ΕΛΛΟΠΥ

Πέμπτη, 13 Φεβρουαρίου 2020 17:02

«Ο Δήμος Αμφιλοχίας παραμεθόριος για 50 χρόνια, 1832-1881»

Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

Τα σημερινά βόρεια όρια του Δήμου Αμφιλοχίας, επί πενήντα σχεδόν χρόνια, ήταν και τα σύνορα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους με την Τουρκία, από το 1832 μέχρι το 1881.

Οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής αποφάσισαν να ανταμειφθεί ο δίκαιος αγώνας για ελευθερία των προγόνων μας από το 1821 έως το 1829.

Πίεσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία και υπέγραψε συνθήκη στην Κωνσταντινούπολη στις 21 Ιουλίου του 1832 και δέχθηκε να δημιουργηθεί Ελληνικό ανεξάρτητο κράτος.

Η συνθήκη επικυρώθηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 30 Αυγούστου 1832  και βάσει των όρων συγκροτήθηκε Επιτροπή για την χάραξη των συνόρων.

Την απαραίτητη επί τόπου εργασία την επιμελήθηκε η  «BrigateTypographique» με επικεφαλείςτρείς συνταγματάρχες, τον Άγγλο G. Baker, τον Ρώσο Α.DeScalon, καιτον Γάλλο J. Barthelemy.

Από την Τουρκία μετείχε ως επίτροπος οHusseinBeyκαι από την Ελλάδα ορίστηκε επίτροπος ο στρατηγός Ιωάννης Στάικος.

Η οριογραμμή που επιβλήθηκε σε γενικές γραμμές ήταν στα όρια της Ρούμελης με την Ήπειρο και την Θεσσαλία, από το Άκτιο και Αμβρακικό κόλπο στα δυτικά, έως τον Παγασητικό κόλπο στα ανατολικά.

Πάμπολλα τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι οροθέτες με βασικότερα τις διαφορετικές γλώσσες που μιλούσαν, διαφορετικά όργανα για τις μετρήσεις, διαφορετικούς χάρτες και πίνακες υπολογισμών, ασθένειες, κακοκαιρίες, κακοτράχαλες δύσβατες και ληστοκρατούμενεςπεριοχές.

Ξεκίνησαν από την Πρέβεζα στις 12 Σεπτεμβρίου 1832 και ολοκλήρωσαν την δύσκολη αποστολή τους στις 18 Νοεμβρίου τον ίδιο χρόνο.

Συνεδρίασαν εννιά φορές και συνέταξαν πρακτικά για την οριογραμμή.

Τοποθέτησαν 95 πέτρινες πυραμίδες κατά μήκος των συνόρων.

Τα σύνορα από το Μενίδι έως το Αυλάκι του Δήμου Αμφιλοχίας καθορίστηκαν στην τέταρτη συνεδρίαση και περιγράφουν λεπτομερώς την περιοχή.

Οι κάτοικοι των παραμεθόριων χωριών από Μενίδι-Φλωριάδα-Αυλάκι-Βρουβιανά και Περδικάκι φύλαξαν τις πολύτιμες για την Νότια Ελλάδα «Θερμοπύλες» στις διόδους του Μακρυνόρους-Σύντεκνου και  κοιλάδας Αχελώου για πενήντα χρόνια.

Οι Τούρκοι γνωρίζοντας από «πρώτο χέρι» τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των Βαλτινών αγωνιστών, δεν τόλμησαν ποτέ τους να παραβιάσουν το φυσικό όριο του Ορεινού Βάλτου.

Και έτσι μπόρεσε η ζωή να κυλήσει ομαλά κάτω στον κάμπο της Αιτωλοακαρνανίας, να αναπτυχθούν οι καλλιέργειες και να ευημερήσουν οι πόλεις και τα χωριά.

Τώρα διακόσια χρόνια μετά, ας αναλογιστούμε τις θυσίες που πρόσφεραν οι πρόγονοί μας, κι ας προσπαθήσομε όλοι μαζί ενωμένοι να ξανα-γράψομε την ιστορία και να τους αποδώσουμε την τιμή που τους αξίζει.

Άνθρωποι που αγαπούν τον τόπο τους και συμμετέχουν στα κοινά, κάτω από την οργάνωση του Δήμου, θα πραγματοποιήσουν ημερίδες φέτος το καλοκαίρι, ξεκινώντας από την Αμφιλοχία στα μέσα Ιουλίου και ολοκληρώνοντας στο Μενίδι τέλος Αυγούστου.

