ΕΛΛΟΠΥ

Τετάρτη, 13 Απριλίου 2016 23:22

Η οικονοµική σημασία του Βελανιδοδάσους Ξηρομέρου

Tα χωριά του βελανιδοδάσους ζούσαν από τις παροχές του βελανιδιού…


Κατά το παρελθόν η εµπορία βαλανιδιού αποτελούσε ενασχόληση των κατοίκων της περιοχής επιφέροντας σηµαντική αύξηση του εισοδήµατός τους.Από τα µέσα Ιουλίου οι χωρικοί συνέλεγαν τη «χαµάδα», τον άγουρο και µικρό σε µέγεθος καρπό που έπεφτε από το δέντρο πριν αρχίσει η συστηµατική συγκοµιδή. Ήταν το πρώτης ποιότητας βελανίδι. Από τα τέλη Αυγούστου ως τα τέλη Σεπτεµβρίου που ωρίµαζε ο καρπός, καραβάνια από τα γύρω χωριά, µε εφόδια λίγα φαγώσιµα και τα «λουριά», το εργαλείο που έπαιζε καθοριστικό ρόλο για το τίναγµα του καρπού, πορεύονταν για την ευρύτερη περιοχή της λοφοσειράς Λιγοβίτσι ­ – Μάνινα.

Όταν έφταναν εκεί, κάθε οικογένεια έβρισκε το «τεµάχι» της και έστηνε το «γορδί» της µε κύρια δυσκολία την έλλειψη νερού. Την άλλη µέρα µε την ανατολή του ήλιου άρχιζε η συγκοµιδή κατά την οποία κύριο ρόλο έπαιζαν οι «τιναχτάδες», αυτοί που µε τα λουριά τους τίναζαν τα βελανίδια.

Πριν το ταξίδι επέλεγαν από τους παλιουριώνες τα καταλληλότερα «λουριά» έτσι ώστε να είναι ψηλά και εύρωστα και στη συνέχεια τα έκαιγαν για να ισιώσουν. Η συγκοµιδή του ώριµου καρπού, που το ονόµαζαν µάτερο ή ραβδιστό, µε τη µέθοδο του ραπισµού ήταν σκληρή και επικίνδυνη δουλειά και προϋπέθετε ικανότητες ισορροπίας και αναρρίχησης από τους ραβδιστές προκειµένου να σκαρφαλώσουν και στις πιο δύσκολες βελανιδιές. Αν η βελάνα έβγαινε από το κύπελλο, το βελανίδι έπρεπε να «ξεβαλανιαστεί».
Οι µεσίτες των εµπόρων από τον Αστακό έρχονταν στη Μάνινα για να αγοράσουν τον καρπό επιτόπου. Στη συνέχεια, µετά την πώληση, γινόταν το σάκιασµα του καρπού σε τσουβάλια, το ζύγισµα και η πληρωµή. Ακολουθούσε η µεταφορά του µε αλογοµούλαρα στις αποθήκες που βρίσκονταν στον όρµο του Αγίου Παντελεήµονα κοντά στο Πλατυγιάλι Αστακού, που είχαν κτιστεί ειδικά για αυτό το προϊόν. Εκεί γινόταν επεξεργασία του βελανιδιού (η αποξήρανση των κυπέλλων, η οποία είχε µεγάλη σηµασία ώστε το βελανίδι να διατηρήσει την ποιότητα και το χρώµα του) και κλείνονταν οι παρτίδες µε πελάτες. Το εµπόρευµα φορτωνόταν µεταξύ άνοιξης και αρχών καλοκαιριού του επόµενου έτους (ώστε να έχει επιτευχθεί η απόλυτη ξήρανση του καρπού) σε πλοία για να µπαρκάρει για τη Μάλτα, την Τεργέστη, τη Μυτιλήνη κ.ά. Με τις βροχές, στα µέσα του φθινοπώρου, οι βελανιδιές έριχναν όσους καρπούς τους είχαν αποµείνει. Οι γυναίκες των χωριών έβγαιναν και µάζευαν τη χάχλα, την τρίτη ποιότητα του βελανιδιού που πουλιόταν στη µισή τιµή του µάτερου. Δεν έµενε τίποτα αναξιοποίητο, το βελανιδόδασος ήταν πραγµατική ευλογία Θεού για τους κατοίκους της περιοχής (Πηγή ΥΠΕΧΩΔΕ/Παν/µιο lωαννίνων, 2003).

