Τετάρτη, 13 Απριλίου 2016 23:22

Η οικονοµική σημασία του Βελανιδοδάσους Ξηρομέρου

Tα χωριά του βελανιδοδάσους ζούσαν από τις παροχές του βελανιδιού…


Κατά το παρελθόν η εµπορία βαλανιδιού αποτελούσε ενασχόληση των κατοίκων της περιοχής επιφέροντας σηµαντική αύξηση του εισοδήµατός τους.Από τα µέσα Ιουλίου οι χωρικοί συνέλεγαν τη «χαµάδα», τον άγουρο και µικρό σε µέγεθος καρπό που έπεφτε από το δέντρο πριν αρχίσει η συστηµατική συγκοµιδή. Ήταν το πρώτης ποιότητας βελανίδι. Από τα τέλη Αυγούστου ως τα τέλη Σεπτεµβρίου που ωρίµαζε ο καρπός, καραβάνια από τα γύρω χωριά, µε εφόδια λίγα φαγώσιµα και τα «λουριά», το εργαλείο που έπαιζε καθοριστικό ρόλο για το τίναγµα του καρπού, πορεύονταν για την ευρύτερη περιοχή της λοφοσειράς Λιγοβίτσι ­ – Μάνινα.

Όταν έφταναν εκεί, κάθε οικογένεια έβρισκε το «τεµάχι» της και έστηνε το «γορδί» της µε κύρια δυσκολία την έλλειψη νερού. Την άλλη µέρα µε την ανατολή του ήλιου άρχιζε η συγκοµιδή κατά την οποία κύριο ρόλο έπαιζαν οι «τιναχτάδες», αυτοί που µε τα λουριά τους τίναζαν τα βελανίδια.

Πριν το ταξίδι επέλεγαν από τους παλιουριώνες τα καταλληλότερα «λουριά» έτσι ώστε να είναι ψηλά και εύρωστα και στη συνέχεια τα έκαιγαν για να ισιώσουν. Η συγκοµιδή του ώριµου καρπού, που το ονόµαζαν µάτερο ή ραβδιστό, µε τη µέθοδο του ραπισµού ήταν σκληρή και επικίνδυνη δουλειά και προϋπέθετε ικανότητες ισορροπίας και αναρρίχησης από τους ραβδιστές προκειµένου να σκαρφαλώσουν και στις πιο δύσκολες βελανιδιές. Αν η βελάνα έβγαινε από το κύπελλο, το βελανίδι έπρεπε να «ξεβαλανιαστεί».
Οι µεσίτες των εµπόρων από τον Αστακό έρχονταν στη Μάνινα για να αγοράσουν τον καρπό επιτόπου. Στη συνέχεια, µετά την πώληση, γινόταν το σάκιασµα του καρπού σε τσουβάλια, το ζύγισµα και η πληρωµή. Ακολουθούσε η µεταφορά του µε αλογοµούλαρα στις αποθήκες που βρίσκονταν στον όρµο του Αγίου Παντελεήµονα κοντά στο Πλατυγιάλι Αστακού, που είχαν κτιστεί ειδικά για αυτό το προϊόν. Εκεί γινόταν επεξεργασία του βελανιδιού (η αποξήρανση των κυπέλλων, η οποία είχε µεγάλη σηµασία ώστε το βελανίδι να διατηρήσει την ποιότητα και το χρώµα του) και κλείνονταν οι παρτίδες µε πελάτες. Το εµπόρευµα φορτωνόταν µεταξύ άνοιξης και αρχών καλοκαιριού του επόµενου έτους (ώστε να έχει επιτευχθεί η απόλυτη ξήρανση του καρπού) σε πλοία για να µπαρκάρει για τη Μάλτα, την Τεργέστη, τη Μυτιλήνη κ.ά. Με τις βροχές, στα µέσα του φθινοπώρου, οι βελανιδιές έριχναν όσους καρπούς τους είχαν αποµείνει. Οι γυναίκες των χωριών έβγαιναν και µάζευαν τη χάχλα, την τρίτη ποιότητα του βελανιδιού που πουλιόταν στη µισή τιµή του µάτερου. Δεν έµενε τίποτα αναξιοποίητο, το βελανιδόδασος ήταν πραγµατική ευλογία Θεού για τους κατοίκους της περιοχής (Πηγή ΥΠΕΧΩΔΕ/Παν/µιο lωαννίνων, 2003).

