ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Εμφάνιση άρθρων βάσει ετικέτας: ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Κυριακή, 07 Μαϊος 2023 20:55

Η επίσκεψη της πριγκίπισσας Σίσσυ σε Αγρίνιο και Αιτωλοακαρνανία το 1888

Του Λίνου Υφαντή,

Η πριγκίπισσα Σίσσυ κατά κόσμον Ελισάβετ της Αυστρίας ήταν αυτοκράτειρα της Αυστρίας και βασίλισσα της Ουγγαρίας, σύζυγος του Φραγκίσκου Ιωσήφ της Αυστρίας. Κυρίως όμως είναι ένα θρυλικό πρόσωπο λόγω του κοσμοπολίτικου χαρακτήρα της και της απαράμιλλης ομορφιάς της. Αυτός ήταν ο λόγος που το cinema την ανεπαρέστησε με μεγαλοπρέπεια και συγκεκριμένα ο Ernst Marischka στην ομώνυμη ταινία του το 1955 ( βλέπε φωτογραφία άρθρου).

Η πανέμορφη αυτή βασίλισσα μίας εκ των υπερδυνάμεων της εποχής αποφάσισε να επισκεφτεί την Ελλάδα και έδωσε μεγάλη έμφαση μάλιστα στην Αιτωλοακαρνανία! Η επίσκεψη της ισοδυναμούσε σαν να επισκεπτόνταν σήμερα μτην Αιτωλοακαρνανία η σύζυγος του εν ενεργεία Προέδρου των ΗΠΑ ή κάτι τέτοιο.

Sissi_film_poster — *Η κινηματογραφική “Σισσυ”*

Στα τέλη Σεπτέμβρη του 1888 η πριγκίπισσα Σίσσυ φτάνει με ατμόπλοιο στο Μενίδι Αιτωλοακαρνανίας. Εκεί την υποδέχτηκε ο τότε Νομάρχης Αιτωλοακαρνανίας και αυτή περπάτησε για λίγο στην παραλία και την μικρή πλατεία που είχαν στρώσει με μυρσίνες προς τιμήν της. Στη συνέχεια η πριγκίπισσα με την συνοδεία της , όπως είχε προγραμματίσει, ξεκίνησε να διασχίζει οδικώς την Αιτωλοακαρνανία και να αποβιβαστεί εκ νέου σε καράβι στο Μεσολόγγι.

Φτάνει λοιπόν στην Αμφιλοχία σταματώντας στα ερείπια του Αμφιλοχικόν Άργος και στο “Ανοιξιάτικο”. Οι κάτοικοι είχαν φτιάξει μέχρι και τιμητικές αψίδες και κόκκινα χαλιά στην παραλία προς τιμήν της. Αφού επισκέφτηκε λίμνη Αμβρακία, Στάνου συνέχισε προς Αγρίνιο. Πέρασε Ρίβιο, Στράτο από αμαξιτό δρόμο που ήταν στολισμένος με γιρλάντες προς τιμήν της και φτάνει στις όχθες του Αχελώου. Για λόγους ασφαλείας δεν πέρασε από την γέφυρα που υπήρχε αλλά τον διέσχισε με πλωτή πλατφόρμα που την έσειραν πενήντα εργάτες της εταιρίας που τότε κατασκεύαζε τη νέα γέφυρα.

Όταν η Σίσσυ έφτασε στο Αγρίνιο, δεν μπορούσε να περπατήσει στους δρόμους της πόλης από το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί και έραινε την Σίσσυ με άνθη. Μάλιστα είχαν στήσει και ταμπέλα που έγραφε στην τότε διεθνή γλώσσα της διπλωματίας, τα Γαλλικά “Ζήτω η αυτοκράτειρα της Αυστρίας”.

Αφού πέρασε την Κλεισούρα, έφτασε στο Μεσολόγγι όπου κατευθύνθηκε στη θαλαμηγό της αφού απέδωσε τιμές στον τάφο του Βύρωνα.

Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πως ένιωσε η αυτοκράτειρα από την τόση θερμή υποδοχή των κατοίκων. Εκείνη πάντως έδειξε ότι ήταν ενθουσιασμένη. Με το μάτι του σήμερα όλα αυτά παρέπεμπαν σε υπερβολές. Κανείς βέβαια δεν ξέρει τι θα γινόνταν σήμερα αν η πρώτη κυρία μιας υπερδύναμης με έντονη μάλιστα προσωπικότητα και ομορφιά επισκέπτονταν τον τόπο μας.

Με πληροφορίες από Ελένη Μάργαρη, Μια πατρίδα για το μέλλον, Η αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας σε Ήπειρο και Αιτωλοακαρνανία, ανάτυπο από το Ηπειρώτικο Ημερολόγιο, 2016.

agrinionews.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη, 04 Μαϊος 2023 00:44

Ο Πύργος της Κατοχής: «Κούλια της Θεοδώρας ή της Κυρά Βασιλικής»

Η ιστορική κωμόπολη της Κατοχής από τα αρχαία χρόνια υπήρξε προπύργιο των Αρχαίων Οινιαδών, συνιστούσε πάντα τόπος οχυρός με καστέλι και σκαλώματα (ποτάμια λιμάνια - αποβάθρες). Κτισμένη στη συμβολή της Ακαρνανίας και της Αιτωλίας υπήρξε σπουδαίος χερσαίος και υδάτινος εμπορικός κόμβος που έλεγχε τον κάτω ρου, τη διάβαση και τη διακίνηση αγαθών μέσω του Αχελώου συμμετέχοντας σε ένα ζωηρό εμπόριο με την αιτωλοακαρνανική ενδοχώρα, τα ιόνια νησιά και την Ιταλία.

«Η κτίση του Πύργου και η σπουδαιότητα του κατά το μεσαίωνα»

Τον μεσαίωνα υπήρξε ένα από τα προπύργια της μεσαιωνικής πόλης «Αχελώος» που εκτείνονταν από την επισκοπή της Μάστρου έως και τις βορειοανατολικές παρυφές της Κατοχής.

Στο σπουδαίο αυτό τόπο κατά τον μεσαίωνα, επέλεξε να κατοικήσει η Βασίλισσα Θεοδώρα η οσία, κόρη του φραγκικής ή κατ' άλλους Νορμανδικής καταγωγής Ιωάννη Πετραλίφα και σύζυγος κατά τα μέσα του 13 αιώνα μ.Χ. (1236 – 1271) του Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β’ Αγγέλου Κομνηνού Δούκα η οποία με εντολή της έκτισε και τον Πύργο στον κεντρικό λόφο της κωμόπολης.

Η Βασίλισσα πιθανώς έμεινε στην Κατοχή κατά τα χρόνια της εγκατάλειψης της από το σύζυγο της Μιχαήλ ή μετά το θάνατο του ως μοναχή. Ενώ κατά τους χρόνους διαμονής της Βασίλισσας στην Κατοχή πιθανώς η ίδια να φρόντισε και για την κατασκευή του βυζαντινού ναού του Αγίου Παντελεήμονα.

Στη μάχη του Αχελώου το 1359 ο Δεσπότης της Ηπείρου Νικηφόρος Β’ Ορσίνι νικήθηκε από τους Αλβανούς που βρίσκονταν υπό την ηγεσία τού Πέτρου Λόσα και φονεύθηκε, με αποτέλεσμα την κατάλυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου.

Η μάχη είχε ως αποτέλεσμα την φυγή του κόσμου από την πόλη «Αχελωος», η οποία παραδόθηκε στην παρακμή και την εγκατάλειψη και σταδιακά καταστράφηκε από τα ορμητικά νερά του παρακείμενου Αχελώου Ποταμού που τότε λέγονταν «Άσπρος». Πιθανολογείται ότι το συνταρακτικό αυτό γεγονός είχε τραγικό αντίκτυπο για την ύπαρξη της ίδιας της πόλης, καθώς ο πληθυσμός της έντρομος φαίνεται να μετακινήθηκε έπειτα στην οχυρή Κατοχή που εκ τότε φαίνεται να χαράσσει ανεξάρτητη πορεία, το Κάστρο του Αγγελόκαστρου και το καλά προστατευμένο από τη θάλασσα και τους βαλτότοπους νησί του Αιτωλικού.

Ο Πύργος της Κατοχής μνημονεύεται και στο «Χρονικό των Τόκκων» του Τζιουζέπε Σχίρο όπου αναφέρεται στις βλέψεις του Καρόλου Τόκκο Α’ ως προς τα εδάφη του Δεσποτάτου της Ηπείρου κατά την περίοδο της ηγεμονίας της οικογένειας (Φάρας) Μπούα - Σπάτα, εξαιρεί τη σημασία της τοποθεσίας της Κατοχής και του οχυρού πύργου καθώς και την δυσκολία κατάληψης της. Ενώ θέτει την Κατοχή στο επίκεντρο των σχεδιασμών του Καρόλου καθώς ο ηγεμόνας θεώρει την κατάληψη της ως προϋπόθεση που θα διασφαλίσει την διεκπεραίωση του στην Ακαρνανία και την κατάληψη του Αγγελοκάστρου.

Εν συνεχεία το χρονικό αναφέρεται εκτενώς στη Φαλτζιά της Κατοχής, δηλαδή ένα τέχνασμα με το οποίο ο αξιωματικός του Καρόλου Α’ Τόκκου ονόματι Φίλιππος προσποιήθηκε ότι ήρθε με την οικογένεια του περαστικός για το Μοριά και δυσαρεστημένος από τον Κάρολο Τόκκο ήταν διατεθειμένος να αποκαλύψει τα σχέδια και τις πράξεις του στον Πέτρο Σπάτα. Απονήρευτος ο τοπάρχης καλοδέχεται, φιλοξένει και κάνει κουμπάρο του το Φράγκο ο οποίος συνέλαβε την σύζυγο του ενώ εκείνος ήταν για κυνήγι. Συνάμα κάνει με φανό σινιάλο στους άνδρες του που παραμόνευαν εκεί κοντά σε πλοίο καλά κρυμμένο στις όχθες του ποταμού, οι οποίοι εφορμούν και η φρουρά του πύργου παραδίνεται. Ο Φίλιππος έπειτα άφησε δική του φρουρά και όρισε φρούραρχο. Έχοντας εξασφαλίσει την διάβαση του ποταμού ο Δούκας ήρθε στην Κατοχή όπου αφού προετοιμάστηκε βάδισε έναντι του Αγγελόκαστρου, το οποίο δεν κατάφερε όμως να καταλάβει με αποτέλεσμα να επιστρέψει στην Κατοχή και από εκεί στη Λευκάδα για να ανασυνταχθεί.

«Αναφορές στον Πύργο τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης»

Στα χρόνια του εθνικού ξεσηκωμού και ειδικότερα κατά τον Ιανουάριο του 1823 έλαβε χώρα η Μάχη της Κατοχής κατά την οποία οι Οπλαρχηγοί Τσόγκας, Χασαπαίοι (Αστακού) και σύσσωμοι οι ντόπιοι πολέμησαν όλοι μαζί έναντι των Τούρκων και τους νίκησαν. Έπειτα έλαβαν χώρα τα δυστυχή γεγονότα της 2 Απριλίου του 1823 όπου ξεκληρίστηκαν οι Χασαπαίοι ελευθερωτές της Κατοχής από τους Γριβαίους που μάχονταν για την καπετανία του Ξηρομέρου. Η διαμάχη μεταξύ των δυο φατριών και η δολοφονία που συγκλόνισε την περιοχή ώθησε τους οπλαρχηγούς Τσόγκα, Μακρή Βλαχόπουλο και τον επιζήσαντα Δημήτρη Χασάπη να καταδιώξουν το Γρίβα και να τον περικυκλώσουν στα σπίτια του Γουλιμή και στον Πύργο της Κατοχής στις 24 Μαΐου 1823 οπότε και τον πολιορκούν μαχόμενοι λυσσαλέα για 3 μέρες. Κατά την πολιορκεία πυρπολούν την οικία του Γουλιμή και τα παρακείμενα κτίρια μη καταφέρνοντας ωστόσο να πιάσουν τον Γρίβα ο οποίος μέσα σε μια παράτολμη έξοδο μαχόμενος διέφυγε και κίνησε για τον ορεινό βάλτο. Το επεισόδιο αυτό έδωσε την αφορμή στο Γρίβα να συνθέσει και μακρόστιχο τραγούδι όπου εξέφραζε τον πόνο του με αναφορά στο γεγονός και στο σημείο.

