Πέμπτη, 18 Μαρτίου 2021 18:09

Φραντσέσκο Φόσκαρι: Ο Ενετός Δόγης που έδωσε ( ; ) το όνομα του στην παλιά γειτονιά “Φούσκαρη” του Αγρινίου

Του Λίνου Υφαντή,

O Φραντσέσκο Φόσκαρι (Franciscus Foscari) ήταν Ενετός Δόγης και σημαίνων μέλος της οικογένειας Φόσκαρι. Στο Αγρίνιο υπάρχει επίσης μια τοποθεσία και παλιά γειτονιά-συνοικία που φέρνει πανομοιότυπό όνομα, η Φούσκαρη. Άραγε ποια είναι η σχέση του Βενετού Δόγη με την πόλη μας;

Σύμφωνα με τον Κ.Δ.Μαραγιάννη  Φούσκαρη λέγεται η συνοικία και η ευρύτερη περιοχή βορειοδυτικά, δυτικά και Νοτιοδυτικά (όπου η συνοικία Αγίου Δημητρίου) της πλατείας Χατζοπούλου. Εκεί κατοικούσαν εργάτες της οικογένειας των Δόγηδων της Βενετίας Φόσκαρι. Στον χάρτη του κτηματολογίου του Αγρινίου αναγράφεται ως περιοχή “Φούσκαρι” χώρος νοτιοδυτικά του Εθνικού Σταδίου, όχι βέβαια μέσα στον αστικό ιστό αλλά με τον ίδιο προσανατολισμό. Μάλιστα στο κτηματολόγιο γράφεται το ρ με “Ι”αντί με “η” στο τέλος παραπέμποντας στο βενετικό επώνυμο Φόσκαρι. Ορθογραφικό λάθος; Σύμπτωση η πράγματι προέλευση από το ίδιο όνομα;

Υπήρχε λοιπόν η περίπτωση η Φούσκαρη (ι) Αγρινίου να πήρε το όνομά της από τον εικονιζόμενο Βενετό Δόγη ή από εργάτες που έμεναν εκεί;

Η απάντηση μοιάζει να είναι θετική.  Ας δούμε τι λέει ο φάκελος “Foscari” που ερεύνησε η Χρύσα Μαλτέζου στα αρχεία της Βενετίας.

Πράγματι ο θείος του εικονιζόμενου Φραντσέσκο ονόματι Φραγκίσκος Φόσκαρη πάτησε πόδι στην Αιτωλοακαρνανία πέρνοντας το κάστρο του Δραγαμεστού στις δυτικές ακτές της το 1375 περίπου. Τότε τον έλεγχο της υπόλοιπης Αιτωλικής πεδιάδας είχε ο Σγουρός Μπούα Σπάτα. Ο Φόσκαρη παντρεύεται την κόρη του  Sterina πιθανόν το 1386, αποκτώντας έτσι φεουδαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, δηλαδή μεγάλες εκτάσεις γης.

Αυτό όμως δεν θα κρατήσει για πολύ, διότι τρεις δεκαετίας μετά μια άλλη μεγάλη οικογένεια της Ιταλικής χερσονήσου οι Λομβαρδοί  Τόκκοι πατούν γερά πόδι στην Αιτωλοακαρνανία και η σχέση τους γίνεται πλέον ανταγωνιστική με τους Φόσκαρι. Πράγματι ο εικονιζόμενος Φραντσέσκο  Φόσκαρη παρεμβαίνει ως μεσολαβητής μεταξύ των συγγενών του και του θείου του. Οι διαπραγματεύσεις κρατάνε χρόνια τόσο για το κάστρο του Δραγαμέστο όσο και για την Αιτωλική ενδοχώρα. Τις συνεχίζουν οι απόγονοι Φίλιππος Φόσκαρι και Ερκούλιο (Ηρακλής) Τόκκος, νόθος γιος του Κάρολου, ο οποίος αργότερα βέβαια παντρεύτηκε και αυτός την άλλη κόρη του Σγουρού Σπάτα αποκτώντας σχέση εξ αγχιστείας με τους Τόκκους.  Αν και οι Φόσκαρι πρώτα εκδιώχθηκαν, τη διαμάχη μεταξύ τους έλυσε η παρουσία των Τούρκων που εκδίωξε όλες αυτές τις οικογένειες ευγενών από την περιοχή.

Οι Φόσκαρι εκτός από το Δραγαμέστο ενεπλάκησαν με τη Ναύπακτο και το 1408 την απέσπασαν ουσιαστικά από τον Μπούα Σπάτα. O Φϊλιππος συνέχισε να έχει σχέσεις με τους Βυζαντινούς και τους Παλαιολόγους.

Συμπέρασμα: Οι Φόσκαρι πάτησαν πόδι στην Αιτωλική γη μέσω του Δραγαμέστου και μέσω του γάμου του Φραγκίσκου με την κόρη του Μπούα Σπάτα Sterina. Αυτή είναι η μόνη εξήγηση ότι για δυο δεκαετίες μέχρι να έρθουν δυναμικά οι Τόκκοι και αργότερα οι Τούρκοι είχαν ίσως κομμάτια γης στην Αιτωλική ενδοχώρα. Σημαίνων πρόσωπο για αυτούς ήταν ο εικονιζόμενος ανιψιός, ο οποίος κινούσε τις Ενετικές δυνάμεις στην Αιτωλοακαρνανία όποτε ήθελε.