Την περίοδο 1730-1733 το Βελανιδόδασος του Ξηρόµερου είχε αξιολογηθεί από τους Γάλλους ως κατάλληλο για ναυτικές κατασκευές. Πριν και µετά τη Γαλλική Επανάσταση, οι Γάλλοι πραγµατοποιούν υλοτοµήσεις στην Αιτωλοακαρνανία για εφοδιασµό των ναυπηγείων της Τουλόν.
Κατόπιν ειδικών ερευνών είχε αποδειχθεί ότι το ακαρνανικό ξύλο είναι πολύ στερεό σε σύγκριση µε το ξύλο που έφθανε στα ναυπηγεία του Brest στον Ατλαντικό και οι κορµοί του µπορούσαν να αποδώσουν πολλά κυρτά κοµµάτια, τα οποία χρησίµευαν στην κατασκευή της καρίνας και των υφάλων, γεγονός που συνιστούσε µεγάλο πλεονέκτηµα για τη ναυπηγική. Η δασική εκµετάλλευση της περιοχής γινόταν συστηµατικά και οργανωµένα από τους Ναπολιτάνους, τους Μαλτέζους καθώς και τους Επτανήσιους. Η επαναδηµιουργία του στόλου του Μεσολογγίου µετά την πυρπόληση του (1775), στηρίχτηκε στο δάσος της περιοχής.
Επιπλέον, υλοτοµήσεις γίνονταν και για οικοδοµική και βιοτεχνική ξυλεία. Ως αποτέλεσµα, στην περιοχή Νοτίου Ηπείρου – Αιτωλοακαρνανίας ακµάζουν οι ξυλεµπορικές δραστηριότητες µε ειδικευµένους εργάτες στην τέχνη της ναυπηγικής αλλά και στην κατασκευή χοντρών µαδεριών, σανιδιών για πατώµατα, στεγών, αργαλειών, δούγων για βαρέλια.
Η κτηνοτροφία ασκούνταν στην περιοχή από την εποχή του Οµήρου, τη ρωµαϊκή, τη βυζαντινή εποχή και συνεχίζεται µέχρι σήµερα. Οι ήµεροι βοσκότοποι και οι απέραντοι βελανιδιώνες της περιοχής µε το άφθονο βελανίδι έδωσαν τις καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

Η σκιά των βελανιδιών βελτιώνει τις συνθήκες βόσκησης και διαβίωσης των ζώων προστατεύοντας τα από τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Τα δρυοδάση αποτελούν πολύτιµα χειµερινά λιβάδια για την κτηνοτροφία συµβάλλοντας σηµαντικά στην παραγωγή ζωικών προϊόντων γάλακτος και κρέατος.
Στην ίδια επιφάνεια γης παράγουν βοσκή και δασικά προϊόντα. Το βελανιδόδασος αξιοποιείται ως βοσκότοπος για πρόβατα, κατσίκια και χοίρους. Κατά το παρελθόν εκτρέφονταν και βοοειδή που σήµερα έχουν περιοριστεί.

(*Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα από τη Μελέτη Προστασίας και Διαχείρισης Δημόσιου Δασικού Οικοσυστήματος Μάνινας – Ξηρομέρου Δασαρχείου Αμφιλοχίας, Ανάδοχος μελέτης ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΕΜΕ, Μάιος 2005)

http://www.iaitoloakarnania.gr/

 