Την περίοδο 1730-1733 το Βελανιδόδασος του Ξηρόµερου είχε αξιολογηθεί από τους Γάλλους ως κατάλληλο για ναυτικές κατασκευές. Πριν και µετά τη Γαλλική Επανάσταση, οι Γάλλοι πραγµατοποιούν υλοτοµήσεις στην Αιτωλοακαρνανία για εφοδιασµό των ναυπηγείων της Τουλόν.
Κατόπιν ειδικών ερευνών είχε αποδειχθεί ότι το ακαρνανικό ξύλο είναι πολύ στερεό σε σύγκριση µε το ξύλο που έφθανε στα ναυπηγεία του Brest στον Ατλαντικό και οι κορµοί του µπορούσαν να αποδώσουν πολλά κυρτά κοµµάτια, τα οποία χρησίµευαν στην κατασκευή της καρίνας και των υφάλων, γεγονός που συνιστούσε µεγάλο πλεονέκτηµα για τη ναυπηγική. Η δασική εκµετάλλευση της περιοχής γινόταν συστηµατικά και οργανωµένα από τους Ναπολιτάνους, τους Μαλτέζους καθώς και τους Επτανήσιους. Η επαναδηµιουργία του στόλου του Μεσολογγίου µετά την πυρπόληση του (1775), στηρίχτηκε στο δάσος της περιοχής.
Επιπλέον, υλοτοµήσεις γίνονταν και για οικοδοµική και βιοτεχνική ξυλεία. Ως αποτέλεσµα, στην περιοχή Νοτίου Ηπείρου – Αιτωλοακαρνανίας ακµάζουν οι ξυλεµπορικές δραστηριότητες µε ειδικευµένους εργάτες στην τέχνη της ναυπηγικής αλλά και στην κατασκευή χοντρών µαδεριών, σανιδιών για πατώµατα, στεγών, αργαλειών, δούγων για βαρέλια.
Η κτηνοτροφία ασκούνταν στην περιοχή από την εποχή του Οµήρου, τη ρωµαϊκή, τη βυζαντινή εποχή και συνεχίζεται µέχρι σήµερα. Οι ήµεροι βοσκότοποι και οι απέραντοι βελανιδιώνες της περιοχής µε το άφθονο βελανίδι έδωσαν τις καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

Η σκιά των βελανιδιών βελτιώνει τις συνθήκες βόσκησης και διαβίωσης των ζώων προστατεύοντας τα από τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Τα δρυοδάση αποτελούν πολύτιµα χειµερινά λιβάδια για την κτηνοτροφία συµβάλλοντας σηµαντικά στην παραγωγή ζωικών προϊόντων γάλακτος και κρέατος.
Στην ίδια επιφάνεια γης παράγουν βοσκή και δασικά προϊόντα. Το βελανιδόδασος αξιοποιείται ως βοσκότοπος για πρόβατα, κατσίκια και χοίρους. Κατά το παρελθόν εκτρέφονταν και βοοειδή που σήµερα έχουν περιοριστεί.

(*Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα από τη Μελέτη Προστασίας και Διαχείρισης Δημόσιου Δασικού Οικοσυστήματος Μάνινας – Ξηρομέρου Δασαρχείου Αμφιλοχίας, Ανάδοχος μελέτης ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΕΜΕ, Μάιος 2005)

http://www.iaitoloakarnania.gr/

 