Αφορμή για το παραπάνω κείμενο ήταν η παρότρυνση του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αμφιλοχίας κ. Γιώργου Ροίδη για μια επίσκεψη και προσπάθεια ανάδειξης των ιστορικών σημείων της περιοχής.

Έτσι το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου μια ομάδα φίλων της ιστορίας του τόπου περπατήσαμε και «ανακαλύψαμε» κρυμμένους θησαυρούς στα «σύνορά μας»!

Με την σωστή καθοδήγηση του κ. Ροίδη- κατάγεται από την περιοχή και την γνωρίζει- ο Πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδας κ. Γιώργος Σταμάτης, η κα. Παρθενία Χαρίτου επικεφαλής της εθελοντικής πολιτιστικής ομάδας «Ε.Π.Π.Ι.-Δρούμε», ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Αυλακίου-Βρουβιανών κ. Αθανάσιος Τσιακανίκας, ο καθηγητής και λάτρης του χωριού του Αυλάκι κ. Κώστας Κοντοχρήστος και ο γράφων, επισκεφθήκαμε στο Αυλάκι την «Κούλια» στα σύνορα του 1832!

Η Κούλια (φυλλάκιο στρατιωτικό) ερειπωμένη βρίσκεται στην κορυφή λόφου βόρεια από το Αυλάκι περίπου 2 χιλιόμετρα.

Στην λαγκαδιά από κάτω περνούσαν τα σύνορα.

(Στην Φθιώτιδα οι «Κούλιες»και οι «Καζάρμες-στρατώνες» έχουν κριθεί διατηρητέα κτίσματα και έχουν αξιοποιηθεί, είναι επισκέψιμα από σχολεία, ιστορικούς ερευνητές, και ποιοτικούς-απαιτητικούς επισκέπτες.)

Στα 600 μέτρα από την Κούλια είναι το εκκλησάκι του Αϊ Γιώργη που κτίστηκε τον 18ο αιώνα.

Και βόρεια από την Κούλια και το ξωκλήσι, απλώνεται το μοναδικό Καστανόδασος στην περιοχή.

Θεόρατοι κορμοί που για αιώνες έδωσαν κυριολεκτικά ζωή στον τόπο, μέχρι την πρόσφατη κατοχή του σαράντα που οι κάτοικοι επιβίωσαν τρώγοντας τα πλούσια σε θερμίδες πεντανόστιμα  κάστανα!

Και μάλιστα ήταν μοναδικής αξίας, ανταλλάξιμα με λάδι-σιτάρι και καλαμπόκι-προϊόντα καμπίσιων χωριών.

Και ανάμεσα στις καστανιές τα ερείπια της παλιάς Βερβίτσας που μαζί με τα χωριά Σακαρέτσι – Δούνιτσα – Αγρίδι και Κάμινος, αποτέλεσαν τον Δήμο «Ιδομενεύς» μετά την απελευθέρωση. (ΦΕΚ-1836-αριθ. 80, σελίδα 34). Οι κάτοικοι σιγά σιγά κατοίκησαν παραδίπλα στο σημερινό Αυλάκι, αλλά εξακολουθούν οι παλιοί να «γνωρίζουν» τις καστανιές τους καθώς και τα ερείπια των σπιτιών των παππούδων τους.

Κατηφορίσαμε «παράλληλα» με τα σύνορα στην κοιλάδα του Αχελώου μέχρι τον Ασπροπόταμο.

Εδώ οι οροθέτεςστο σημείο που εκβάλει ο χείμαρρος«Στους Καπνούς» έκαναν σύνορα τον ποταμό κατά τον ρου του για περίπου 1.070 μέτρα (2/3 του Αγγλικού στεριανού μιλίου).

Εκεί βρήκαν τα ερείπια τρίτοξης μεγάλης γέφυρας που κτίστηκε και γκρεμίστηκε άγνωστο πότε.

Το όνομά της ήταν «Σταις Τριχιές» γιατί οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν τριχιές από μαλλιά γιδιών για να περνούν από βάθρο σε βάθρο μια και οι καμάρες είχαν πέσει ποιος ξέρει πότε…

ΟΆγγλος συνταγματάρχης G. Baker, γυρίζοντας στην χώρα του δημοσίευσε αναλυτικά στοιχεία – μοναδικές πολύτιμες πηγές για ερευνητές – για την γκρεμισμένη γέφυρα όπως και για την γέφυρα Κοράκου που τις περιέγραψε με ακριβείς λεπτομέρειες και μεγάλο θαυμασμό. (μετρήσεις με ακρίβεια ίντσας).