Την περίοδο μετά την επανάσταση στον Πύργο κατοίκησε η διάσημη ευνοούμενη του Αλή Πασά, Κυρά Βασιλική Κονταξή καθώς η κυβέρνηση Καποδίστρια της παραχώρησε τον πύργο για κατοικία από το 1830 έως το θάνατο της το 1834. Το όνομα της τελευταίας ιδιοκτήτριας συνυφασμένο με την τοπική συλλογική μνήμη έδωσε και το πιο πρόσφατο όνομα στον πύργο που ονομάζονταν εκ τότε «Κούλια της Κυρά Βασιλικής»

«Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία»

Πρόκειται για βυζαντινό πύργο τετράγωνου σχήματος χτισμένο περί το 14ο αιώνα. Το μήκος κάθε πλευράς του εξωτερικά φτάνει τα 6,5 μέτρα. Είναι οικοδομημένο με αργιλόλιθους (αργιλικούς σχιστόλιθους) στους αρμούς του οποίου παρεμβάλλονται άφθονα κεραμίδια και ασβεστοκονιάματα. Ψηλά στο ύψος των 5 μέτρων από το έδαφος υπάρχουν στους τοίχους τεσσάρα τοξωτά ανοίγματα ένα στο κέντρο κάθε πλευράς που χρησίμευαν για παρατήρηση βιγλατόρων. Ενώ διαθέτει και ένα ισόγειο, κλειστό ολόγυρα και σκοτεινό διαμέρισμα ύψους 5 μέτρων. Η θύρα εισόδου βρίσκεται στον πρώτο όροφο και όχι στο ισόγειο για λόγους ασφαλείας. Μια παραλληλόγραμμη μακρόστενη κόγχη, που ανοίγεται στο πάχος του τοίχου νοτιότερα από τη θύρα εξόδου είχε να κάνει με τα συστήματα άμυνας του πύργου. Παλαιότερα στο χώρο γύρω από τον πύργο ήταν ορατές και άλλες οχυρώσεις και χαλάσματα κτιρίων μιας και το κτίσμα διέθετε συμπληρωματικές οχυρώσεις, περίβολους και πιο χαμηλά κτίρια όπου ζούσε η φρουρά.

φωτο: Γεράσιμος Μισυρλής (Instagram Profile: @makis__mis Youtube account: youtube.com/@makismis )

Κατηγορία Γνωρίστε την Αιτωλοακαρνανία

Ετικέτες

Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή, 21 Απριλίου 2023 13:03

Η Ιερά Μονή της Αγίας Ελεούσης στο Φαράγγι της Κλεισούρας (φωτο - βίντεο)

Η Ιερά Μονή της Αγίας Ελεούσης βρίσκεται ΒΔ του Μεσολογγίου στο 20ο χιλιόμετρο της Εθνικής οδού Μεσολογγίου – Αγρινίου σε μια από τις ομορφότερες τοποθεσίες του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, την Κλεισούρα.

Στο κακοτράχαλο Φαράγγι της Κλεισούρας η Ιερά Μονή θυμίζει μετεωρίτικο Μοναστήρι έτσι όπως είναι καρφωμένο στην κορυφή του βουνού Αράκυνθου, αποτελεί κέντρο και σημείο αναφοράς της Θρησκευτικής ζωής του Νομού.

Διαβάζοντας την Ιστορία του τόπου, εκατομμύρια χρόνια πέρασαν από τότε που ο Αχελώος ποταμός «έφυγε» προς το μέρος που είναι σήμερα δημιουργώντας έτσι την σημερινή μορφή της περιοχής, δηλαδή το φαράγγι της Κλεισούρας και τις λίμνες Τριχωνίδα, Λυσιμαχία και την πιο μικρή, τον Οζερό.

Στο Φαράγγι η βλάστηση είναι πλούσια, σ΄ αυτό υπάρχουν κυπαρίσσια, βελανιδιές, αγριελιές, πουρνάρια, σκίνα και άλλα χαμηλής βλάστησης λουλούδια και δένδρα. Στην περιοχή βρίσκονται και φωλιάζουν σπάνια πουλιά, όπως ο Γυπαετός, ο Βασιλαετός, μια σπάνια κατηγορία από Όρνια, το Ξεφτέρι και άλλα πολλά.

αγια ελεουσα 01

αγια ελεουσα 02

αγια ελεουσα 03

αγια ελεουσα 04

αγια ελεουσα 06

Τμήμα Παραγωγής Ειδήσεων και Ενημέρωσης του AitoloakarnaniaBest.gr

Κατηγορία Φωτοϊστορίες

Ετικέτες

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Τετάρτη, 19 Απριλίου 2023 22:32

Λόρδος Βύρων: Σαν σήμερα το 1824 «έφυγε» ο ξεχωριστός φιλέλληνας που χάρισε τη ζωή του για την Ελλάδα (βίντεο)

Τα χαράματα της 19ης Απριλίου 1824 άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσολόγγι, σε ηλικία 36 χρονών

Η ηγετική φιγούρα του βρετανικού Ρομαντισμού των αρχών του 19ου αιώνα έζησε μια ζωή γεμάτη από κάθε άποψη.

Νέος, ωραίος και αριστοκρατικής καταγωγής, ο Τζορτζ Γκόρντον Νοέλ, 6ος βαρώνος του Μπάιρον (εξελληνισμένα, Λόρδος Βύρων), απόλαυσε τη ζωή ως το μεδούλι: την υπερβολή του πλούτου, αναρίθμητα ερωτικά ειδύλλια, σκανδαλώδεις δεσμούς (με τις φήμες να τον θέλουν να διατηρεί ακόμα και αιμομικτική σεξουαλική σχέση με την ετεροθαλή αδερφή του) και πολλά ακόμα.

Ο κομψός ευγενής ήταν ωστόσο πολλά περισσότερα από αυτό: η ποιητική του πένα θα τον μετέτρεπε σε μια από τις διαπρεπείς μορφές του ρομαντικού κινήματος, μένοντας στην ιστορία της λογοτεχνίας για τη δύναμη του στίχου του και τις γλωσσικές του ακροβασίες.

Και βέβαια δεν θα έμενε αμέτοχος στο δράμα των υπόδουλων Ελλήνων, καταφέρνοντας να εξασφαλίσει το πρώτο σημαντικό δάνειο προς την επαναστατημένη Ελλάδα από το Φιλελληνικό Κομιτάτο του Λονδίνου και δίνοντας τη ζωή του τελικά για τον αγώνα της ανεξαρτησίας: ο Βύρων άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσολόγγι στις αρχές του 1824, πεθαίνοντας για τη λευτεριά μιας πατρίδας που δεν ήταν καν δική του!

Και ήταν μόλις 36 ετών…

Πρώτα χρόνια

Ο Τζορτζ Γκόρντον Νοέλ Μπάιρον ΣΤ’ γεννιέται στις 22 Ιανουαρίου 1788 στο Λονδίνο μέσα σε αριστοκρατική οικογένεια, που έφθινε βέβαια ταχέως. Λίγο μετά τη γέννα του, ο πατέρας του, πλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού, εγκατέλειψε την οικογένεια λόγω χρεών και η μητέρα του, απόγονος του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Γ’, αναγκάστηκε να πουλήσει περιουσία και τίτλο ευγενείας για την αποπληρωμή τους, με το διαζύγιο να είναι μονόδρομος.

Ο Βύρων γεννιέται με πρόβλημα στη δεξιά κνήμη που θα τον ακολουθεί σε όλη του τη ζωή και θα σφραγίσει τόσο τον βίο όσο και το έργο του. Ως παιδί, μεγαλώνει πλάι στη σχιζοφρενή μητέρα του και την τροφό του, που οι βιογράφοι του ισχυρίζονται ότι τον κακοποιούσε. Τα δύσκολα παιδικά χρόνια της παρακμασμένης φαμίλιας θα του αφήσουν «κληρονομιά» την έλλειψη πειθαρχίας και την αμετροέπεια του χαρακτήρα του.

Το 1798 ωστόσο, σε ηλικία 10 ετών, ο Βύρων κληρονομεί τον τίτλο και την περιουσία του θείου του, γινόμενος έτσι ο 6ος Λόρδος Μπάιρον (Βύρων). Η ζωή του άλλαξε έτσι δραστικά: δύο χρόνια αργότερα θα βρεθεί σε ιδιωτικό σχολείο του Λονδίνου, όπου θα λάβει τη δέουσα μόρφωση της άρχουσας τάξης.

Το 1803, ο Βύρων ερωτεύτηκε παράφορα τη μακρινή του ξαδέλφη Mary Chaworth, με το ανεκπλήρωτο του έρωτά του να βρίσκει δημιουργική έκφραση στα πρώτα ερωτικά ποιήματά του. Από το 1805-1808, ο Βύρων θα φοιτήσει με διαλείμματα στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, με τα σεξουαλικά σκάνδαλα και τις υπερβολές του να μένουν παροιμιώδη στο κολέγιο. Ταυτοχρόνως βέβαια του αφήνουν και πολλά χρέη, με τον ίδιο να μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ ιππασίας, πυγμαχίας και τζόγου.

Τα ερωτικά του ειδύλλια με γυναίκες και άντρες θα προκαλέσουν σκάνδαλο, όπως ήταν φυσικό, ενώ στα χρόνια του πανεπιστήμιου θα έρθει σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες που δονούσαν τον κόσμο…

Πρώτα ταξίδια και γραπτά

Αφού έλαβε δηκτικές κριτικές για την πρώτη του ποιητική συλλογή, τις «Ώρες Απραξίας» (Hours of Idleness – 1808), ο Βύρων ανταπάντησε με το σατιρικό ποίημα «English Bards and Scotch Reviewers», που έκανε πνευματώδη επίθεση στην κλειστή λογοτεχνική κοινότητα της χώρας και του εξασφάλισε την πρώτη του λογοτεχνική αναγνώριση. Ταυτοχρόνως, συνεχίζει την έκλυτη ζωή και αφήνει και πάλι κολοσσιαία χρέη.

Στα 21 του πια, ο Βύρων στρογγυλοκάθεται στη θέση του στη Βουλή των Λόρδων, ενώ την επόμενη χρονιά θα ξεκινήσει το μακρύ ταξίδι του στη Μεσόγειο, όπου και θα γράψει ένα από τα πλέον περίφημα ποιήματά του, «Το Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ», με θέμα τις εντυπώσεις ενός νεαρού άντρα που ταξιδεύει σε άγνωστα εδάφη.

Στην περιήγησή του στη Μεσόγειο το 1809 ο Βύρων δεν παρέλειψε να επισκεφθεί την Ελλάδα, την οποία ερωτεύτηκε αμέσως. Αφού συναντήθηκε με τον Αλή Πασά στο σαράι του, ο ποιητής περιδιάβηκε όλη σχεδόν τη χώρα και ξεναγήθηκε στα μνημεία του ελληνικού πολιτισμού.