Τελευταία τροποποίηση στις Πέμπτη, 22 Οκτωβρίου 2020 11:47

Τελευταία άρθρα

  • Prev
Στην Ηπειρωτική Ελλάδα & τη Ρούμελη, συναντάμε εκπληκτικά έργα τέχνης που αντέχουν στο χρόνο, από επιδέξιους μαστόρους της πέτρας, τα οποία συνδυάζουν αρμονικά το περιβάλλον με την πολιτιστική ...
01 Απριλίου 2023
Ένα δείγμα της ομορφιάς που μας περιβάλλει Ένα ξεχωριστό πέρασμα από την λίμνη Τριχωνίδα στο γεφύρι Αρτοτίβας Σελίδα Facebook: KDrone Hellas
27 Μαρτίου 2023
Το γεφύρι του Μπαλτά στην Ευρυτανία, που είναι γνωστό και σα «γεφύρι στα Διπόταμα», βρίσκεται χτισμένο πάνω στον Τρικεριώτη ποταμό, από το 1893 περίπου. Από τότε και μέχρι το 1993, αποτελούσε το ...
26 Μαρτίου 2023
Η Ελληνική παραδοσιακή ζαχαροπλαστική, είναι στενά συνδεδεμένη με την πολιτιστική μας κληρονομιά και την Ελληνική φιλοξενία. Στο ορεινό ιστορικό χωριό Φουρνά Ευρυτανίας, συναντάμε την κα Ελένη, ...
24 Μαρτίου 2023
Φωτογραφίες του Βασίλη Κίσσα H Aγία Μαρίνα, αγαπημένο σημείο για τους κατοίκους της περιοχής, πάνω από την Καμαρούλα και μόλις λίγο έξω από την πόλη του Αγρινίου. Μέσα στα πεύκα, το εκκλησάκι ...
22 Μαρτίου 2023
Eικόνα: Μουσείο φωτογραφίας. Εκθεση με τίτλο «Πορτραίτα Ιστορίας, Βούλα Παπαιωάννου-Δημήτρης Χαρισιάδης 1940-1960- Έργα από τα φωτογραφικά αρχεία του Μουσείου Μπενάκη» ...
19 Μαρτίου 2023
Η Σαντορίνη “στέφθηκε” ως το πιο δημοφιλές ελληνικό νησί, με βάση τον αριθμό των διαδικτυακών αναζητήσεων, στην κατάταξη της Holidu με τα 20 πιο δημοφιλή ελληνικά νησιά, με τη Λευκάδα και την Κέρκυρα ...
18 Μαρτίου 2023
Το λαχανόψωμο είναι μια παραδοσιακή πίτα με χόρτα που αντί φύλλου χρησιμοποιούμε ένα χυλό από αλεύρι καλαμποκιού. Τη συναντάμε με μικρές παραλλαγές και διάφορες ονομασίες (πλαστός, μπλατσάρα, ...
17 Μαρτίου 2023
Η λίμνη Τριχωνίδα βρίσκεται στην Αιτωλοακαρνανία, στα ανατολικά της πόλης του Αγρινίου και αποτελεί τη μεγαλύτερη λίμνη στον ελλαδικό χώρο. Η σπάνια φυσική ομορφιά της, ο πληθυσμός των υδρόβιων ...
14 Μαρτίου 2023
Φωτο: Στατήρας του κοινού των Αιτωλών μετά την απόκρουση των Γαλατών. Παριστάνει γυναικεία μορφή που συμβολίζει την Αιτωλία να πατά σε γαλατικές ασπίδες. Του Λίνου Υφαντή. Στην αρχαία Αιτωλία ...
13 Μαρτίου 2023
Του Κώστα Σακαρέλου Στο προσκλητήριο της Εθνεγερσίας του 1821, βροντερό παρών έδωσε και το Κρίκελλο Ευρυτανίας, με δεκάδες απλούς στρατιώτες αλλά και με καπεταναίους, οι οποίοι, πλάι στους ...
11 Μαρτίου 2023
Μόλις 2,5 χιλιόμετρα βόρεια από το Μαραντοχώρι Λευκάδας, περίπου 30 λεπτά περπάτημα, βρίσκεται μέσα σε ένα τοπίο εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς ανάμεσα από ελαιόδεντρα, η φυσική λίμνη του νησιού ...
10 Μαρτίου 2023