(οG. Baker έγραψε:From the mouth of StusKapnus to that of the Platanies river, the line follows the bed of Aspro for about two-thirds of a mile, passing under a ruined bridge having the remains of three arches, the piers of the central and widest being 60 feet apart. It is known by the name StaisTrichais, from the practice of restoring a temporary communication during the winter months by means of hair ropes.)

Στην απέναντι όχθη χύνεται ο χείμαρρος«Πλατανιάς» και την κοίτη του ακολούθησαν τα σύνορα ανατολικά μέχρι ψηλά στα Κέδρα Ευρυτανίας.

Η ομάδα «συνεδρίασε» στο καφενείο στο Αυλάκι και αποφάσισε την τοποθέτηση από εθελοντές πινακίδων στα «Σύνορα του 1832» και στην Κούλια. Έτσι όποιος περνάει στο κομβικό σημείο της γέφυρας Αυλακίουνα βλέπει και να μαθαίνει ένα κομμάτι της τοπικής ιστορίας. Ιστορίας που ελπίζομε να καταγραφεί σε πρακτικά συνεδρίου σε ένα χρόνο από τώρα,  όταν θα γιορτάσει όλη η χώρα την Επανάσταση των ένδοξων προγόνων μας που χάρισε, πληρώνοντας με αίμα, την πολύτιμη Ελευθερία.

Πρακτικό της 4ης συνεδρίασης της Οροθετικής επιτροπής

Αντίγραφον

4ηΣυνεδρίασιςΣκηνώματι

Οι κύριοι Μέλη της Οροθετικής Επιτροπής συνελθούντες εις την σκηνήν του Κυρίου ΣυνταγματάρχουΣκαλόν τη 11 Οκτωβρίου 1832 (29η Σεπτεμβρίου) εξηκολούθησαν τας οροθετικάς εργασίας των.

Απεφασίσθη η Γραμμή ήτιςαπετερματίσθεη κατά τον ποταμόνΚομβώτι να ανατρέξη τον ποταμόν αυτόν μέχρι της πηγής του κυριώτερου κλάδου του (9ον και 10ονόριον) και να ανέλθη εις την ακρώρειαν του όρους Χελώνας.

Εκείθεν συμπορευθησομένη με την κορυφήν αυτής της σειράς μέχρι της άκρης Πλατοβούνι (11ονόριον) καταβαίνει παρακολουθούσα την κλίσιν των υδάτων μέχρι του λόφου ράχι (12ονόριον) διά να αναβή αύθις εις την κορυφήν του λύκο Γιώργη επί του Γάβροβο (13ονόριον) και να ακολουθήση την χαράδραν στους Καπνούς μέχρι του Ασπροποτάμου.

Εν του Σκηνώματι του Ζουμερού

Τη 11 Οκτωβρίου 1832

29 Σεπτεμβρίου

Commissaires de l’ alliance

Barthelemy L+ Col.. A. de Scalon Baker S+ Col.

Commissaire Turc               Commissaire Grec

Hussein Bey                          ΓιανάκηςΣτάϊκος

Στην 5η συνεδρίαση συνεχίζουν ως εξής:

………. Εκ του σημείου όπου το ρεύμα στους Καπνούς πίπτει εις τον Ασπροπόταμον, ηκολούθησαν αυτόν τον ποταμόν, διαβαίνοντεςυπο την κρημνισμένηνγέφυραν στις τριχαίς διά να φθάσουν εις την εκβολήν του ποταμού Πλατανιά (15ονόριον) αναπλέοντας μέχρι της κυριωτέρας πηγής, έφθασαν επί της κορυφής του όρους Ζουρνάτου (16ον και 17ονόριον). Εξ αυτού του σημείου ακολουθώντας τον ζυγόνήλθον εφεξής από του ΑυχένοςΑφωρισμένη (18ονόριον) διά να καταλάβουν την κορυφήν του όρους Πέντε Πύργοι (19ονόριον) και να συνκλίσωσι την γραμμήν ταύτην, ακολουθώντας πάντοτε την κλίσιν των υδάτων μέχρι του αυχένος τρία σύνορα (20ονόριον)………….