Δεν παρέλειψε βέβαια να ερωτευτεί και πάλι, αυτή τη φορά την κόρη του βρετανού πρόξενου Θεόδωρου Μακρή, στην οποία και αφιέρωσε το περίφημο ποίημά του «Κόρη των Αθηνών» (1809). Ο Βύρων θα παραμείνει στην Ελλάδα άλλους 10 μήνες, μετρώντας αμέτρητες περιπέτειες, που λίγο έλειψε να του στερήσουν τη ζωή. Ο ίδιος πέρασε κολυμπώντας τα Στενά του Ελλήσποντου, μιμούμενος τον άθλο του μυθικού Λέανδρου(!), κατόρθωμα που το είχε καμάρι σε όλο του τον σύντομο βίο!

Το 1811 ωστόσο, με τον ίδιο χτυπημένο πάλι βαριά από ελονοσία, αποφασίζει να επιστρέψει στη Βρετανία. Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς χάνει τη μητέρα του, που παρά τη δύσκολη σχέση τους θα τον βυθίσει στη θλίψη. Η δημοσίευση ωστόσο του «Προσκυνήματος του Τσάιλντ Χάρολντ» θα τον κάνει διασημότητα και θα τον βγάλει από το βαρύ του πένθος, όπως και μια σειρά φυσικά από νέα σεξουαλικά σκάνδαλα και θυελλώδη ειδύλλια.

Το καλοκαίρι του 1813 ο Βύρων θα εμπλακεί ερωτικά με την ετεροθαλή αδελφή του Αυγούστα, που ήταν πλέον παντρεμένη. Το πάθος, οι ενοχές που νιώθει αλλά και η περιρρέουσα φημολογία για τον αιμομικτικό δεσμό θα απαθανατιστούν σε μια σειρά από λαμπρά «σκοτεινά» ποιήματα, όπως «Ο Γκιαούρ», «Η Νύφη της Αβύδου», «Ο Κουρσάρος», «Η Πολιορκία της Κορίνθου» κ.ά.

Οι συλλογές του γίνονται ανάρπαστες, φέρνοντάς του ακόμα περισσότερα λεφτά, τα οποία ξοδεύει φυσικά αφειδώς σε έξαλλες διασκεδάσεις και σεξουαλικές περιπέτειες, με τα χρέη να συσσωρεύονται για ακόμα μια φορά. Ως τρόπο για να ξεφύγει από την έκλυτη ζωή και τις εφήμερες σχέσεις, κάνει τον Σεπτέμβριο του 1814 πρόταση γάμου στην Άνα (Αναμπέλα) Ισαβέλα Μίλμπανκ, μια γυναίκα ιδιαίτερα μορφωμένη και καλλιεργημένη.

Ο γάμος τους θα λάβει χώρα τον Ιανουάριο του 1815 και τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς θα γεννηθεί η κόρη τους, Αυγούστα Άδα. Ο γάμος δεν έμελλε ωστόσο να κρατήσει πολύ, καθώς η διαφορετικότητα των χαρακτήρων παραήταν έκδηλη, και τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς η κακότυχη ένωση πήρε τέλος, με την Αναμπέλα να εγκαταλείπει τον Βύρων βουτηγμένο στο ποτό, τα χρέη και τις φήμες που έδιναν και έπαιρναν για τον αιμομικτικό του δεσμό αλλά και τις ομοφυλοφιλικές του περιπέτειες.

ίδιος δεν θα ξαναέβλεπε ποτέ τη γυναίκα και την κόρη του…

Αυτοεξορία

Τον Απρίλιο του 1816, μέσα σε κλίμα ιδιαίτερα αφιλόξενο για τον ίδιο, που τον ανάγκαζει να αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις, ο Βύρων εγκαταλείπει την Αγγλία, στην οποία μάλιστα έμελλε να μην επιστρέψει ποτέ. Ταξίδεψε στη Γενεύη, όπου έγινε φίλος με τον λογοτέχνη Πέρσι Σέλεϊ και την επίσης συγγραφέα γυναίκα του Μέρι Σέλεϊ. Στην παραμονή του στην Ελβετία συγγράφει την τρίτη ωδή του «Τσάιλντ Χάρολντ», αυτή τη φορά μεταφέροντας τις εντυπώσεις του από τα ταξίδια του στο Βέλγιο και την περιπλάνησή του κατά μήκος του ποταμού Ρήνου. Την ίδια εποχή γράφει και το κορυφαίο του ποιητικό δράμα «Μάνφρεντ».

Το καλοκαίρι του 1816 οι Σέλεϊ μετακόμισαν πίσω στην Αγγλία, με την αδερφή της Μέρι, Κλερ, να γεννά την κόρη του Βύρωνα Αλέγκρα τον Ιανουάριο του 1817. Τον Οκτώβριο του 1816, ο Βύρων και ο αδελφικός του φίλος Τζον Χόμπχαους μετακινούνται στην Ιταλία, με τον ίδιο να συνεχίζει την έκλυτη ζωή και τις ερωτικές περιπέτειες, που θα απαθανατιστούν στην κορυφαία του ίσως ερωτική συλλογή, τον «Δον Ζουάν»: ο ίδιος θα προλάβει να γράψει 16 ωδές μέχρι τον θάνατό του, αφήνοντας το εκτενές ποίημα ανολοκλήρωτο.

Όντας στην Ιταλία, υποστηρίζει ενεργά το φιλελεύθερο κίνημα που ξέσπασε στη χώρα, με την άσωτη ζωή του να αφήνει ωστόσο το στίγμα της στην υγεία του: ο Βύρων, παρά το γεγονός ότι ήταν μόλις 30 ετών, μοιάζει πλέον πολύ μεγαλύτερος και καταβεβλημένος. Άλλο ένα ειδύλλιο θα σημαδέψει την παραμονή του στην Ιταλία: συνδέεται ερωτικά με την 19χρονη παντρεμένη κοντέσα Teresa Guiccioli, η οποία σύντομα θα εγκαταλείψει τον άντρα της για τα μάτια του ρομαντικού ποιητή.

Η ισχυρή προσωπικότητά του θα μαγέψει και τον πατέρα της αριστοκράτισσας, ο οποίος θα μυήσει τον ποιητή στη μυστική εταιρία Carbonari, που είχε σκοπό να απελευθερώσει την Ιταλία από τον αυστριακό ζυγό. Μεταξύ 1821-1822, ο Βύρων αναλαμβάνει τα ηνία της εφημερίδας της εταιρίας και μπλέκεται ενεργά στο αυτονομιστικό κίνημα…

Τελευταία ηρωική περιπέτεια

Το 1823, ο αεικίνητος Βύρων αναλαμβάνει την πρόσκληση να υποστηρίξει ενεργά τον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία από τον οθωμανικό ζυγό. Ο ίδιος δαπανά ένα τεράστιο ποσό της προσωπικής του περιουσίας για την επισκευή του ελληνικού στόλου και συγκροτεί δικό του στρατιωτικό απόσπασμα, αποτελούμενο από σουλιώτες μαχητές! Γράφει σχετικά στο «Ημερολόγιο της Κεφαλλονιάς» (Ιούνιος 1823): «Οι σκλάβοι ξεσηκώθηκαν / κι εγώ θα κάνω πίσω; / Το στάχυ ξαναωρίμασε / κι εγώ δεν θα θερίσω;».

Aφού παρέμεινε 6 μήνες στην Κεφαλλονιά, αποφασίζει να μετακινηθεί στον Μοριά, εγκαθίσταται ωστόσο στο Μεσολόγγι, όπου έρχεται σε επαφή με τον Μαυροκορδάτο, στον οποίο και δίνει άλλο ένα μεγάλο ποσό της προσωπικής του περιουσίας για τις ανάγκες του αγώνα.

Ταυτοχρόνως, λειτουργεί ως δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ αγωνιστών και βρετανών φιλελλήνων για τη σύναψη του πρώτου επαναστατικού δανείου, ως μέλος άλλωστε του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, κρούοντας παράλληλα τον κώδωνα του κινδύνου για την κατεύθυνση των χρημάτων: διαβλέποντας τις πολιτικές διαμάχες που είχαν ήδη ξεσπάσει στους κόλπους της ηγεσίας των ελλήνων αγωνιστών, καλεί σε αποκλειστική χρήση των χρημάτων για την απελευθέρωση του έθνους και όχι για αλλότριους πολιτικούς σκοπούς.

Παράλληλα με το μέλημά του για τη στρατιωτική πορεία της Επανάστασης, αναλαμβάνει τον ρόλο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των οπλαρχηγών.

Παρατηρεί σε επιστολή του: «Καθώς ήρθα εδώ για να υποστηρίξω όχι μια φατρία, αλλά ένα έθνος και για να συνεργαστώ με τίμιους ανθρώπους και όχι με κερδοσκόπους ή καταχραστές (κατηγορίες που ανταλλάσσονται καθημερινά ανάμεσα στους Έλληνες), θα χρειαστεί πολλή περίσκεψη για να αποφύγω τη μομφή ότι μεροληπτώ και αντιλαμβάνομαι ότι αυτό θα είναι πολύ δύσκολο, γιατί έχω ήδη λάβει προσκλήσεις από περισσότερα του ενός από τα αλληλοσπαρασσόμενα κόμματα, πάντα με τη δικαιολογία ότι αυτοί είναι οι γνήσιοι εκπρόσωποι του έθνους».

Σε επιστολή που εμπιστεύεται στον φίλο του Χόμπχαους τον Σεπτέμβριο του 1823 διαμαρτύρεται: «Οι Έλληνες φαίνεται να κινδυνεύουν περισσότερο από τη διχόνοιά τους, παρά από τις επιθέσεις του εχθρού».

Προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στις έριδες των ηγετών της επανάστασης, ο Βύρων προσβάλλεται και πάλι από ασθένεια τον Φεβρουάριο του 1824, με τον πυρετό να μην πέφτει με τίποτα. Ο μεγάλος φιλέλληνας πέθανε στις 19 Απριλίου 1824 στο Μεσολόγγι, σε ηλικία 36 ετών. Ο θρήνος για τον χαμό του απλώθηκε όχι μόνο στην επαναστατημένη Ελλάδα, που τον έκλαψε ως ήρωα, αλλά και την Αγγλία, που πένθησε τον θάνατο του κορυφαίου ρομαντικού ποιητή της.

Ο Διονύσιος Σολωμός συνθέτει μακρά ωδή στη μνήμη του, ενώ στην τελευταία του κατοικία τον συνοδεύει το λιτό επίγραμμα του εθνικού μας ποιητή, με τη μαχόμενη Ελλάδα να μένει παγωμένη και να βυθίζεται σε βαθιά περισυλλογή: «Λευτεριά για λίγο πάψε / να χτυπάς με το σπαθί / κι έλα σίμωσε και κλάψε / εις του Μπάιρον το κορμί»…

pronews.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη, 11 Απριλίου 2023 22:33

Τιμή και δόξα στους Γελεκτσήδες της Εξόδου

Του Κώστα Σακαρέλου

Τώρα που χαμήλωσαν τα φώτα των Γιορτών Εξόδου και η πόλη επανέρχεται σιγά σιγά στην καθημερινότητά της, τώρα είναι ο κατάλληλος χρόνος, με ηρεμία, σύνεση και σωφροσύνη, να μιλήσουμε για τους Γελεκτσήδες και για το μέγεθος της προσφοράς τους στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα.

Γελεκτσήδες ονομάστηκαν τα ενενήντα περίπου Μεσολογγιτάκια, που φορούσαν γιλέκο την ώρα της μάχης, για να μην τα βαραίνει η κάπα. Οι νέοι αυτοί, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν ήταν παραπάνω από 15 – 16 χρόνων, πρόσφεραν πολλά στις πολιορκίες και στην Έξοδο των κατοίκων της ιερής πόλης και έγραψαν με τις γενναίες πράξεις τους ηρωικά κατορθώματα.

