Του Λευτέρη Τηλιγάδα

Λίγο πριν την κατάληψη του Αγρινίου από τους Γερμανούς, τα ξημερώματα της 21ης προς 22ης Απριλίου του 1941, η πόλη βομβαρδίστηκε δύο φορές από τα γερμανικά στούκας, με χρονική διαφορά τριών ημερών ανάμεσα στους δύο βομβαρδισμούς.

Στόχος και των δύο αυτών χτυπημάτων ήταν το αεροδρόμιο στα δυτικά της πόλης, στο οποίο από τις πρώτες μέρες του πολέμου είχαν εγκατασταθεί Αγγλικά αεροπλάνα της RAF, για την ενίσχυση των αεροσκαφών της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας που στάθμευαν εκεί.

Το αεροδρόμιο αυτό, ως γνωστόν, είχε κατασκευαστεί για τις ανάγκες της πολιτικής αεροπορίας το 1934 και ήταν ένα από τα πέντε πρώτα αεροδρόμια της χώρας τη χρονιά της κατασκευής του, αλλά από τις πρώτες κιόλας μέρες του πολέμου λειτουργούσε ως στρατιωτικό.

Ο πρώτος βομβαρδισμός πραγματοποιήθηκε μια μέρα σαν τη σημερινή, που το ημερολόγιο έδειχνε 16 Απριλίου 1941, αλλά το θρησκευτικό ημερολόγιο της ημέρας, σε σχέση με το σημερινό, έδειχνε Μεγάλη Τετάρτη.

Στο Αγρίνιο εκείνη την περίοδο υπήρχαν τρεις σειρήνες οι οποίες ήχησαν. Η πρώτη ήταν τοποθετημένη στο αεροδρόμιο, η δεύτερη στην ταράτσα του ξενοδοχείου PALACE (όπως μπορείτε να δείτε στη διπλανή φωτογραφία) και η τρίτη στην ταράτσα του σπιτιού του Κώστα Αυγούλη (σημαντικού στελέχους του ΕΑΜ και της Αντίστασης στην περιοχή τα επόμενα χρόνια) στην Παπαστράτου. Η πρώτη σειρήνα ήταν χειροκίνητη, ενώ οι άλλες δύο ηλεκτροκίνητες. «Στις εικόνες από τη ζωή της πόλης», σημειώνει ο Κώστας Δήμος Μαραγιάννης «αξίζει να αναφέρουμε ότι, για την προφύλαξη των πολιτών από τους βομβαρδισμούς είχαν γίνει καταφύγια και γήινα χαρακώματα ζικ-ζακ[2].

Χαρακτηρισμένα καταφύγια στην πόλη, πολύ πριν τον Οκτώβριο του 1940, ήταν όλα τα υπόγεια των αποθηκών καπνού της πόλης (Παπαστράτου, Παναγοπούλου, Καμποσιώρα, Κόκκαλη, Παπαπέτρου), το υπόγειο της τράπεζας της Ελλάδας, τα υπόγεια των «Παπαστρατείων Εκπαιδευτηρίων», τα υπόγεια του 1ου, του 2ου και του 3ου Δημοτικού Σχολείου, το υπόγειο του ξενοδοχείου «PALACE HOTEL» (κατόπιν ΑΚΡΟΠΟΛ) στην κεντρική πλατεία, το υπόγειο της οικοδομής του Κωνσταντίνου Πολίτη, στην πλατεία Χατζοπούλου (Τσαλδάρη και Δαγκλή), το υπόγειο της οικοδομής του γεωπόνου Ιωάννη Λούσκα, στον Άγιο Κωνσταντίνο, κ.α.[1]

Κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού, εκτός από τις υλικές ζημιές που είχε η πόλη σε κεντρικά της κτίρια, κατέβαλε επίσης και βαρύ τίμημα αίματος με το θάνατο 12 αμάχων δημοτών και κατοίκων της.