Τελευταία τροποποίηση στις Πέμπτη, 22 Οκτωβρίου 2020 11:47

Τελευταία άρθρα

  • Prev
Ένας απίστευτος ορεινός προορισμός για μία μοναδική εμπειρία οδήγησης μέσα στα έλατα, στις καστανιές και στα γραφικά χωριά Κυκλωμένη από ορεινούς όγκους, ποτάμια, χαράδρες, ρέματα, καταρράκτες, ...
18 Σεπτεμβρίου 2023
Η οχύρωση της αρχαίας Σαυρίας (Παλαιομάνινας), βρίσκεται στα Δ του Αχελώου, 44 χλμ. ΒΔ του Μεσολογγίου, σε απόσταση 16 χλμ. από τους Οινιάδες και 14 χλμ. από την αρχαία Στράτο. Αποτελεί μια από τις ...
16 Σεπτεμβρίου 2023
Το Bελανιδοδάσος του Ξηρομέρου και ο Kόσμος του βελανιδιού…  Βελανιδοδάσος Ξηρομέρου. Φωτογραφία: Κώστας Καρακώστας   Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη Δρ Κοινωνικής Λαογραφίας e-mail ...
16 Σεπτεμβρίου 2023
Το γεφύρι του Μανώλη στην Ευρυτανία καθ όλη την διάρκεια του έτους σκεπάζεται ολόκληρο με τα νερά του Αγραφιώτη ποταμού. Αφανίζεται! Συνήθως τον χειμώνα ξεχωρίζει μόνο η κορυφή του τόξου. Προβάλει ...
09 Σεπτεμβρίου 2023
Στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε έτους εορτάζουμε το γενέσιον της Θεοτόκου. Στην περιοχή του Αγρινίου, την ημέρα αυτή εορτάζει η «Ψηλή Παναγία» στο Ζαπάντι, στη σημερινή Κοινότητα της Μεγάλης Χώρας. Υπήρχε ...
07 Σεπτεμβρίου 2023
Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη, Φιλόλογος, Δρ Κοινωνικής Λαογραφίας e-mail: agelimaria@yahoo.gr Η Τσαπουρνιά ή «Λυκοδόντι», όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι της περιοχής, είναι η τοποθεσία στα όρια ...
03 Σεπτεμβρίου 2023
Εντυπωσιακές είναι οι εναέριες εικόνες που κατέγραψε και δημοσιοποίησε στα κοινωνικά δίκτυα ο Βασίλης Γαλατάς. Το «μπλε» φεγγάρι φωτίζει στον νυχτερινό ουρανό πάνω από το Αγρίνιο. «Μπλε» φεγγάρι ...
31 Αυγούστου 2023
Σε υψόμετρο 1200 μέτρων βρίσκεται μέσα σε σπηλιά το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα, στο βουνό Καλάνα στην περιοχή του χωριού Χαλκιόπουλο Αιτωλοακαρνανίας. Ο Άγιος Ανδρέας καταγόταν από το χωριό ...
30 Αυγούστου 2023
Τοπίο που κόβει την ανάσα,στα 1200 μέτρα υψόμετρο με θέα την λίμνη των Κρεμαστών, το ξωκλήσι του Αγίου Ανδρέα του Ερημίτη μέσα στο σπήλαιο όπου ασκήτεψε ο Άγιος.   Σε υψόμετρο 1200 μέτρων ...
27 Αυγούστου 2023
Δείτε βίντεο και φωτογραφίες του Βασίλη Γαλατά Τα Λουτρά Στάχτης ή Λουτρά Στάχτης Πόριαρη είναι ημιορεινός οικισμός που βρίσκεται στη Ναυπακτία της περιφερειακής ενότητας Αιτωλοακαρνανίας σε ...
27 Αυγούστου 2023
Για την ατελείωτη ομορφιά της χαρακτηρίζεται η γέφυρα Τατάρνας, που συνδέει την Αιτωλοακαρνανία με την Ευρυτανία και έχει εισπράξει τον παγκόσμιο θαυμασμό. Μια εντυπωσιακή ...
27 Αυγούστου 2023
Στο όρος Βελούχι (Τυμφρηστός) σε υψόμετρο 1870 μέτρων βρίσκεται μία μικρή λιμνούλα αλπικού τύπου, διαμέτρου κατά προσέγγιση περίπου 25 μέτρων. Η λίμνη αυτή διατηρεί σχεδόν σταθερή την στάθμη της ...
24 Αυγούστου 2023