Γράφει ο Δημήτριος Φωτιάδης, αναφερόμενος στη δράση τους: «… Όσο για τα παιδιά, βλέπουν τα ντουφέκια, τις πάλες, τα γιαταγάνια, τις μπιστόλες και τα ρέγεται η ψυχή τους. Ξεκολλημό δεν έχουν από τις ντάπιες και τα ταμπούρια και χύνουν με μολύβι κανονάκια και μπάλες», ενώ ο Κωστάκης Πετρόπουλος σημειώνει: «… Μια ομάδα από μικροπαίδια … γεμίζουν κατά τις μάχες τα ντουφέκια των αγωνιστών, μένοντας δίπλα τους, εξουδετερώνουν πολλές φορές, με μια καταπληκτική επιδεξιότητα και ψυχραιμία, αλλά και με άμεσο κίνδυνο της ζωής τους, τις μπόμπες των Αγαρηνών, βγάζοντας το φιτίλι τους και παίρνουν κι αυτά μέρος στα γιουρούσια, άλλοτε με αληθινά όπλα και άλλοτε με σφεντόνες».

Μια από τις επικίνδυνες αποστολές που εκτελούσαν τα παιδιά ήταν αυτή του ταχυδρόμου. Περνούσαν κάτω απ’ τη μύτη του εχθρού, μεταφέροντας μηνύματα. Αναφέρεται πως ο Κιουταχής, τρία από τα παιδιά που συνέλαβαν οι στρατιώτες του, τα κρέμασε στη μέση του στρατοπέδου, απέναντι από τις ντάπιες, για να τα βλέπουν οι γονείς τους.

Σε σχέση με τη δράση των Γελεκτσήδων, αναφέρεται και τούτο: Το πρώτο βράδυ που οι Τούρκοι έκοψαν το νερό, καταστρέφοντας τον αγωγό του υδραγωγείου που ήταν έξω από το τείχος, χρειάστηκαν στην πόλη καθαρό νερό για να περιποιηθούν τις πληγές μερικών λαβωμένων. Τότε μερικά παιδιά, ηλικίας 12 ως 15 ετών, σκέφτηκαν να το προμηθευτούν από μια γνωστή τους πηγή, χωμένη ανάμεσα σε δυο ψηλούς και ντυμένους από χαμόκλαδα όχτους, που έφτιαχναν σε κείνο το μέρος ένα μικρό βάραθρο. Για να φτάσουν όμως εκεί, έπρεπε να περάσουν ανάμεσα από τις εχθρικές σκηνές. Δεν δίστασαν καθόλου. Γλίστρησαν σαν ίσκιοι κι έφτασαν έρποντας πάνω απ’ την πηγή. Πιασμένα χέρι χέρι, κατέβασαν το μικρότερο της παρέας, που ήταν και το ελαφρύτερο, στην πηγή, προμηθεύτηκαν το πολύτιμο νερό και γύρισαν συρτά – συρτά πάλι στο φρούριο, αστράφτοντας από χαρά και ικανοποίηση.

Ακόμα, στη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας, τη νύχτα των Χριστουγέννων του 1822, ένα δωδεκάχρονο παιδί, ο Γιωργάκης Άρτης, έσωσε την πόλη, αποτρέποντας τον αιφνιδιασμό των Τούρκων.

Στη ναυμαχία που έγινε στο Βασιλάδι στις 25 Ιουλίου του 1825 διακρίθηκε ο 18χρονος Μάνθος Τρικούπης. Είχε ως συμπολεμιστές του στο πλεούμενό του τον μικρότερο αδερφό του Θεμιστοκλή και άλλα παιδιά της ηλικίας του.

Το Βασιλάδι δέχτηκε τη μοιραία επίθεση το πρωί της 23^ης Φεβρουαρίου 1826. Σε ένα από τα 14 κανόνια του νησιού πυροβολητής είναι ένα δεκάχρονο αγόρι, ο Σπύρος Παπαλουκάς.

Ένα άλλο παλικαράκι, ο Γιώργος Βαλτινός, στις 25 Μαρτίου του 1826, μαζί με τον χιλίαρχο Καρακώστα Δροσίνη και τον Πέτρο Γαλιώτη ή Αγγούρα για αμπωχτή, που είχε μαζί του και τον 14χρονο γιο του Σωτήρη, πήραν ένα πριάρι, φόρτωσαν 4 κιβώτια φυσέκια και δυο βαρέλια νερό κι αναχώρησαν, με προορισμό την Κλείσοβα. Κατάφεραν και πέρασαν ανάμεσα από τον εχθρικό στόλο χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Λίγο πριν φτάσουν στην Κλείσοβα όμως τους πήραν χαμπάρι οι Τούρκοι κι έριξαν εναντίον τους. Από τις βολές τους σκοτώθηκε ο Σωτήρης, καθώς και ο πατέρας του.

Στην εποποιία της Κλείσοβας, ανήμερα της 26^ης Μαρτίου του 1826, διακρίθηκε για την τόλμη του ο μικρός Ζαφείρης Ράπεσης.

Βορίλας Τάσος ήταν το όνομα του 16χρονου παιδιού που κατάφερε να διασπάσει τον κλοιό των Τουρκοαιγυπτιακών δυνάμεων και να φέρει τον Κίτσο Τζαβέλα με λίγα παλικάρια του πάνω στο νησί της Κλείσοβας, που το υπεράσπιζε ο Παναγιώτης Σωτηρόπουλος με 125 άντρες, ενώ Σφήκας ήταν το παρατσούκλι του ψυχογιού του αξιωματικού Αποστόλη Καρατζογιάννη απ’ το Νεοχώρι, το οποίο, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Κασομούλη, σκότωσε τον αρχηγό των Αιγυπτίων, όταν αυτοί επιχείρησαν και έκτη επίθεση, αναγκάζοντας τους εχθρούς να οπισθοχωρήσουν.

15χρονος Γελεκτζής ήταν κι ο Μανώλης – το επώνυμό του παραμένει άγνωστο – που σκότωσε με το σπαθί του τον Τούρκο, ο οποίος κάθε πρωί έκανε έπαρση της τουρκικής σημαίας στο στρατόπεδό του επιδεικτικά και βρίζοντας τους Έλληνες.

Ο 13χρονος Αντώνης Μπάκας, έπεσε νεκρός σ’ ένα γιουρούσι των εχθρών, αφού προηγούμενα όμως κατάφερε ν’ αφοπλίσει δυο Τούρκους.

Ένα άλλο παιδί, ο Παντελής Πλατύκας, σκοτώθηκε ενώ προσπαθούσε να επισκευάσει μια σπουδαία μισογκρεμισμένη ντάπια. Δίπλα είχε και το καριοφίλι του, γιατί όταν οι συνθήκες το επέβαλαν, άφηνε το χτίσιμο και πολεμούσε. Τον κήδεψαν με όλες τις οφειλόμενες τιμές. Ο επίσκοπος Ιωσήφ Ρωγών, στον επιτάφιο λόγο του, προέτρεψε τους φίλους και τους συναγωνιστές του να μιμηθούν τη γενναιοψυχία του.

Γέννημα θρέμμα του Μεσολογγίου ήταν κι ο Πάνος Κατσαούνης, γεννηθείς το 1810, ο οποίος υπηρέτησε την πατρίδα από την αρχή του Αγώνα. Συμμετείχε σε όλες τις πολιορκίες του Μεσολογγίου και ήταν μέλος της φρουράς του. Κατά την Έξοδο πιάστηκε αιχμάλωτος και για τέσσερα ολόκληρα χρόνια έζησε την πικρή ζωή της αιχμαλωσίας.

Ο Γρηγόριος Ανδρέου γεννήθηκε το 1808 στη Γαβαλού της Μακρυνείας. Οι καπεταναίοι Δημήτριος Μακρής, Μήτρος Ντόβας και Πέτρος Τσερπέλης τον είχαν για «δεξί χέρι» τους. Έτρεχε σαν ζαρκάδι όπου χρειαζόταν, πάντα πρόθυμος και αεικίνητος, αψηφώντας τα τουρκικά βόλια. Στον φάκελό του διαβάζουμε: «Διακρίθηκε για την πειθαρχία του, την ανδρεία του, τον ζήλο και την αφοσίωσή του στον απελευθερωτικό αγώνα».

Ο 10χρονος Αλέξιος Κωνσταντακόπουλος καταγόταν από το Ευηνοχώρι.

Ξεχωριστή αναφορά αξίζουν και οι υπόλοιποι ανώνυμοι ήρωες και ηρωίδες. Γράφει ο Μάγερ στο «Ημερολόγιό» του:

30-4-1825: Αι εχθρικαί σφαίραι εφόνευσαν κατά δυστυχίαν μίαν νέαν 14 ετών.

11-5-1825: Από μέρους μας εφονεύθη μία Ελληνίς 17 ετών.

18-6-1825: Από δε την έκρηξιν μιας βόμβας, εφονεύθη εις την πόλιν μας μία γυνή και από εν βόλι ένας νέος.

2-7-1825: Εν τούτοις εφονεύθη μία παρθένος χωρική 12 ετών.

Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός πως τη βραδιά της Εξόδου, από τα εφτά παιδιά της οικογένειας του Τάσου Μπακανδρέα τα τέσσερα σκοτώθηκαν και τα τρία πιάστηκαν μαζί με τη μάνα τους αιχμάλωτα. Έμειναν στη σκλαβιά για επτά χρόνια και ξαναγύρισαν στην πόλη τους το 1833.

Ακόμα, από τα εννιά παιδιά της οικογένειας Μπαλαμπάνη απ’ τη Σταμνά, τα έξι (αγόρια) σκοτώθηκαν τη βραδιά της Εξόδου και τα δυο (κορίτσια) πιάστηκαν αιχμάλωτα.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως στο νησί Κάλαμος, στο οποίο κατέφυγαν πολλοί από τους πολιορκημένους, συντάχτηκε κατάσταση με τα ονοματεπώνυμα 1582 αγνοούμενων αιχμαλώτων. Από όλους αυτούς, τα 889 ήταν παιδιά. Από αυτά, τα 306 ήταν μέχρι 10 ετών και τα υπόλοιπα 583 από 11 έως 20 ετών.

Πολλά από τα παιδιά αυτά πέθαναν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Άλλα κατάφεραν αργότερα και γύρισαν στο Μεσολόγγι, σε ελεεινή κατάσταση, όπως ο Σπύρος Παπαλουκάς ή η αρχοντοπούλα Κρίνα, κόρη του Αναστάση Μπάκα, που μετά από δέκα χρόνια σκλαβιάς στην Αίγυπτο επέστρεψε τυφλή. Μερικά κατέλαβαν αξιόλογες θέσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ενδεικτικά αναφέρω τον Δημητράκη Γιαξίμη, τον μετέπειτα Αραμπή πασά της Αιγύπτου και τον Πάνο Γαλανό, που ο Ιμπραήμ τον έστειλε στον πατέρα του Μοχάμεντ Άλι, όπου σπούδασε κι έφτασε να γίνει υπουργός των Εξωτερικών, γνωστός ως Ζουφλικάρ Πασάς. Ο Γιώργος Μηλιώνης έπεσε στα χέρια ενός πονόψυχου και πλούσιου Τούρκου, σπούδασε, έγινε πλωτάρχης του τουρκικού ναυτικού κι όταν πληροφορήθηκε μυστικά ότι ζούσε ο πατέρας του Χρήστος, τον κάλεσε στην Πόλη και μετά γύρισαν μαζί στο Μεσολόγγι, όπου κατατάχτηκε στον ελληνικό στρατό.

Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά αξίζει ένα γεγονός, το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Στερεά Ελλάς» την 1^η Απριλίου του 1923:

Ο γιατρός Αθανάσιος Δροσίνης, ταξιδεύοντας κατά το 1868 από την Εσπερία στην Ελλάδα, γνωρίστηκε πάνω στο ατμόπλοιο με κάποιον Τζοβάνο Σπεράντζα, ο οποίος διέμενε εμπορευόμενος στο Σπολάτο της Δαλματίας. Του εξομολογήθηκε ότι είναι Μεσολογγίτης και ότι πηγαίνει να συναντήσει συγγενείς του στο Μεσολόγγι. Οι συνεννοήσεις γίνονταν στην ιταλική γλώσσα.

Του αποκάλυψε ότι πριν από λίγο καιρό είχε πεθάνει ο πατέρας του και του είχε αφήσει μέσα στο χρηματοκιβώτιο ένα δέμα που περιείχε ένα πανωφοράκι μπλε, ένα σκουφάκι, ένα υποκαμισάκι, ένα ζωνάρι και δυο κόκκινα «τσαρουχάκια», ανήκοντα σε παιδί 3 – 4 ετών, και ένα σημείωμα που έγραφε:

«Στις 25 Απριλίου 1826 αγκυροβολημένος στο Κρυονέρι του Μεσολογγίου, ένεκα κακού καιρού, αγόρασα τον Τζοβάνο μου 2 – 3 ετών από Άραβα στρατιώτη αντί 10 ταλήρων. Ο στρατιώτης είχε και ένα μεγαλύτερο κοριτσάκι και όταν εγώ πήρα τον Τζοβάνο και έφυγα, αυτό έκλαιγε. Θα ήταν φαίνεται αδερφάκια. Ο Τζοβάνος μου φορούσε τα ρουχαλάκια που τα έχω κρυμμένα». Από κάτω υπήρχε η υπογραφή του πατέρα μου.

Ο γιατρός με τον Τζοβάνο κατέβηκαν στο Μεσολόγγι και εκεί, σε μια δραματική συνάντηση, τον αναγνώρισε η υπέργηρη μάνα του απ’ τα ρούχα που της έδειξε και του τα είχε φορέσει τη βραδιά της Εξόδου κι από ένα σημάδι του σώματός του.

Μετά από αυτή την εξέλιξη, ο Τζοβάνο ξαναβαφτίστηκε, παίρνοντας και πάλι το πραγματικό του όνομα (Κώστας Σκεπετάρης). …

Εμείς οι νεοέλληνες έχουμε υποχρέωση, σε ένδειξη τιμής, σεβασμού κι ευγνωμοσύνης να μνημονεύουμε τις πράξεις τους και να προβάλλουμε στη νέα γενιά τους ήρωες αυτούς ως πρότυπα αγώνων για την κατάκτηση κι εδραίωση της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Πηγές:

Περιοδικό «ΤΑ ΑΙΤΩΛΙΚΑ», τεύχη 14 και 16
Ιερά Μονή Παναγίας Βαρνάκοβας, «Μαρτυρικά και Ηρωικά νειάτα», Δωρίδα 2011

agriniopress.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 11 Μαρτίου 2023 18:37

Κρικελλιώτες αγωνιστές στις μάχες Κεφαλοβρύσου, Καλιακούδας και στην πολιορκία του Μεσολογγίου

Του Κώστα Σακαρέλου

Στο προσκλητήριο της Εθνεγερσίας του 1821, βροντερό παρών έδωσε και το Κρίκελλο Ευρυτανίας, με δεκάδες απλούς στρατιώτες αλλά και με καπεταναίους, οι οποίοι, πλάι στους γνωστούς και μεγάλους Ρουμελιώτες αρχηγούς, πολέμησαν για «του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία», αποτελώντας αιώνιο παράδειγμα για τις επόμενες γενιές των Ελλήνων.

Επειδή δεν είναι δυνατόν στα πλαίσια της παρούσας σύντομης αναφοράς να αναφερθούν τα ονοματεπώνυμα όλων των μαχητών του Κρικέλλου, προτιμήθηκε να μνημονευθούν επωνύμως μόνο τέσσερις συγκεκριμένες μορφές αξιωματικών του Αγώνα, αυτές του υποχιλιάρχου Γεωργίου Αναγνώστου και των πεντηκοντάρχων Νικολάου Ντούμα, Γεωργίου Μπακάλη και Καρακουλογιάννη Κρικελιώτη.

Οι παραπάνω προτάθηκαν στις 17 Μαρτίου 1825, για προβιβασμό στους παραπάνω βαθμούς, με αναφορά του στρατηγού Γιαννάκη Γιολδάση προς το Υπουργείο Πολέμου, ως αποδείξαντες “πιστάς προς την πατρίδα εκδουλεύσεις”.

Στη μάχη που έγινε στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου στις 9 Αυγούστου 1823, με σκοπό την παρεμπόδιση καθόδου πολυάριθμου τουρκικού στρατού στο Μεσολόγγι, στη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκε ο Μάρκος Μπότσαρης, συμμετείχαν 267 Ευρυτάνες αγωνιστές. Από αυτούς, οι ογδόντα οκτώ (88) ήταν Κρικελλιώτες, βάσει της έρευνας του ιστορικού ερευνητή Θανάση Γιαννακόπουλου, που δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή εφημερίδα «Νέα Εποχή», του Κώστα Ι. Ζήση και εμπεριέχεται στο βιβλίο του με τίτλο: «Αγραφιώτες και Καρπενησιώτες αγωνιστές στην επανάσταση του 1821», αλλά και των αιτήσεων των ίδιων των αγωνιστών και των Πιστοποιητικών τους, που βρίσκονται στα ΓΑΚ.

Μετά τη μάχη του Κεφαλοβρύσου οι Τούρκοι, επειδή φοβήθηκαν πιθανές ενέδρες των Ελλήνων στα στενά περάσματα του Προυσού, άλλαξαν το δρομολόγιό τους. Κινήθηκαν νοτιοανατολικά, ανέβηκαν στο όρος Καλιακούδα, με σκοπό να κατηφορίσουν προς το Μεσολόγγι, ακολουθώντας τη διαδρομή «Ψηλός Σταυρός – Αράχοβα – Πλάτανος – Αρτοτίβα – Δερβέκιστα». Οι Έλληνες τους έστησαν καρτέρι σε απόκρημνη πλαγιά της Καλιακούδας, από την οποία θα περνούσαν υποχρεωτικά, και τους περίμεναν, με αρχηγό τον Ζυγούρη Τζαβέλα.

Στις 27 Αυγούστου έγινε μάχη, στην οποία σκοτώθηκαν 200 περίπου Έλληνες και 500 Τούρκοι. Στη μάχη αυτή συμμετείχαν και 76 Κρικελλιώτες, όπως προκύπτει από τις αιτήσεις και τα αντίστοιχα Πιστοποιητικά των αγωνιστών, που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ), καθώς και από την έρευνα του Κώστα Ι. Ζήση, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στο βιβλίο του με τίτλο: «Αγραφιώτες και Καρπενησιώτες αγωνιστές στην επανάσταση του 1821».

Αξίζει ακόμα να επισημανθεί ότι σε μάχες που έγινε στο Μεσολόγγι, σύμφωνα με τα γραφόμενα των ερευνητών Κώστα Ζήση, Αλέξανδρου Χουλιαρά, Δημητρίου Μαριόλη και Αθανασίου Γιαννακόπουλου, πήραν μέρος 84 Κρικελλιώτες.

Δύο από αυτούς, οι Τρούζος Δημήτριος του Γεωργίου και Φαρασλής Νικόλαος του Κων/νου σκοτώθηκαν κατά την Έξοδο. Ο δεύτερος μάλιστα, επικεφαλής 50 στρατιωτών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και τα αδέλφια του, τελούσε υπό τις διαταγές του Καραϊσκάκη.

Ο Κρικελλιώτης Καλτσάς Ιωάννης, στη διάρκεια της πολιορκίας, ήταν στη Φρουρά του Μεσολογγίου υπό τις διαταγές του Νικολάου Κοντογιάννη. Κατά την ηρωική έξοδο πληγώθηκε βαριά στο στήθος και μετά από δυο μήνες πέθανε.

Οκτώ Κρικελλιώτες, οι Κρέτσης Γεώργιος, Μακρής Γεώργιος, Μάνθος Γεώργιος, Μοσχούτας Δημήτριος, Πανάκης Παναγιώτης, Ντούμας Μαργαρίτης, Παστρωμάς ή Παστρομάς Αθανάσιος και Χουλιαράς ή Χουλιάρας Κωνσταντίνος τραυματίστηκαν στη διάρκεια της πολιορκίας ή κατά την Έξοδο.

Τέλος, ο Τρούζος Αθανάσιος του Γεωργίου ήταν με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη στην πολιορκία του Μεσολογγίου, όπου αιχμαλωτίστηκε μαζί με την αδελφή του Τασία και χάθηκαν.

agriniopress.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή, 24 Φεβρουαρίου 2023 19:00

Αιτωλοί: Η ανυπότακτη ελληνική φυλή που νίκησε τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Αθηναίοι, Σπαρτιάτες, Μακεδόνες, Θηβαίοι. Αυτοί έρχονται συνήθως στο μυαλό μας όταν ακούμε κάτι περί Αρχαίας Ελλάδας. Υπάρχει, όμως, ένα φύλο που παραμένει εδώ και χιλιάδες στην αφάνεια.

Πρόκειται για τους Αιτωλούς, έναν άγριο λαό που κατάφερε, όμως, να σημειώσει μια τεράστια πολεμική επιτυχία κόντρα σε όλες τις προβλέψεις της εποχής.

Πώς, άλλωστε, να δικαιολογήσει κανείς το γεγονός πως οι Αιτωλοί, ένας λαός μερικών χιλιάδων βοσκών (μπορούσαν να καλέσουν περίπου 10.000 πολεμιστές στη μάχη) κατάφεραν να αναχαιτίσουν και τελικά να επικρατήσουν έναντι του πανίσχυρου στρατού του Μεγάλου Αλεξάνδρου;

Αυτή είναι η ιστορία μίας από τις πιο απρόσμενες πολεμικές νίκες που σημειώθηκαν ποτέ στην Αρχαία Ελλάδα.

Αιτωλοί, ο άγριος λαός που νίκησε τους Μακεδόνες

Βρισκόμαστε στο 322 π.Χ. Ο Μέγας Αλέξανδρος μπορεί να έχει πεθάνει, ωστόσο, οι Μακεδόνες έχουν κυριαρχήσει σε ολόκληρη την Ελλάδα, υποτάσσοντας μεταξύ άλλων την Αθήνα και τη Σπάρτη. Υπήρχε, όμως, μια μικρή περιοχή που παρέμενε ακόμη ανεξάρτητη. Ήταν η περιοχή στην οποία κατοικούσαν οι αρχαίοι Αιτωλοί.

Έτσι, λοιπόν, το καλοκαίρι του 321 π.Χ. ένας στρατός 30 χιλιάδων και πλέον Μακεδόνων κατευθύνθηκε προς την περιοχή για να τους υποτάξουν. Αρχηγός της εκστρατείας ήταν ο Κρατερός, ένας βετεράνος στρατηγός που είχε σταθεί στο πλευρό του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην επέλαση προς την Ασία. Αυτό που ακολούθησε όμως δεν το περίμενε κανείς.

Παρά το γεγονός ότι οι Αιτωλοί ήταν πολύ λιγότεροι, κατάφεραν να τους αντιμετωπίσουν στα ίσια. Ο κύριος τρόπος για να καταφέρουν: ο ανταρτοπόλεμος. Γνωρίζοντας πολύ καλά την περιοχή, έστησαν ενέδρες και άμυνες σε καίρια σημεία και παγίδευσαν τους Μακεδόνες. Οι Αιτωλοί, με αυτόν τον τρόπο, κατάφεραν να προκαλέσουν μεγάλες απώλειες στο στρατόπεδο του εχθρού.