Τώρα το πως  το όνομα Φόσκαρι έφτασε στη γειτονιά αυτή του Αγρινίου, ο φάκελος Φόσκαρι δεν το εξηγεί. Ο μόνος συνειρμός είναι να ήταν κομμάτι γης που να το κρατούσε ο Μπούα Σπάτα και να το έδωσε στον Φραγκίσκο Φόσκαρι ως προίκα. Μέχρι τότε το μεσαιωνικό όνομα Φόσκαρι θα μας το θυμίζει μόνο το ξεχασμένο στο κτηματολόγιο τοπωνύμιο του Αγρινίου.

Με πληροφορίες από:

Χρύσα Μαλτέζου, Προσωπογραφικά βυζαντινής Πελοποννήσου και ενετοκρατούμενου ελληνικού χώρου (με αφορμή τον φάκελο Foscari της Βενετίας). Βυζαντινά Σύμμεικτα, Αθήνα, Vol 5, 1983.

Κ.Δ. Μαραγιάννη, το Αγρίνιο. Αθήνα: Πάραλος, 2011. http://www.epoxi.gr/place7.htm
https://el.wikipedia.org/wiki/Φραντσέσκο_Φόσκαρι

agrinionews.gr

Τελευταία άρθρα

  • Prev
Αν και την πρωτοκαθεδρία στα κρυμμένα νησιά-διαμάντια την έχει δικαιωματικά το Αιγαίο, η αλήθεια είναι πως και το Ιόνιο δεν μένει καθόλου πίσω. Και μάλιστα, τα κρυμμένα μικρά νησιά του Ιονίου ...
28 Μαϊος 2023
H Aιτωλοακαρνανία τα έχει όλα. Βουνά, ποτάμια, λίμνες, δάση…Μαγικά είναι τα τοπία της και οι διαδρομές της. Μια από αυτές παρουσιάζει ο Βασίλης Γαλατάς με τις φωτογραφίες του. Ένα «οδοιπορικό» ...
28 Μαϊος 2023
Φτελιά, Αγία τριάδα, Προφήτης Ηλίας πρώην Πλακωτή, Λάλα λάκα Tέσσερις οικισμοί από την κοινότητα Ανοιξιάτικου του Δήμου Αμφιλοχίας που μέσα από το παρακάτω βίντεο μπορείτε να παρατηρήσετε την ομορφιά ...
28 Μαϊος 2023
Του Λϊνου Υφαντή, Αρχές της δεκαετίας του ’70 αποπερατώθηκε το Δημαρχέιο Αγρίνιου. Το μόνο που υπολείπονταν σε σχέση με τη σημερινή του μορφή ήταν να μπει το σήμα της πάλης του Ηρακλή με τον ...
27 Μαϊος 2023
Ήταν ο κεντρικός σταθμός από το 1890 που ξεκίνησε,της γραμμής Κρυονέρι - Αγρίνιο, έως το 1970 που έκλεισε η εταιρεία σιδηροδρόμων δυτικής Ελλάδας ,80 χρόνια λειτουργίας, μεταφοράς εμπορευμάτων και ...
26 Μαϊος 2023
"Ο Παναγιώτης και η Απόφαση του να Μείνει στο Χωριό: Μια Ιστορία Επιτυχίας" Παρά τη γοητεία των μεγάλων πόλεων και τους γρήγορους τρόπους ζωής, ο Παναγιώτης αναγνώρισε τις δυνατότητες της περιοχής ...
23 Μαϊος 2023
Η μαγευτική παραλία Διόνι βρίσκεται νότιο δυτικά της κωμόπολης Κατοχής Οινιαδών και συνιστά ένα Μυστικό Παράδεισο του Ιονίου. Πρόκειται για μια εκτενή αμμώδη παραλία στις εκβολές του Ποταμού Αχελώου ...
23 Μαϊος 2023
Του Λίνου Υφαντή, Η Θαμάρ Αγγελίνα Παλαιολογίνα (1264 –  1311) ήταν κυρία της Βόνιτσας , της Αιτωλίας και της Ναυπάκτου (Lepanto). Ήταν κόρη του Νικηφόρου Α’ Κομνηνού Δούκα του Δεσποτάτου της ...
23 Μαϊος 2023
Κυκλοφόρησε το 17ο τεύχος τού πολύ καλού περιοδικού ΝΟΗΜΑ, του Τετραμηνιαίου πυρήνα Νόησης και Λόγου, με πολλά σημαντικά θέματα.     Στις σελίδες 42 - 50 δημοσιεύεται το Β' μέρος ...
21 Μαϊος 2023
Ένας πραγματικός ύμνος για την εκθαμβωτική Κοντυλένια από το Μεγανήσι, το καταπράσινο νησί απέναντι από τη Λευκάδα.   Η Κοντυλένια ένα πρόσωπο υπαρκτό, τόσο όμορφη, αψεγάδιαστη μα δεμένη με ...
11 Μαϊος 2023
Του Λίνου Υφαντή, Ο  μετέπειτα Αλή Πασάς των Ιωαννίνων ήταν γνωστός για τη ληστρική του δράση στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, τη Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα πριν αναλάβει το πασαλίκι των ...
11 Μαϊος 2023
Με βίντεο και  φωτογραφίες ο Βασίλης Γαλατάς παρουσιάζει ένα οδοποιρικό στο χωριό Τόρνος και στο φαράγγι «Μικρό Πάντα Βρέχει» της Ευρυτανίας.  Ο Τόρνος είναι μικρός ορεινός οικισμός του ...
10 Μαϊος 2023