν από παλιά φημισμένα για την κτηνοτροφία τους, από την οποία προέρχονται άλλωστε και τα κύρια προϊόντα τους, όπως λ.χ. η διάσημη φέτα τους, το τσαλαφούτι (μαλακό λευκό τυρί), το τοπικό βούτυρο και τα φημισμένα κρέατα, αλλά και μέλι εξαιρετικής ποιότητας. Σίγουρα, επίσης, μπορείτε να μαζέψετε μυρωδάτη ρίγανη, τίλιο, μόσχο και τσάι ή να ψαρέψετε πέστροφες στα ποταμίσια νερά τους. Ανάλογα με την εποχή, τέλος, θα βρείτε καρύδια, κάστανα, σταφύλια, κεράσια, κορόμηλα, άγριες φράουλες και κράνα.
Οι πεζοπορικές διαδρομές στην περιοχή δεν είναι πολλές, αλλά είναι μαγευτικές και σηματοδοτημένες. Τα μονοπάτια Β1 και Β2 θα σας οδηγήσουν και στο καταφύγιο των Αγράφων, όπου θα απολαύσετε άψογη διαμονή, φαγητό και ζεστή φιλοξενία. Επίσης ρωτήστε για την Άπατη, που βρίσκεται στον δρόμο για τα Επινιανά και είναι όνομα και πράγμα: αφού φτάσετε σε μια διχάλα με χωματόδρομο θα πάρετε ένα μονοπάτι που οδηγεί σε καταρράκτες και σε μια λιμνούλα, στην οποία μπορείς να βουτήξεις τους καλοκαιρινούς και τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες.
Για διαμονή στα Άγραφα τσεκάρετε το «Kyra Niki», το οποίο διαθέτει κήπο, βεράντα και κοινόχρηστο σαλόνι. Στο πετρόκτιστο «Panorama» στα Επινιανά θα βρείτε εστιατόριο και σνακ μπαρ, ενώ για φαγητό στα Άγραφα συστήνεται ο «Νερόμυλος» στο έμπα του χωριού, με κρεατικά, πίτες αγραφιώτικες και άγριες πέστροφες.