Το σχέδιο του Κρατερού που δεν έπιασε

Ο Κρατερός τότε αποφάσισε να βάλει σε εφαρμογή ένα σχέδιο που θεωρούσε πως θα έφερνε τη νίκη. Έτσι, λοιπόν, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, εμπόδισε τους Αιτωλούς να κατέβουν στα πεδινά, που ήταν ιδανικός τόπος για την αναζήτηση τροφής. Η πείνα και το τρομερό κρύο τους γονάτισε, ωστόσο αρνήθηκαν να υποχωρήσουν. Και η αντίσταση τελικά απέδωσε.

Ύστερα από αρκετούς μήνες αδιάκοπης μάχης, οι Μακεδόνες αποφάσισαν να κάνουν πίσω, να τερματίσουν την εκστρατεία και να κάνουν προσπάθειες για να επέλθει ειρήνη.

Η ιστορία αυτή, που παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστη στο ευρύ κοινό, είναι πραγματικά συναρπαστική. Ένα φύλο βοσκών κατάφερε να αντιμετωπίσει στα ίσια μια πολεμική υπερδύναμη. Την ίδια ώρα, η Αθήνα και η Σπάρτη είχαν ηττηθεί. Δεν το λες και μικρό κατόρθωμα.

oneman

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή, 24 Φεβρουαρίου 2023 18:56

Ακολουθώντας τα βήματα των Εξοδιτών τού Μεσολογγίου στη Βοιωτία

Η έρευνα του Μάκη Εξαρχόπουλου για την παραγωγή σειράς ντοκιμαντέρ

Ο Μάκης Εξαρχόπουλος, δημοσιογράφος ερευνητής σε θέματα ιστορίας και πολιτισμού, στο πλαίσιο της παραγωγής σειράς ντοκιμαντέρ, επισκέφθηκε τον περασμένο Νοέμβριο τη Βοιωτία, ακολουθώντας τα βήματα των 1.500 διασωθέντων Εξοδιτών, των πολεμιστών τής Φρουράς τού Μεσολογγίου, που μετά από μια δραματική πορεία στη Ρούμελη έφθασαν στο Ναύπλιο. Ο Μάκης Εξαρχόπουλος μας έστειλε το παρακάτω κείμενο, που αναφέρεται στα αποτελέσματα της έρευνάς του, ευχαριστώντας όσους τον βοήθησαν.

«Η έρευνά μου ξεκίνησε το 2018 με σκοπό την παραγωγή μιας δραματοποιημένης σειράς ντοκιμαντέρ με θέμα το Μεσολόγγι. Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται οι πολιορκίες και η ηρωική Έξοδος των πολιορκημένων, αλλά κυρίως αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν, το τι απέγιναν οι περίπου 1.500 άντρες τής Φρουράς τού Μεσολογγίου, που σώθηκαν από τους 3.500 πολεμιστές Σουλιώτες, Ηπειρώτες, Ρουμελιώτες και Μεσολογγίτες, που υπερασπίζονταν την πόλη.

Το Κυριάκι απ΄ όπου πέρασαν οι Εξοδίτες

Ο Μάκης Εξαρχόπουλος στην αρχή τού μονοπατιού, που οδηγεί
από το Κυριάκι στη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ.

Η Έξοδος πραγματοποιήθηκε τη νύχτα τού Σαββάτου τού Λαζάρου, στις 10 Απριλίου 1826, ξημερώνοντας Κυριακή των Βαϊων, και οι διασωθέντες άντρες τής Φρουράς, οι Εξοδίτες όπως αποκαλούνται, ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διαδρομή μέσα από τα βουνά τής Ρούμελης έφθασαν στις 16 Μαϊου στο Ναύπλιο, όπως μας πληροφορεί ο Νικόλαος Κασομούλης, που ήταν στο Μεσολόγγι, σώθηκε κατά την Έξοδο και κατέγραψε τα δραματικά γεγονότα εκείνων των ημερών.

Με οδηγό λοιπόν τον Κασομούλη, που περιγράφει με αρκετές λεπτομέρειες την πορεία των Εξοδιτών μέχρι το Ναύπλιο, αλλά και όσα διαδραματίστηκαν εκεί, ακολουθώντας τα βήματά τους, επισκέφθηκα τη Βοιωτία τον περασμένο Νοέμβριο, προσπαθώντας να προσδιορίσω τη διαδρομή που ακολούθησαν στα όρια του νομού και να εντοπίσω στοιχεία που διασώθηκαν μέχρι σήμερα και συνδέονται με το πέρασμά τους.

Η πορεία τους ξεκίνησε από το Μεσολόγγι, πέρασαν από τη Δερβέκιστα (Ανάληψη του Θέρμου), προχώρησαν προς τον Πλάτανο της ορεινής Ναυπακτίας, όπου τους περίμενε ο Καραϊσκάκης για να τους ταϊσει, συνέχισαν προς τα Λομποτινά (Άνω Χώρα), κι από εκεί προς τους Πενταγιούς, το Λιδωρίκι, τα Σάλωνα (Άμφισσα), το Χρισσό, το Καστρί (Δελφοί), την Αράχωβα, το Ζεμενό, το Κυριάκι, στη συνέχεια προς τη Μονή Οσίου Σεραφείμ Δομβούς, τη Μονή Ταξιαρχών,στα Χώστια (Πρόδρομος), ττη Δομβραίνα και τον όρμο τού Αγίου Ιωάννη, απ’ όπου πέρασαν με πλωτά μέσα απέναντι, στην Περαχώρα Κορινθίας και μέσω Ισθμού και Άργους έφθασαν στο Ναύπλιο.

Η έρευνά μου στη Βοιωτία ξεκίνησε από το μονοπάτι που οδηγούσε από το Καστρί (σημερινοί Δελφοί) στην Αράχωβα και κατέληξε στον όρμο τού Αγίου Ιωάννη, στον Κορινθιακό κόλπο, κοντά στη Δομβραίνα. Στο πρώτο τμήμα τής διαδρομής, από τους Δελφούς μέχρι την Αράχωβα, συμμετείχε και ο σκηνοθέτης Σταύρος Παρχαρίδης. Μαζί επιλέξαμε θέσεις γυρίσματος, κατάλληλες οπτικές γωνίες και πρόσωπα που θα μιλήσουν στο ντοκιμαντέρ.

Σε φωτογραφίες τού 19^ου αιώνα, που μας διέθεσε ο συλλέκτης ξενοδόχος Γιάννης Χριστόπουλος από τους Δελφούς, βλέπουμε καθαρά τον δρόμο που περνούσε μπροστά από το Καστρί και κατευθυνόταν προς την Αράχωβα. Μεγάλο τμήμα του συμπίπτει σήμερα με τον σύγχρονο δρόμο Δελφών – Αράχωβας.

Στην Αράχωβα συναντηθήκαμε με τον συγγραφέα Τάκη Μυλωνά, μελετητή τής τοπικής ιστορίας και λαογραφίας, ο οποίος μας έδωσε σημαντικές πληροφορίες για την περιοχή. Σημαντική ήταν η συμβολή τού Λουκά Παπαλεξανδρή, αλλά και του Γιώργου Οικονόμου, γνώστες και οι δυο των παλιών μονοπατιών τής Αράχωβας. Επισκεφθήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο με τα ενδιαφέροντα εκθέματα και την εντυπωσιακή εκδοτική δραστηριότητα, όπου η υπεύθυνη του Μουσείου, Ζωή Κουτσούμπα, μας διέθεσε τις εκδόσεις του.

Η βρύση στο Ζεμενό.

Το ξωκλήσι τού Οσίου Συμεών με το λίθινο πηγάδι, στο μονοπάτι απ΄ όπου πέρασαν οι Εξοδίτες.

Στο βάθος η Δομβραίνα με τον Πύργο τού Καραϊσκάκη να δεσπόζει στην περιοχή.
Σε πρώτο πλάνο η πεδινή έκταση, όπου πιθανόν στρατοπέδευσαν οι Εξοδίτες.

Στο Ζεμενό, με τη βοήθεια της Παναγιώτας Μπακούρου, εντόπισα τη βρύση από την οποία ήπιε νερό ο Κασομούλης και αρρώστησε, όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του. Στο μαρτυρικό Δίστομο ανέβηκα με τον Δήμαρχο Γιάννη Σταθά στον λόφο, όπου βρίσκεται το μνημείο τής σφαγής των κατοίκων τού χωριού από τους Γερμανούς, το 1944. Εκεί, από ψηλά, ο Δήμαρχος, καλός γνώστης των περασμάτων της περιοχής, μού έδειξε ένα μεγάλο τμήμα τής διαδρομής των Εξοδιτών, που έρχεται από το Ζεμενό, περνά βόρεια έξω από το Δίστομο, κατευθύνεται προς το Στείρι κι από εκεί στο Κυριάκι. Υπολόγισε μάλιστα τις ώρες που χρειάστηκαν οι Εξοδίτες για να φθάσουν από την Αράχωβα στο Κυριάκι.

Στο Δίστομο επισκέφθηκα το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού, όπου η επιμελήτρια Αμαλία Παπαϊωάννου μού έδωσε ηλεκτρονικά πλούσιο βιβλιογραφικό υλικό για την Επανάσταση του 1821, καθώς και μια σειρά από αξιόλογες εκδόσεις σχετικά με τη νεώτερη ιστορία τού τόπου. Ο Χρήστος Παπανικολάου, εθελοντής ξεναγός τού Μουσείου, μού έδωσε πολλές πληροφορίες για τα μονοπάτια της περιοχής και μαζί επισκεφθήκαμε πολλά σημεία τής διαδρομής των Εξοδιτών.

Με τον Χρήστο Παπανικολάου και τον Αντιδήμαρχο Γιάννη Πάστρα από το Στείρι ακολουθήσαμε ένα τμήμα τού δρόμου που οδηγούσε στο Κυριάκι τον 19^ο αιώνα και στη συνέχεια επισκεφθήκαμε την ιστορική Μονή τού Οσίου Λουκά, που θεωρείται πρότυπο βυζαντινού μνημείου τού 11^ου αιώνα.

Σε μια στροφή τού δρόμου, που περνούσε έξω από το Στείρι, κάτω από θεόρατα πλατάνια υπάρχει ακόμη το παλιό ξωκλήσι τού Οσίου Συμεών τού Στυλίτη, δίπλα στο νεώτερο, κι ένα παλιό λίθινο πηγάδι με μια μεγάλη γούρνα. Αναρωτήθηκα πόσοι διψασμένοι Εξοδίτες, που πέρασαν από εδώ, ξεδίψασαν άραγε πίνοντας νερό από αυτό το παλιό πηγάδι στη σκιά των πελώριων πλατάνων.

Σε φωτογραφίες των αρχών τού 20^ου αιώνα, που μου διέθεσε ο Δημήτρης Λαγός από το Στείρι, βλέπουμε τη θέση με το ξωκλήσι, όπως ήταν πλησιέστερα χρονικά στην εποχή που πέρασαν οι Εξοδίτες. Ο Δημήτρης Λαγός μού έδωσε σημαντικές πληροφορίες για το Στείρι και την περιοχή του. Μαζί επισκεφθήκαμε στην Παραλία Διστόμου τον Γιώργο Θεοχάρη, διευθυντή τού πολύ καλού περιοδικού ΕΜΒΟΛΙΜΟΝ, ο οποίος μου έδωσε τεύχη τού περιοδικού και πολλές πληροφορίες για την ευρύτερη περιοχή.