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

  1. «Από τον Παγασητικό έως τον Αμβρακικό» ένα οδοιπορικό στα πρώτα σύνορα της Ελλάδας, του συγγραφέα Στέφανου Σταμέλλου εκδόσεως Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος.
  2. Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Φθιωτικής ιστορίας, Λαμία 4,5,6,/11/2005
  3. Πρακτικά Δ΄ Συνεδρίου Αλμυριωτικών Σπουδών, Αλμυρός Μαγνησίας 17-19/10/2008
  4. Memoir on the Northern Frontier of Greece By Lieutenant-Colonel Baker Vol. 7 (1837) pages 81 – 94
  5. ΦΕΚ. Αρ.80-1836

agrinionews.gr

Τελευταία τροποποίηση στις Σάββατο, 19 Σεπτεμβρίου 2020 11:32

Τελευταία άρθρα

  • Prev
Ένας απίστευτος ορεινός προορισμός για μία μοναδική εμπειρία οδήγησης μέσα στα έλατα, στις καστανιές και στα γραφικά χωριά Κυκλωμένη από ορεινούς όγκους, ποτάμια, χαράδρες, ρέματα, καταρράκτες, ...
18 Σεπτεμβρίου 2023
Η οχύρωση της αρχαίας Σαυρίας (Παλαιομάνινας), βρίσκεται στα Δ του Αχελώου, 44 χλμ. ΒΔ του Μεσολογγίου, σε απόσταση 16 χλμ. από τους Οινιάδες και 14 χλμ. από την αρχαία Στράτο. Αποτελεί μια από τις ...
16 Σεπτεμβρίου 2023
Το Bελανιδοδάσος του Ξηρομέρου και ο Kόσμος του βελανιδιού…  Βελανιδοδάσος Ξηρομέρου. Φωτογραφία: Κώστας Καρακώστας   Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη Δρ Κοινωνικής Λαογραφίας e-mail ...
16 Σεπτεμβρίου 2023
Το γεφύρι του Μανώλη στην Ευρυτανία καθ όλη την διάρκεια του έτους σκεπάζεται ολόκληρο με τα νερά του Αγραφιώτη ποταμού. Αφανίζεται! Συνήθως τον χειμώνα ξεχωρίζει μόνο η κορυφή του τόξου. Προβάλει ...
09 Σεπτεμβρίου 2023
Στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε έτους εορτάζουμε το γενέσιον της Θεοτόκου. Στην περιοχή του Αγρινίου, την ημέρα αυτή εορτάζει η «Ψηλή Παναγία» στο Ζαπάντι, στη σημερινή Κοινότητα της Μεγάλης Χώρας. Υπήρχε ...
07 Σεπτεμβρίου 2023
Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη, Φιλόλογος, Δρ Κοινωνικής Λαογραφίας e-mail: agelimaria@yahoo.gr Η Τσαπουρνιά ή «Λυκοδόντι», όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι της περιοχής, είναι η τοποθεσία στα όρια ...
03 Σεπτεμβρίου 2023
Εντυπωσιακές είναι οι εναέριες εικόνες που κατέγραψε και δημοσιοποίησε στα κοινωνικά δίκτυα ο Βασίλης Γαλατάς. Το «μπλε» φεγγάρι φωτίζει στον νυχτερινό ουρανό πάνω από το Αγρίνιο. «Μπλε» φεγγάρι ...
31 Αυγούστου 2023
Σε υψόμετρο 1200 μέτρων βρίσκεται μέσα σε σπηλιά το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα, στο βουνό Καλάνα στην περιοχή του χωριού Χαλκιόπουλο Αιτωλοακαρνανίας. Ο Άγιος Ανδρέας καταγόταν από το χωριό ...
30 Αυγούστου 2023
Τοπίο που κόβει την ανάσα,στα 1200 μέτρα υψόμετρο με θέα την λίμνη των Κρεμαστών, το ξωκλήσι του Αγίου Ανδρέα του Ερημίτη μέσα στο σπήλαιο όπου ασκήτεψε ο Άγιος.   Σε υψόμετρο 1200 μέτρων ...
27 Αυγούστου 2023
Δείτε βίντεο και φωτογραφίες του Βασίλη Γαλατά Τα Λουτρά Στάχτης ή Λουτρά Στάχτης Πόριαρη είναι ημιορεινός οικισμός που βρίσκεται στη Ναυπακτία της περιφερειακής ενότητας Αιτωλοακαρνανίας σε ...
27 Αυγούστου 2023
Για την ατελείωτη ομορφιά της χαρακτηρίζεται η γέφυρα Τατάρνας, που συνδέει την Αιτωλοακαρνανία με την Ευρυτανία και έχει εισπράξει τον παγκόσμιο θαυμασμό. Μια εντυπωσιακή ...
27 Αυγούστου 2023
Στο όρος Βελούχι (Τυμφρηστός) σε υψόμετρο 1870 μέτρων βρίσκεται μία μικρή λιμνούλα αλπικού τύπου, διαμέτρου κατά προσέγγιση περίπου 25 μέτρων. Η λίμνη αυτή διατηρεί σχεδόν σταθερή την στάθμη της ...
24 Αυγούστου 2023