Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα τραυματικών όψεων που έζησε το Αγρίνιο: Αριστερά οι καπναποθήκες Παναγοπούλου ως τόπος βασανιστηρίων ανταρτών και υπόπτων. Δεξιά η εξαφάνιση του χωροφύλακα Στράτου Υφαντή στο Καρπενήσι

Του Λίνου Υφαντή,

Ο εμφύλιος είναι η πιο ύπουλη μορφή πολέμου. Παράλληλα κληροδοτεί πάθη και μίση του στις επόμενες γενιές, αφού οι εμπλεκόμενοι του εμφυλίου δεν διαχωρίζονται εθνικά αλλά συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο. Θα επιχειρηθεί να αποκαλυφθεί η οπτική του Αγρινίου από δύο παραδείγματα που αφορούν εξίσου τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές.

Οι καπναποθήκες , χώρος βασανιστηρίων υπόπτων του εμφυλίου.

Ο Εθνικός στρατός και συγκεκριμένα το αρχηγείο της 86ης στρατιωτικής περιοχής είχε επιτάξει καπναποθήκες στο Αγρίνιο και τις χρησιμοποιούσε για τις ανάγκες του. Σύμφωνα με τον Γρηγόρη Ζαχαρόπουλο στο βιβλίο του Τ.Χατζηνικολάου “Συναρπαστικά διηγήματα των Ελλήνων της Αμερικής”, οι καπναποθήκες Παναγοπούλου είχαν επιταχθεί προσωρινά το 1948 ως τόπος κράτησης υπόπτων του εμφυλίου. Εκεί συλλαμβάνονταν κάτοικοι χωριών της Ευρυτανίας και της Ορεινής Τριχωνίδας.  Ύστερα από ανακρίσεις ξεδιαλέγονταν όσοι συμμετείχαν στις ένοπλες συγκρούσεις με το πλευρό του ΔΣΕ. Σε πολλές περιπτώσεις τους έδερναν ατελείωτες ώρες και τους χτυπούσαν με γκλίτσες.  Στη συνέχεια όσοι εξακριβώνονταν ότι ήταν μέλη του ΔΣΕ και δεν τους στρατολόγησαν υποχρεωτικά στέλνονταν στην εξορία ή στο εκτελεστικό απόσπασμα. Δεν έλειπαν και οι περιπτώσεις που κάποιοι στρατιώτες ήταν βίαοι μπροστά και σε κόσμο που κυκλοφορούσε στο δρόμο. Αυτό έφερνε πολλές φορές την αποδοκιμασία των περαστικών. Ο Ζαχαρόπουλος κατάγονταν από την Αγία Βλαχέρνα Ευρυτανίας στα σύνορα με τον Αγαλιανό και κρατήθηκε ως ύποπτος κομμουνιστής. Όταν “αθωώθηκε από αυτήν την κατηγορία, έφυγε για μετανάστασης στις ΗΠΑ.

Οι εξαφανισμένοι χωροφύλακες. Η περίπτωση του Στράτου Υφαντή.

Ήταν θέμα συγκυρίας με το ποιο πλευρό θα βρισκόνταν οι κάτοικοι της ορεινής υπαίθρου του Αγρίνιου  στην περίοδο του εμφυλίου. Εξαρτώνταν από πολλούς παράγοντες όπως το ποιος κυριαρχούσε στον τόπο τους, οι συσχετισμοί και πολλά άλλα. Υπήρξαν νέοι άνθρωποι επέλεξαν να υπηρετήσουν στα σώματα ασφαλείας για βιοποριστικούς λόγους. Μία περίπτωση είναι και αυτή από την ευρύτερη περιοχή του Αγρινίου ήταν του Στράτου Υφαντή. Κατάγονταν από τον Άγιο Βλάση. Τον Ιανουάριο του 1949 τον βρήκε στο Καρπενήσι. Στις 19 Γενάρη ξεκινά η επίθεση του ΔΣΕ στην πόλη και καταφέρνει να την καταλάβει. Τη νύκτα της 20ς Γενάρη πολλοί χωροφύλακες προσπάθησαν να διαφύγουν προς τη Λαμία. Πέφτουν όμως σε ενέδρα και σε χιονοθύελλα. Ύστερα σύμφωνα με μαρτυρίες βρέθηκε σε νοσοκομείο. Έκτοτε αγνοούνταν η τύχη του και δεν βρέθηκε η σωρός του.  Συνολικά ο κυβερνητικός στρατός είχε 245 νεκρούς και 550 τραυματίες στη συγκεκριμένη μάχη ενώ 115 ο ΔΣΕ.

Το συμπέρασμα από τις δύο παραπάνω ιστορίες είναι ότι το εμφυλιακό Αγρίνιο έγινε καταφύγιο νέων από τις γύρω ορεινές περιοχές. Άλλοι βρέθηκαν ως κρατούμενοι, άλλοι για να υπηρετήσουν τη θητεία τους ή να καταταγούν στα σώματα ασφαλείας. Ο καθένας έκανε τις επιλογές του. Σημασία έχει ότι ακόμα και η πόλη και η γύρω περιοχή έζησε τα τραύματα της περιόδου αυτής με τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα  που αναφέρθηκαν. Αν και η προσέγγιση της περιόδου είναι δύσκολη, με παραδείγματα θα πρέπει σιγά σιγά να την προσεγγίζουμε.

Πηγές:

Τ.Χατζηνικολάου “Συναρπαστικά διηγήματα των Ελλήνων της Αμερικής”

https://www.technovision.gr/evrytania/D.Karpenisiou/KarpenissiCivilian/Karpenissi.htm

agrinionews.gr