Στη γειτονική Αντίκυρα επισκέφθηκα την “Αλλοτροπία”, ένα εντυπωσιακό Μουσείο με ποικίλα εκθέματα από τη ζωή των Ελλήνων, έναν χώρο πολιτισμού, δημιούργημα του λογοτέχνη Δημήτρη Τζουβάλη και της Δήμητρας Παρασχαράκη. Πρόθυμα με ξενάγησαν στο Μουσείο τους, όπου μεταξύ άλλων υπάρχουν εκθέματα που συνδέονται με την Επανάσταση του 1821, μου μίλησαν για τη νεώτερη ιστορία τής περιοχής και μου έδωσαν βιβλία τού Δημήτρη Τζουβάλη.

Επέστρεψα στο Στείρι, για ν’ ακολουθήσω τα βήματα των Εξοδιτών προς το ορεινό Κυριάκι. Το μονοπάτι τού 19^ου αιώνα, που κάποια τμήματά του συμπίπτουν κι εδώ με τον σύγχρονο δρόμο, περνούσε ανατολικά από τη Μονή τού Οσίου Λουκά κι ανηφόριζε στις βορειοδυτικές πλαγιές τού Ελικώνα, για να καταλήξει στο Κυριάκι, που βρίσκεται σε υψόμετρο 760 μέτρων.

Οι Εξοδίτες έφθασαν στο Κυριάκι το μεσημέρι τής 1^ης Μαϊου 1826 και συνέχισαν την πορεία τους νοτιοανατολικά. Το ίδιο βράδυ διανυκτέρευσαν σε τρία σημεία κοντά στον Κορινθιακό, στη Μονή Οσίου Σεραφείμ Δομβούς, στη Μονή Ταξιαρχών και στα Χώστια, τον σημερινό Πρόδρομο. “Εις αυτά τα χωριά” λέει ο Κασομούλης “oύτε ψυχήν δεν ηύραμεν. Έφευγον ωσάν από την οργήν τού Θεού”.

Στο Κυριάκι ο μελετητής τής τοπικής ιστορίας Νίκος Γκώνιας, δάσκαλος για πολλά χρόνια στο χωριό, και ο ταχυδρομικός Χρήστος Μπαμπάς μού έδειξαν τα τμήματα του μονοπατιού, που σώζονται από την περιοχή τού Οσίου Λουκά μέχρι το Κυριάκι. Μαζί επισκεφθήκαμε και τη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ Δομβούς, ακολουθώντας μια δύσβατη ορεινή διαδρομή στον Ελικώνα, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, παράλληλη με το μονοπάτι που πέρασαν οι Εξοδίτες, τμήματα του οποίου βλέπαμε στα δυτικά.

Στη Μονή μάς καλοδέχθηκαν οι μοναχοί. Ο πατήρ Λουκάς μάς μίλησε για τον Όσιο Σεραφείμ και την ιστορία τής Μονής, ενώ σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχα με τον ηγούμενο Αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Τσεκούρα, ο οποίος απουσίαζε, ενημερώθηκα σχετικά με τη βιβλιογραφία και τους μελετητές τής Μονής.

Στο Κυριάκι αναζήτησα στοιχεία που σώζονται από την εποχή εκείνη και συνδέονται με το πέρασμα των Εξοδιτών. Εντόπισα μερικά, όπως την Τυφλόβρυση, μια βρύση χορταριασμένη σήμερα, στην είσοδο του χωριού, δίπλα στο παλιό μονοπάτι, που μου έδειξε ο Φωκίων Πούλος, επίτιμος πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου.

Επίσης, ο Νίκος Γκώνιας με οδήγησε και στην πετρόκτιστη Μεγάλη Βρύση τού χωριού, που υπήρχε και τότε, διαμορφωμένη όμως διαφορετικά. Απέναντί της υψώνεται αναστηλωμένη η παλιά εκκλησία τής Παναγίας, που υπήρχε κι αυτή και λειτουργούσε ως κοιμητηριακός ναός. Ο Νίκος Γκώνιας και ο Δημήτρης Ζαρογιάννης μου έδειξαν ψηλά, στο τέλος τού χωριού, την αρχή τού μονοπατιού που οδηγούσε στη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ Δομβούς.

Στο Κυριάκι συνάντησα ακόμη τον συγγραφέα Μπάμπη Παπαλουκά, που μου έδωσε πολλές πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα τής ευρύτερης περιοχής κατά την Επανάσταση του 1821. Πληροφορίες για τα μονοπάτια που οδηγούσαν στο Κυριάκι μού έδωσαν και ο Παναγιώτης Λιάκος, που έχει μια εξαιρετική ταβέρνα κοντά στο κέντρο τού χωριού, καθώς και οι κτηνοτρόφοι Χρήστος Βγένας και Γιώργος Παππάς.

Πριν αναχωρήσω από το Κυριάκι επισκέφθηκα το “Μουσείο Δασκάλου Νίκου Γ. Γκώνια”, όπου με ξενάγησε ο ίδιος. Πρόκειται για έναν χώρο με πληθώρα εκθεμάτων από την εκπαιδευτική διαδρομή, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αυτού τού σημαντικού δασκάλου, που άφησε έντονο το στίγμα του στους κατοίκους τού χωριού, αφού οι περισσότεροι υπήρξαν μαθητές του.

Από το Κυριάκι προχώρησα προς τα Χώστια, όπου με υποδέχθηκε ο πρόεδρος της κοινότητας Σεραφείμ (Μάκης) Δέδες, ο οποίος μου έδωσε σημαντικές πληροφορίες για το χωριό και το παλιό οδικό δίκτυο με τα μονοπάτια τού 19^ου αιώνα. Την επόμενη μέρα ο ακμαίος, παρ’ όλη την προχωρημένη ηλικία του, Νίκος Σταμάτης, καλός γνώστης των παλιών μονοπατιών, αφού τα περπάτησε πολλές φορές από μικρός, με οδήγησε στο μονοπάτι από το οποίο ήρθαν στα Χώστια οι Εξοδίτες και σημείωσε στον χάρτη τη διαδρομή που ακολούθησαν από τη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ Δομβούς μέχρι τα Χώστια, καθώς και τα τοπωνύμια της πορείας τους.

Με τον Νίκο Σταμάτη διανύσαμε ένα μεγάλο τμήμα τής διαδρομής τους κι εντοπίσαμε τα σημεία που συνδέονται με το πέρασμά τους, όπως το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία με τις παλιές τοιχογραφίες, λίγο πριν φθάσουν στα Χώστια, και μέσα στο χωριό τις παλιές βρύσες και την εκκλησία τής Ζωοδόχου Πηγής.

Από τα Χώστια επισκέφθηκα τη Μονή Ταξιαρχών, ένα από τα τρία σημεία όπου διανυκτέρευσαν οι Εξοδίτες το βράδυ τής 1^ης Μαϊου 1826. Η Μονή εγκαταλελειμμένη σήμερα, αλλά συντηρημένη πρόσφατα, διατηρεί όλα τα στοιχεία τού παρελθόντος της. Εδώ διανυκτέρευσε ο Κασομούλης, που καιγόταν από τον πυρετό εκείνο το βράδυ, άρρωστος από το Ζεμενό, όπως μας λέει ο ίδιος, και συνεχίζει: “Την αυγήν συνήλθα και φορτωμένον εις το άλογον με διάβασαν εις Δομπραίναν, οπού είχον στρατοπεδεύσει”.

Στη Δομβραίνα έφθασα κι εγώ ένα βράδυ, όπου με περίμενε ο πρόεδρος της κοινότητας, ο δημοσιογράφος Κώστας Μπούγιας. Μαζί με τον Κώστα Βόζη, που διετέλεσε γραμματέας τής κοινότητας κατά το παρελθόν, με καλοδέχθηκαν και μου έδωσαν πολλές πληροφορίες για τη Δομβραίνα και τον πύργο της.

Ο Πύργος τού Καραϊσκάκη, όπως λέγεται, βρίσκεται πάνω από το χωριό και δεσπόζει στην περιοχή. Όπως αναφέρει ο Κασομούλης ο πύργος συνδέεται με την πορεία των Εξοδιτών, ενώ η Δομβραίνα υπήρξε κομβικό σημείο τής διαδρομής τους εξαιτίας των γεγονότων που διαδραματίστηκαν εκεί. Όταν οι Εξοδίτες βρίσκονταν στο Χρισσό τής Φωκίδας, τέσσερις μέρες πριν φθάσουν εδώ, πήγαν και ενώθηκαν μαζί τους τα λεγόμενα “έξω σώματα”, δηλαδή τα στρατεύματα που δεν πήραν μέρος στην πολιορκία τού Μεσολογγίου και ήταν στρατοπεδευμένα στα Σάλωνα.

Στη Δομβραίνα, λοιπόν, έφθασαν όλοι μαζί και στρατοπέδευσαν πιθανότατα στην εκτεταμένη πεδινή έκταση που απλώνεται μπροστά στο χωριό. Όμως, εδώ ήρθαν κλαίγοντας έως 50 χωρικοί από τη γύρω περιοχή, ζητώντας τα ζώα μεταφοράς και τα κοπάδια τους, που τα είχαν αρπάξει κυρίως τα “έξω σώματα”. Οι οπλαρχηγοί συγκεντρώθηκαν στον πύργο και εξετάζοντας το θέμα βρήκαν έως 3.000 πρόβατα κλεμμένα. Αγανακτισμένοι υπερασπίστηκαν το δίκαιο των πολιτών, απειλώντας ότι, αν δεν τα επιστρέψουν αμέσως, θα κτυπηθούν μαζί τους. Άλλοι τα επέστρεψαν, άλλοι όμως όχι. Τότε οι στρατηγοί των Εξοδιτών θέλησαν να αλλάξουν πορεία, αφού χωριστούν τα δύο στρατεύματα. Αντί να συνεχίσουν για τα Μέγαρα και τον Ισθμό, αποφάσισαν να περάσουν με πλωτά μέσα απέναντι, στην Περαχώρα, στον Κορινθιακό, για να μη μπορέσουν να πάρουν μαζί τους κανένα ζώο οι άρπαγες. Έτσι, οι Εξοδίτες μπήκαν στα πλοιάρια δίχως ζώα, τα οποία περίμεναν να τα παραλάβουν οι ιδιοκτήτες τους, ενώ τα “έξω σώματα” συνέχισαν με τα περισσότερα κλεμμένα ζώα για την Πελοπόννησο από την ξηρά.

Ο Μάκης Εξαρχόπουλος μπροστά στον Πύργο τού Καραϊσκάκη στη Δομβραίνα.

Ο όρμος τού Αγίου Ιωάννη, απ΄ όπου με πλωτά μέσα οι Εξοδίτες πέρασαν απέναντι, στην Περαχώρα.

Τα Χώστια, όπου διανυκτέρευσαν οι Εξοδίτες.

Με τον πρόεδρο της Δομβραίνας Κώστα Μπούγια επισκέφθηκα τον πύργο, που είναι κτίσμα πιθανόν του 18^ου αιώνα, με κάτοψη σε σχήμα οκτώ και τρία επίπεδα εσωτερικά, με πολλές πολεμίστρες σε κάθε επίπεδο. Ο ίδιος με οδήγησε και στο μικρό λιμανάκι στον Κορινθιακό, στον όρμο τού Αγίου Ιωάννη, απ’ όπου οι Εξοδίτες πέρασαν απέναντι, στην Περαχώρα. Πρόκειται για έναν μικρό, όμορφο όρμο με λίγα σπίτια και μια ωραία ταβέρνα, που ο ιδιοκτήτης της Γιώργος Κιοσέογλου μου έδωσε σημαντικές πληροφορίες για το λιμανάκι και την περιοχή του.