Τα θραύσματα της βόμβας που έσκασε στο σημείο που η σημερινή οδός Αναστασιάδη συναντάει την Πλατεία Δημοκρατίας, στο κέντρο της πόλης, άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους πάνω στο χαμηλό πέτρινο τοιχίο του κήπου της τράπεζας της Ελλάδος και ήταν η αιτία που έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν σοβαρά οι παρακάτω:

Τη ζωή τους έχασαν οι:

1. Σπύρος Τόντος του Δημοσθένη, Υπομοίραρχος Χωροφυλακής, ετών 38
2. Λάζαρος Μουμογιάννης του Δημήτρη, Ιδιωτικός Υπάλληλος, ετών 40
3. Κώστας Παπανικολάου ή Παπαλένης του Νίκου, Στρατιώτης, ετών 28
4. Γιάννης Χονδρογιάννης του Αναστασίου, Επιλοχίας, ετών 29
5. Τρύφων Βουλωμένος (κάτοικος Παναιτωλίου), ετών 27
6. Ελένη Γιαννακοπούλου, σύζυγος Κων/νου, το γένος Παπαγαλάνη, ετών 41
7. Ευθύμιος Μάγος του Θύμιου, Γεωργός, ετών 50
8. Χρήστος Μάγος του Θύμιου, Γεωργός, ετών 17
9. Χαράλαμπος Παρθενίου του Κώστα, Στρατιώτης, ετών 36
10. Θανάσης Τριανταφύλλου του Γιάννη, ετών 12
11. Βασιλική Σύρρου (χήρα Κωνσταντίνου Σύρρου), ετών 55
12. Σωτήρης Λαμπράκης του Γρηγόρη, Ιδιωτικός υπάλληλος, ετών 17*

Τραυματίστηκαν οι:

1. Γιώργος Καλλίμαχος του Δημητρίου
2. Κώστας Ματραλής του Νικολάου
3. Στράτος Σταυρόπουλος (αγνώστων λοιπόν στοιχείων).

Τα ονόματα αυτά έφερε στο προσκήνιο της κοινωνικής μνήμης η ενδελεχής και επίμονη έρευνα που πραγματοποίησε επί σειρά ετών ο Θ. Μ. Πολίτης και η οποία ολοκληρώθηκε με τη δημοσίευση της στην τοπική εβδομαδιαία εφημερίδα «Ελεύθερος»[2].

Το απόγευμα της 24ης Απριλίου του 2019, ο Δήμος Αγρινίου τίμησε τη μνήμη των συγκεκριμένων αμάχων, που έπεσαν θύματα αυτού του τυφλού χτυπήματος των Ναζί επιδρομέων, με την ανάρτηση αναθηματικής πλάκας δίπλα στην είσοδο του κήπου της τράπεζας της Ελλάδας και πάνω στο τοιχίο το σημαδεμένο από τα θραύσματα της βόμβας.

1. Γίτσα Πανταζή-Ναστούλη, Kαταφύγια και βομβαρδισμοί στην πόλη του Αγρινίου κατά την περίοδο του πολέμου του πολέμου του ’40. από το blog Αγρίνιο…Γλυκές μνήμες, Ημερομηνία ανάρτησης, Σάββατο, 20 Ιουνίου 2015.| 2. Κώστας Δήμου Μαραγιάννης, Το Αγρίνιο – Μια περιδιάβαση στον τόπο. Μια προσέγγιση σε πρόσωπα και γεγονότα, Εκδόσεις Πάραλος, 2011, σελ. 381. | 3. Θ. Μ. Πολίτης, Οι βομβαρδισμοί του Αγρινίου, εφημερίδα Ελεύθερος του Αγρινίου, Έτος 2005, Αρ. Φύλ. 1.448.

* Το όνομα του Σωτήρη Λαμπράκη δεν υπήρχε στη δημοσίευση του Θ. Μ. Πολίτη στον ΕΛΕΥΘΕΡΟ, αλλά αποκαλύφθηκε κατά την διάρκεια των αποκαλυπτηρίων της αναθηματικής πλάκας στις 24 Απριλίου του 2019.

agriniopress.gr