Εδώ ολοκληρώθηκε η έρευνά μου στη Βοιωτία. Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω θερμά για την ουσιαστική συμβολή τους όσους προανέφερα. Ένα μεγάλο ευχαριστώ για την ευγενική φιλοξενία τους στον Δήμαρχο Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας Γιάννη Σταθά, στον Δήμαρχο Λεβαδέων Γιάννη Ταγκαλέγκα και στον Δήμαρχο Θηβαίων Γιώργο Αναστασίου. Ευχαριστώ πολύ τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου τού Δήμου Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας Γιώργο Αγγελόπουλο, καθώς και τον υπεύθυνο του Γραφείου Τύπου τού Δήμου Λεβαδέων, δημοσιογράφο Ανδρέα Σταματάκη, για την πολύτιμη συμβολή τους στη φιλοξενία και στην επικοινωνία μου με τοπικούς μελετητές.

Ευχαριστώ, ακόμη, τον καθηγητή Μιχάλη Λυμπεράτο, συγγραφέα και ιστορικό για τη γόνιμη συνάντηση που είχαμε στη Λιβαδειά. Ευχαριστώ επίσης τον Δημήτρη και τη Γαρυφαλλιά Αγγέλου, ιδιοκτήτες τού πανέμορφου ξενώνα “Δίανθος” με τη σπιτική ζεστασιά, στο Κυριάκι, για την επιπλέον φιλοξενία που μου πρόσφεραν όταν απαιτήθηκε από τις ανάγκες τής έρευνας.

Ιδιαίτερα, ευχαριστώ τον δημοσιογράφο τού Γραφείου Τύπου τής Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, Λάμπρο Ρόδη, για την άρτια οργάνωση της επίσκεψής μου στους Δελφούς και στη Βοιωτία, όπως και τη δημοσιογράφο Άννα Σταφιδά από το Χρισσό, που πρώτη συνέβαλε πολύπλευρα στην έρευνά μου στη Φωκίδα και στη Βοιωτία.

Τέλος, ευχαριστώ πολύ κι εσάς, που μου κάνετε την τιμή να δημοσιεύσετε την ερευνητική μου πορεία στη Βοιωτία, ώστε να ενημερωθούν οι αναγνώστες σας για τη διέλευση των ηρώων τής Φρουράς τού Μεσολογγίου από τον τόπο σας».

Μάκης Εξαρχόπουλος

orchomenos-press.blogspot.com

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο, 26 Νοεμβρίου 2022 19:07

Το κυνήγι του «μαύρου χρυσού» στην Αιτωλοακαρνανία: Τι συνέβη στην Κλεισούρα όταν ανοίχτηκε η πρώτη πετρελαιοπηγή στην Ελλάδα…

Στην περιοχή της ”Αγίας Λεούσας” στην Κλεισούρα Αιτωλοακαρνανίας ανοίχτηκε η πρώτη πετρελαιοπηγή το 1963, όπου ανάβλυσε για πρώτη φορά πετρέλαιο στην Ελλάδα.

Εκείνη την χρονιά ο γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Υπεδάφους Κ. Ζάχος ανέφερε ότι από την εποχή του Ηροδότου αναύλιζε πετρέλαιο στη Ζάκυνθο και, πως, πριν χρόνια ανάβλυζε ελάχιστο και κακής ποιότητας στην Θράκη. Επιβεβαίωσε μάλιστα ότι για πρώτη φορά βρέθηκε πετρέλαιο καλής ποιότητας σε βάθος 4.000 μέτρων.

Ο πυρετός του αποκαλούμενου μαύρου χρυσού είχε ξεκινήσει και στην Δυτική Ελλάδα, αλλά δεν απέδωσε τα αναμενόμενα.

Αρχικές εκτιμήσεις για τον μαύρο χρυσό

Οι ελπίδες όμως για σπουδαίο κοίτασμα περιορίστηκαν όταν ο γενικός διευθυντής Μεταλλείων Αρ. Τσάκωνας δήλωσε ότι οι ποσότητες πετρελαίου που βρέθηκαν κρίθηκαν μη εκμεταλλεύσιμες, διότι ανά 3 ώρες αντλούταν μισός τόνος πετρελαίου, δηλαδή, 4 τόνοι ανά 24ωρο.

Οι ποσότητες αυτές αντιστοιχούσαν σε 28 βαρέλια ημερησίως, τη στιγμή που οι συνήθεις εκμεταλλεύσεις προαπαιτούσαν 2.500 βαρέλια ανά εικοσιτετράωρο.

Παρά την μικρή ποσότητα οι ειδικοί έκριναν ότι η ποιότητα του πετρελαίου ήταν πολύ καλή, είχε οσμή μεθανίου και ήταν λεπτόρευστη.

Αυτό έκανε όλους να διατηρούν συγκρατημένη αισιοδοξία για τη συνέχεια. Οι οικονομικοτεχνικοί κύκλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ακόμα και εάν η αρχική ποσότητα ήταν μηδαμινή, μπορεί να οδηγούσε στην ανακάλυψη και άλλων γειτονικών κοιτασμάτων, τα οποία, πιθανόν, να αποδεικνύονταν μεγάλα και εκμεταλλεύσιμα.

Περαιτέρω έρευνα

Η Κεντρική Υπηρεσία της εταιρείας British Petroleum του Λονδίνου έδωσε εντολή να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα και να ληφθούν δείγματα του πετρώματος στα 7 μέτρα, ώστε να διαπιστωθεί η πίεση. Εάν δεν υπήρχε πίεση, θα συνεχιζόταν η σε βάθος γεώτρηση, για να διαπιστωθεί εάν υπήρχαν δυνατότητες εισροής.

Από τα αποτελέσματα της έρευνας θα εξαρτώνταν τα εξής: Εάν θα συνεχιζόταν η ίδια γεώτρηση σε βάθος, εάν θα σφραγιζόταν αυτή η γεώτρηση για να ενεργοποιηθεί νέα σε καταλληλότερο σημείο της περιοχής ή εάν θα εγκατέλειπαν την όλη προσπάθεια λόγω ασύμφορου οικονομικού κόστους.

Τα άλλα κοιτάσματα στην Ελλάδα

Τα δημοσιεύματα του Τύπου έχουν αναφερθεί κατά καιρούς και σε κοιτάσματα που ακολούθησαν της Κλεισούρας. Ενδεικτικά, αναφέρθηκαν κοιτάσματα στην Ικαρία (120 εκατομμύρια βαρέλια), στην Πρέβεζα (800εκ. βαρέλια), στη Σκόπελο (60εκ. βαρέλια), στην Κρήτη (ξεπερνούν το 1δισ. βαρέλια), στις Κυκλάδες (100εκ. βαρέλια) κ.α.

https://www.mixanitouxronou.gr

Κατηγορία Θέματα (Τοπικής) Ιστορίας

Ετικέτες

ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου 2022 19:31

Πτήση πάνω από “Τα Κύκνεια Τέμπη των αρχαίων”- Το φαράγγι της Κλεισούρας με τους οχυρωματικούς πύργους και τις βίγλες των ληστών (www.mixanitouxronou.gr)

“Κύκνεια Τέμπη των αρχαίων”. Με αυτά τα λόγια περιέγραψε ο έλληνας λόγιος, Δημήτρης Βικέλας, το φαράγγι της Κλεισούρας στην Αιτωλοακαρνανία, το 1884.

Κατά τους προϊστορικούς χρόνους τα όρη Αράκυνθος και Παναιτωλικό περιόριζαν τα νερά του ποταμού Αχελώου να καταλήξουν στην θάλασσα και σχημάτιζαν έτσι μια μεγάλη λίμνη. Το νερό έπειτα διερχόταν από το φαράγγι της Κλεισούρας και χύνονταν στην λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού.

Κλεισούρα, τα Κύκνεια Τέμπη των Αρχαίων, στα 1892/93, βόρεια είσοδος, νότια άποψη από τη περιοχή των σημερινών Φραγκουλέϊκων. Διακρίνουμε και εδώ ευκρινώς τον “πύργο Kαζάρμα” πλήρη ως κτήριο. Πηγή φωτογραφίας: Αλέξιος Κατεφίδης, από την ομάδα “Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου” στο Facebook. Αρχική Πηγή της φωτογραφίας είναι το ψηφιακό αρχείο του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ.

Με την πάροδο των αιώνων και ύστερα από γεωλογικές ανακατατάξεις στην περιοχή, ο ποταμός άλλαξε πορεία με αποτέλεσμα το φαράγγι της Κλεισούρας να γίνει μια ξερή κοίτη και η μεγάλη λίμνη να περιοριστεί σε έκταση, σχηματίζοντας τις υπάρχουσες λίμνες της Τριχωνίδας, του Οζερού, της Αμβρακίας και της Λυσιμαχίας.

Το φαράγγι της Κλεισούρας ζωντανεύει μέσα από τις περιγραφές των περιηγητών, οι οποίοι μιλούν για το φυσικό του κάλλος, το κελάηδισμα του φλώρου, της γαλιάντρας και του σπίνου. Αλλά δεν αφήνουν απ’ έξω τον κίνδυνο που παραμόνευε τις εποχές που οι ληστές έστηναν καρτέρι στους περαστικούς.

Ο περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ, περιγράφει με πολύ ζωντανό τρόπο την εμπειρία του από το το φαράγγι της Κλεισούρας: “Αυτή είναι η περιοχή που δημιούργησε η φύση για να γίνει μια μέρα το φρούριο των Αιτωλών και το καταφύγιό τους. Το επισημαίνουμε τώρα, χωρίς φόβο να προδώσουμε το μυστικό των καταφυγίων που σχημάτισαν οι ουρανοί για να γλιτώσουν τους χριστιανούς από τις βαρβαρικές επιθέσεις”.

Ο Γάλλος, Φρανσουά Πουκεβίλ, στο Οδοιπορικό του, περιγράφει: “Οι οδηγοί μου έδειξαν στην αντίθετη πλευρά αυτής της χαράδρας τις βίγλες των ληστών, οι οποίοι, από τότε που καταστράφηκαν τα δένδρα πίσω από τα οποία κρύβονταν σχημάτιζαν ταμπούρια με σωρούς λίθων, πίσω από τα οποία πυροβολούσαν τους ταξιδιώτες. Μ’ έτρωγε συνέχεια κρυφή ανησυχία, βλέποντας τους κρημνούς που μας τριγύριζαν. Τελικά μετά από τρία τέταρτα της ώρας κόπο, φθάσαμε στο υψηλότερο σημείο, απ’ όπου είδα τη θάλασσα, το νησί και την πόλη Ανατολικό (Αιτωλικό)”.

Σήμερα, ότι έχει απομείνει από τα δυο κτίσματα, είναι μια σωληνοειδής κατασκευή, χωρίς να ξέρουμε τίποτα για την ιστορία του. Οι πιο ειδικοί μιλούσαν για πύργο-Καζαρμά.

Ο Γάλλος περιηγητής M. Raoul de Malherde που διέβη το φαράγγι της Κλεισούρας, το 1834 γράφει: ”Στην έξοδο του στενού δεξιά ήταν τα ερείπια δυο πύργων που φύλαγαν κάποτε το πέρασμα”Αποτελούσε τυπικό δείγμα αμυντικής κατοικίας του 18ου αιώνα.

Λόγω της διαρρύθμισης του χώρου, το κτίσμα τοποθετείται χρονολογικά μετά τον 14ο αιώνα, μετά την ανακάλυψη της πυρίτιδας και χρησίμευε για οχυρωματικούς σκοπούς. Tο οίκημα από ότι φαίνεται κατεδαφίστηκε τουλάχιστον πριν από 100 χρόνια, χωρίς να τεκμηριωθούν περισσότερα στοιχεία για αυτό.

Δείτε την εντυπωσιακή πτήση drone του Ανδρέα Κουτσοθανάση, πάνω από τα “Κύκνεια Τέμπη των αρχαίων”